45
еңбегінің рациональды тәсілдерін меңгермеген. Сол себепті
“Оқушының ЕҒҰ” кабинеті “Оқуға үйрен” үйірмелер ұйымдастырған
жөн.
3. Оқушылардың іс-әрекетін анықтайтын негізгі факторлар.
Сабақтан тыс уақытта оқу іс-әрекетін ұйымдастыру – оқу
процесінің құрамдас бөлігі. Сабақтан тыс уақытта оқушылар
ешкімнің көмегінсіз оқу міндеттерін шешеді. Олардың үй
тапсырмаларын қалай орындап жүргендіктерін білу үшін
сауалнамалар қолдануға болады. Олардың қорытындылары
оқушылардың дербес оқу әрекетіне қаншалықты әзір екендігін оқып-
үйренуге мүмкіндік береді.
1.Күн тәртібі «бос және бос емес» уақыт ұғымдары.
2.Күн тәртібін оқып үйрену және жетілдіру.
3.Оқушылардың еңбегін ұйымдастыру .
4.Оқушылардың еңбегін ғылыми ұйымдастырудың кешенді
құралдарының сипаттамасы .
5.Күн тәртібі , жұмыс орын еңбегі.
- Сіздің ғылыми негізді күн тәртібіңіз бар ма ?
- Мүмкін емес.
- Мұғалімге қолайлы күн тәртібі қажет пе ?
- Әрине, қажет. Ол мүмкін бе ? Біріншіден біздің жұмысымыз
бөлшекті уақытты белгілеу.Екіншіден , ол үйдегідей, мектептегідей
өткізіледі, ал кейде мектептен тыс. Үшіншіден оның құрылуы
бөлшегі мектепке тәуелді.
- Мұның бәрі дұрыс, басқасыда дұрыс тіршілік әрекетіне
қалыпты ырғақты тұрақтандыру да, күн тәртібінің дұрыстығын
сақтауға ерекше жағыдай еңбек, демалыс, тамақтану, және дұрыс
ұйқы болып есептеледі.
-бұны бірден орындау өте қиын .
-егерде көз жеткізе дәлелдейтін болсақ ,анықталған
жағыдайдағы қолайлы күн тәртібінің бос уақытын ұтуға
көмектеседі.Мысалы 1жылда 300 сағаттан 1000 сағатқа дейін Бұл
сізге өз уақытыңызды үнемді пайдалануға еңбекте,өміріңізді
өзгертеді,және денсаулығыңызды жақсартадыжұмысқа деген
қабілетіңізді жетілдіреді, жан-жақты дамуыңызға
көмектеседі.қиындықтан шығу жолын тез табасыз.
46
Бұл тақырыптың негізгі мақсаты мұғалімге күн тәртібін
ғылыми қалытасуына көмектеседі.
4. Оқушының еңбегін ғылыми негізде ұйымдастыру
бойынша тәжірибелік-эксперименттік жұмыстың кейбір
нәтижелері
Күн тәртібі сөзінің мағынасын латын тілінен француз тілінен
аударғанда басқару деген мағынаны білдіреді.Бұл сөз мағынасы н
қазіргі кезде де жоғлтқан жоқ. Басқару үшін алдымен анықталған
бір салаға тимді ұйымдастырып жүйелеп алу қажет.Қысқаша
айтқанда күн тәртібі -бір күндік еңбекті, тамақтануды, демалысты
,ұйқыны ,жеке бас гигенасының ережесін орындау қажеттігін ескеру
керек.
Педагогтың іс-әрекетінде жалпы ырғақ бұл-еңбектің ыңғайына
және ағзаның қажеттілігіне қарай ерекшеленеді.
Мұғлімнің әрекетінде күн тәртібі ғылыми негізделмеген және
қатаң сақталмайды.
Ырғақ—адамның ағзасына , табиғи ерекшелгінің кең
таралуында негізделеді
Ғалымдар пікірінше, адамдарда 100-деген физологиялық
процестер бар анықталған ырғақтың тәуелділігінде қызмет ететін
.Ырғақтылық -өмір әрекетінде жоғарғы сергек жұмысқа деген
қабілетін қалыптастырады.
