Организация обучения на трех языках

Кітапша түйіні    |    5 
 
ҮШ ТІЛДЕ БІЛІМ БЕРУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ 
·
 ОРГАНИЗАЦИЯ ОБУЧЕНИЯ НА ТРЕХ ЯЗЫКАХ 
·
 TEACHING IN THREE LANGUAGES
 
Кітапша түйіні 
 Әлемде жеті мыңнан астам тіл белгілі. Халықтың үштен екі бөлігі 
сегіз  тілде  ғана  сөйлейді.  Ғылым,  технология  және  бизнесте  көптілді-
ліктің негізін құрайтын ағылшын тілі басымдыққа ие  
 130-дан  астам  ұлт  өкілдері  тұратын  және  47-ден  астам  тіл  қолда-
нылатын Қазақстан әлемдік қоғамдастыққа белсене кірігіп жатқандық-
тан, көптілді білім беру басым бағытқа ие  
 Үш тілде білім беру міндеті Елбасы тарапынан 8 рет қойылды  
 Соңғы 50 жылдағы әлемдік 150 зерттеу жұмысында көп тілде білім 
берудің артықшылықтары туралы айтылады 
 Мұндай  зерттеулер  Қазақстанда  соңғы  10  жылда  ғана  жүргізілуде, 
сондықтан әрі қарай зерттеуді қажет ететін бірқатар мәселелер бар  
 Көптілді білу беру таңдаулы мектептерде ғана жүзеге асырылады. 
42 ЖОО мамандарды үш тілде даярлайды, соның ішінде 17 ЖОО педа-
гог кадрларды даярлаумен айналысады  
 Әлемде көптілді білім берудің әлсіз және мықты модельдері бар. 
Қазақстанда, негізінен, әлсіз модель қолданылып келеді   
 Көптілді  білім  беруді  табысты  жүзеге  асырып  жатқан  5  елдің  тә-
жірибесін  толықтай  көшіру  мүмкін  емес,  өйткені  үш  тілдің  әртүрлі 
тілдік  топтарға  жатуы,  өңірлердің  арасында  тілдік  айырмашылықтар-
дың болуы, ағылшын тілі ортасының болмауы, қала мен ауылдар ара-
сында  ресурстық  айырмашылықтардың  болуы  Қазақстандағы  тілдік 
жағдайдың ерекшеліктеріне жатады 
 Халықаралық сарапшылар үш тілде білім беруді өңірлік ерекше-
ліктер  мен  әртүрлі  нұсқаларды  ескере  отырып,  басты  кезеңдер  мен 
индикаторлармен бірге ұзақ мерзім ішінде енгізуді ұсынады 
 Өткізілген  зерттеу  мектептер  мен  ЖОО-лардың  ағылшын  тілінде 
білім беру дайындығының төмендігін көрсетті. ЖОО мен мектеп мұға-
лімдерінің  басым  бөлігінде  ағылшын  тілін  меңгерудің  деңгейі  төмен 
(А1-А2), ол пәнді ағылшын тілінде оқытуға жеткіліксіз  
 Зерттеу нәтижелерінің негізінде көптілділіктің мектептерге арнал-
ған  4 моделі және ЖОО-ларға арналған 3 аспектісі ұсынылады   
 Стейкхолдерлерге  үш  тілде  білім  берудің  нақты  мақсаттарын, 
міндеттерін,  индикаторларын,  жүзеге  асыру  кезеңдерін  бекіту,  бірың-
ғай  әдістемелік  нұсқаулық  құжатты  әзірлеу,  СLIL  әдістемесін  енгізу, 
мұғалімдер, ата-аналар мен білім алушылар арасындағы  ынтымақтас-
тықты қолдау ұсынылады 

6    |    Мазмұны 
 
ҮШ ТІЛДЕ БІЛІМ БЕРУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ 
·
 ОРГАНИЗАЦИЯ ОБУЧЕНИЯ НА ТРЕХ ЯЗЫКАХ 
·
 TEACHING IN THREE LANGUAGES
 
