20 | 1. Қазақстанда көптілді білім беруді енгізудің ұлттық
тәжірибесі
ҮШ ТІЛДЕ БІЛІМ БЕРУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ
·
ОРГАНИЗАЦИЯ ОБУЧЕНИЯ НА ТРЕХ ЯЗЫКАХ
·
TEACHING IN THREE LANGUAGES
4-сурет. НЗМ-дегі үш тілде оқыту моделі
Тілдік пәндердің апталық жүктемесі (сағат)
Сынып
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Т1 (қаз./рус.)
6
5
5
5
5
5
5
5
5
5
1,5
1,5
Т2 (рус./қаз.)
5
4
5
5
5
4
4
4
4
3
1,5
1,5
Т3 (eng.)
5
4
5
5
5
5
4,5 4,5
5
5
6
6
НЗМ-дегі тілдік оқытудың ерекшеліктері
• 3 тілді тілдік
пән ретінде оқыту
• Пәндерді үш тілде оқыту
• Т1-ді 12-сыныпқа дейін оқу тілі ретінде пайдалану
• Ағылшын тілінде білім алуға ұзақ уақыт дайындау (4 жыл)
• Пәндерді ағылшын тілінде оқытуды 11-сыныптан бастау
• Қазақ тілін оқыту үлесін бірте-бірте
азайту
• Қазақ тілдік ортаға ерте жастан енгізу
• Математиканы Т1-де оқыту
• Екі бағытта (ЖМ және ҚГ) пәндерді ағылшын тілінде оқуға
бірдей сағат санын
бөлу
• Ағылшын тілінде ана тілі деңгейінде сөйлейтін мұғалімдердің болуы
• Мектепті бітіргенде ағылшын тілінің күтілетін деңгейі – C1
• Сыныптан тыс шараларды үш тілде ұйымдастыру
• Билингвалды топтық оқытуды қолдану
100 100
90
90
90
87
87
87
87
88
20
16
10
10
10
13
13
13
13
12
20
23
60
61
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
әр
тіл
ге
бө
л
ін
етін
у
ақыт,
%
Т3
Т2
Т1
сынып
1. Қазақстанда көптілді білім беруді енгізудің ұлттық тәжірибесі | 21
ҮШ ТІЛДЕ БІЛІМ БЕРУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ
·
ОРГАНИЗАЦИЯ ОБУЧЕНИЯ НА ТРЕХ ЯЗЫКАХ
·
TEACHING IN THREE LANGUAGES
5-сурет
. БИЛ-дегі көптілді оқыту моделі
Тілдік пәндердің апталық жүктемесі (сағат)
Сынып
7
8
9
10 (ҚГ) 10 (ЖМ) 11 (ҚГ) 11(ЖМ)
Қазақ тілі
5/5*
5/5*
5/6*
6/6*
3/5*
7/6*
3/5*
Орыс тілі
3/5*
3/5*
3
4
2
3
2
Ағылшын тілі
5/4*
5/4*
4
4
2
4
2
Түрік тілі
3/3*
2/2*
1
0
0
0
0
БИЛ-дегі тілдік оқытудың ерекшеліктері
• 4 тілді пән ретінде оқыту
• Пәндерді екі тілде оқыту
• Орыс тілінде оқитын сыныптарда Т1-ді 9-сыныпқа
дейін оқыту
• Ағылшын тілінде білім алуға қарқынды тілдік дайындық (4 ай)
• Пәндерді ағылшын тілінде оқытуды 7-сыныптан бастау
• Қазақ тілінің оқыту тілі ретіндегі үлесін бірте-бірте арттыру
• Қазақ тілдік ортаға
кешірек енгізу
• Математиканы Т3-те оқыту
• Бағыттар (ЖМ және ҚГ) бойынша пәндерді ағылшын тілін оқуға әртүрлі сағат
санын бөлу
• Ағылшын тілін ана тілі деңгейінде сөйлейтін мұғалімдердің
болмауы
• Мектепті бітіргенде ағылшын тілінің күтілетін деңгейі– В2
• Сыныптан тыс шаралар 4 тілде ұйымдастыру
• Тілді жетік білетін мұғалімдердің пәндерден сабақ беруі
50%
44%
46% 54% 42%
54%
42%
52%
42%
50% 48% 56% 58% 54% 46% 58% 46% 58%
7 ҚТБ 7 ОТБ 8 ҚТБ 8 ОТБ
9
10ҚГ 10ЖМ 11ҚГ 11ЖМ
Ағылшын
тілі
Орыс тілі
Қазақ тілі
әр
ті
л
ге
бө
л
іне
ті
н
уақыт
,
%
сынып
22 | 1. Қазақстанда көптілді білім беруді енгізудің ұлттық тәжірибесі
ҮШ ТІЛДЕ БІЛІМ БЕРУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ
·
ОРГАНИЗАЦИЯ ОБУЧЕНИЯ НА ТРЕХ ЯЗЫКАХ
·
TEACHING IN THREE LANGUAGES
1.4. Көптілді білім беруді ЖОО-да енгізу
42 ЖОО мамандарды үш
тілде даярлайды
17 ЖОО биология, химия, физика және информатика пәндерін
ағылшын тілінде оқытатын педагог кадрларды даярлайды [55]
2008 жылы ҚарМУ және ҚазХҚжӘТУ көптілді білім берудің
базалық алаңдары болды [36]
2012 жылдан бері көптілді білім беретін педагог кадрларды
даярлау үшін БП бағытында ағылшын тілі бойынша кредит саны
арттырылды [56]
2016 жылдан бері үш тілде білім беретін ЖОО «50:20:30» моде-
ліне (пәндердің 50% - Т1, 20% - Т2 және 30% - Т3) көшті
Педагогикалық ЖОО-да ҮОЖ сәйкес ағылшын тілінің оқу жүк-
темесі 8 кредитті, ҚарМУ-да 24 кредитті құрайды: 16 қосымша кре-
дит ҚМ ТК есебінен бөлінді
ҚарМУ-да ағылшын тілі 1-6 семестрде үздіксіз оқытылады, ал
педагогикалық ЖОО-да мұндай жүйелілік жоқ
ҚарМУ-да пәндерді ағылшын тілінде оқыту 2-семестрден, ал
педагогикалық ЖОО-да 1-семестрден басталады
ҚарМУ-да ағылшын тілінің тілдік пән ретіндегі оқу жүктемесін
бірте-бірте азайту және ағылшын тілінде оқытылатын пәндер жүк-
темесін арттыру ағылшын тілінде оқытуды тиімді енгізуге ықпал
етеді
ҚарМУ-да көптілді топтарға қабылдау мақсатты іріктеме ар-
қылы жүзеге асырылса, педагогикалық ЖОО-да студенттердің
ағылшын тілін білу деңгейінің төмендігі мақсатты іріктемені жасау-
ға мүмкіндік бермейді
Әрбір ЖОО көп тілде білім беруді қолданыстағы кадрлар мен
ресурстардың болуына қарай жүзеге асырады
Пәндерді оқыту тілін белгілеуде жүйелілік жоқ. Мектепте ЖҒБ
пен информатика пәндерін ағылшын тілінде оқыту жоспарланға-
нымен, болашақ мұғалімдер бұл пәндер мазмұнының бір бөлігін
ғана ағылшын тілінде оқиды (6, 7-суреттерге қараңыз)