Физиолгтар ағзадағы әрекет ырғағы өңдеуге күн тәртібі
кезеңдерді
айқындауына
уақытты
үнемді
пайдалануына
көмектеседі.
Күн тәртібі айқын бейнеленіп, қағазға ырғақпен үйлеседі және
мұғалімнің еңбегінің тимділігін жоғарылатады.
Гигеналық
тұрғыда
олар
күн
тәртібінің
қажеттілігін
сенімділікпен дәлелдейді.белгілі жалғасқан еңбекте бөлігін әр
түрлі әрекеттерді дұрыс бөлгенде демалыс, уақытымен тамақтануын
,жеткілікті толық ұйқы ,жек е тұлғаның дамуында жұмыс қабілеттін
тиімді және жоғары белсенді болуына ықпал етеді.
Психолгтардың көз-қарасынша еңбектегі күн тәртібі
күнделікті дағдыны, әдетті, еңбек пен демалысты тамақтанумен
ұйқыны уақытымен орындауға қалыптастырады.
47
Еңбек тің әлеуметтік және экономикалық тұрғыдағы күн тәртібі
өзіндік талапты қажет етеді. Күн тәртібінің практикалық әрекеті –
тұтас және кешенді түрде ұйымдастырылады.
Мұғалімнің көзқарасының қалыптасуы адамның ғылым
кешеніндегі барлық еңбекті ұйымдастыруынан қалыптасады. Осыдан
күн режимі қалыптасып, мұғалімнің әрекетінде педагогикалық
Ғылыми еңбекті ұйымдастыруына алғашқы қадам жасалады.
Бос және бос емес уақытты пайдаланудың уақытты
үнемдеудің алғашқы ұғымдары.Физологиялы - гигиегналық,
психологиялық пен әлеуметті – экономикалық жүріс күн тәртібінің
нақты және анық құрлымын құруды және осы арқылы оның оқыту
мен құрылуын жеңілдетеді. Социология мен экономика пәнінің
мұғалімдері құрылымда күнделікті бюджет уақытын жұмыс кезінде
және жұмыстан тыс уақытқа бөледі.Тарауда еңбек пен демалыс
тәртібіне тоқталып, онда мұғалімнің негізгі жұмыс уақытын
қарастырған.Ал жұмыстан тыс уақыт деп жұмыс уақытынан тыс
орналасқануақытты айтамыз. Жұмыстан тыс уақытта бос емес және
бос уақытты бөледі.
Бос емес уақытың өзінің ішкі құрылымы болады. Оның барлық
компоненттерін екі үлкен өзіндік топтарға бөлеміз:
а) күнделікті керекті уақыт шығымы (мектепке бару мен келу,
балалар күтімі, үй ішіндегі жұмыс пен күнделікті қажеттілік және
т.б .)
б) физикалық қажеттіліктерді қанағаттандырудағы уақыт
шығымы (ұйқы, тамақтану, жеке бас гигиенасы және т.б .)
Мектепке барып келуге жұмсалған уақыт мұғалімнің жұмыс
уақытына кірмейді, бірақ та оқыту мен есепке алу бұмен тікелей
байланысқан.
Бұл тек қана мектептен алыс тұратын мұғалімдерге ғана емес,
сонымен қатар мектеп қасында тұратын мұғалімдерге және күніне
мектепке бірінші, екінші ауысымда бірнеше рет келуге мәжбүр
болады.
Бос емес уақытқа мұғалімге қандай кеңес беруге болады. Ол
туралы қысқаша айтатын болсақ:
1.Мұғалім бір күннің ішінде мектепке бір – ақ рет келуге
талпынуы керек. Оның сабақтары мен сабақтан тыс (сынып сағаты,
үйірме және т.б ) іс шаралары сабақ кестесіне кешенді орналастыруы
керек. Егер кейбір жағдайларға байланысты келмейтін болса, онда
Достарыңызбен бөлісу: | 