Мазмұны 
Қысқартулар тізімі 
7 
Қазақстан контекстінде үш тілде білім берудің терминологиясы 
8 
Кіріспе 
10 
1.  Қазақстанда көптілді білім беруді енгізудің ұлттық тә-
жірибесі 
16 
 
1.1.  Мемлекеттік саясат 
16 
 
1.2.  Ғылыми зерттеулер мен әзірлемелер 
17 
 
1.3.  Үш тілде білім беру бойынша эксперименталды мек-
тептер 
19 
 
1.4.  Көптілді білім беруді ЖОО-да енгізу 
22 
2.  Көптілді білім берудің халықаралық тәжірибесі 
25 
 
2.1.  Көптілді білім беру модельдері 
25 
 
2.2.  Көптілді білім берудің табысты тәжірибесі бар мемле-
кеттердің кейстері 
30 
 
 
2.2.1. Финляндия 
32 
 
 
2.2.2. Нидерланды 
35 
 
 
2.2.3. Швейцария 
37 
 
 
2.2.4. Испания (Баскілер елі)  
39 
 
 
2.2.5. Люксембург 
42 
 
 
2.2.6. Қазақстан үшін маңызды тұжырымдар 
45 
3.  Қазақстандық мектептер мен ЖОО-лардың үш тілде  
білім беруге кезең-кезеңімен өтуге дайындығы 
47 
 
3.1.  35 мектептегі зерттеу нәтижелері 
47 
 
3.2.  17 ЖОО-дағы зерттеу нәтижелері 
48 
4.  Қазақстандағы үш тілде білім берудің әдіснамасы 
50 
 
4.1.  Көптілді білім берудің негізгі қағидалары 
50 
 
4.2.  Халықаралық сарапшылардың кеңестеріне негізделген 
ұсыныстар 
51 
 
4.3.  Қазақстанда үш тілде білім беруді енгізудің тұжырым-
дамалық негіздері 
53 
 
4.4.  Стейкхолдерлерге арналған ұсыныстар 
59 
Дереккөздер • Источники • References 
174 
 

Қысқартулар тізімі    |    7 
 
ҮШ ТІЛДЕ БІЛІМ БЕРУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ 
·
 ОРГАНИЗАЦИЯ ОБУЧЕНИЯ НА ТРЕХ ЯЗЫКАХ 
·
 TEACHING IN THREE LANGUAGES
 
Қысқартулар тізімі 
CEFR 
Common  European  Framework  of  Reference  for 
Languages  (Тілдерді  меңгерудің  жалпыеуропалық 
құзыреттер) 
CLIL 
Content and Language Integrated Learning  
(Пән мен тілді кіріктіріп оқыту) 
EFSET 
Education First Standard English Test  
(Ағылшын тілі бойынша стандартты тест) 
IELTS 
International English Language Testing System  
(Ағылшын  тілін  меңгеруді  бағалаудың  халықара-
лық жүйесі) 
PISA 
Programme  for  International  Student  Assessment 
(Оқушылардың  білім  жетістіктерін  бағалаудың  ха-
лықаралық бағдарламасы) 
SAT 
Scholastic Assessment Test  
(Академиялық бағалау тесті) 
Б/б 
Балабақша 
БИЛ 
Білім-инновация лицейі (ҚТЛ) 
БП 
Базалық пән 
БҒДМБ 
Қазақстан  Республикасының  Білім  беруді  және  ғы-
лымды  дамытудың  2016-2019  жылдарға  арналған 
мемлекеттік бағдарламасы 
ЖББМ 
Жоғары білім беру мектебі 
ЖББП 
Жалпы білім беретін міндетті пән 
ЖҒБ 
Жаратылыстану-ғылыми бағыт 
ЖІӨ 
Жалпы ішкі өнім 
ЖҰК 
Жалпы ұлттық кіріс 
ҚазХҚжӘТУ 
Абылай хан атындағы Қазақ халықаралық қатынас-
тар және әлем тілдері университеті 
ҚарМУ 
Е.А.Бөкетов  атындағы  Қарағанды  мемлекеттік  уни-
верситеті 
ҚМ 
Қосымша модуль 
ҚТБ 
қазақ тілінде білім алатын 
МЖМБС 
Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты