Организация обучения на трех языках

2. Көптілді білім берудің халықаралық тәжірибесі    |    33 
 
ҮШ ТІЛДЕ БІЛІМ БЕРУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ 
·
 ОРГАНИЗАЦИЯ ОБУЧЕНИЯ НА ТРЕХ ЯЗЫКАХ 
·
 TEACHING IN THREE LANGUAGES
 
13-сурет. Финляндия мектептеріндегі көптілді білім беру модельдері
 
 
• Швед, фин және ағылшын тілдері (Т2, Т1 және Т3) міндетті пән 
ретінде 1-6 сыныптарда оқытылады, ал француз немесе неміс тілде-
рі (Т4) 5-сыныптан енгізіледі (4-кесте) [63] 
 
4-кесте. Финляндия мектептерінде тілдерге бөлінетін сағат саны
 
Сынып 
Швед тілі 
(сағ./апта) 
Фин тілі 
(сағ./апта) 
Ағылшын 
тілі 
(сағ./апта) 
Француз/Неміс тіл-
дері (пән ретінде) 
(сағ./апта) 
1 
17 
2 
1 
- 
2 
17 
2 
1 
- 
3 
14 
7 
2 
- 
4 
14 
7 
2 
- 
5 
10 
7-11 
2 
2 
6 
10 
7-11 
2 
2 
7-11 
Сағат саны педагог кадрлардың әлеуеті, оқу-әдістемелік қор және техни-
калық жабдықтауға байланысты әр мектепте әртүрлі бөлінеді
 
 
 Ағылшын  тіліне  оқыту  тек  коммуникативтік  құзыреттерді  да-
мытуға ғана бағытталады [64] 
 Финляндияда негізгі оқыту тілі бойынша фин тілімен (3257 мек-
теп) және швед тілімен (315 мектеп) мектептердің екі түрі бар [65] 
100
90
90
80
70
60
50
40
40
40
10
10
20
30
40
50
40
40
40
10
10
10
10
10
10
Б/б
1-сын. 2-сын. 3-сын. 4-сын. 5-сын. 6-сын. 7-сын. 8-сын. 9-сын.
әр
 тіл
ге
 бө
л
іне
ті
н уақыт,
 %
Швед тілі
Фин тілі
Ағылшын тілі
Франц./Неміс тілдері

34    |    2. Көптілді білім берудің халықаралық тәжірибесі 
 
ҮШ ТІЛДЕ БІЛІМ БЕРУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ 
·
 ОРГАНИЗАЦИЯ ОБУЧЕНИЯ НА ТРЕХ ЯЗЫКАХ 
·
 TEACHING IN THREE LANGUAGES
 
 Бұл кезекте, фин тілінде оқытатын мектептерде швед тілі таң-
дау  пәні,  швед  тілінде  оқытатын  мектептеріндегі  фин  тілі  міндетті 
пән болып табылады [65] 
 Нәтижесінде,  фин  тілінде  оқытатын  мектеп  оқушылары  швед 
тілін  меңгеру  деңгейі  швед  тілінде  оқытатын  мектеп  оқушылары-
ның фин тілін меңгеру деңгейі жоғары болады [65]  
 Білім беру ұйымдарын оқыту тілі (фин немесе швед) бойынша 
бөлу  білім  беру  жүйесінің  барлық  деңгейлеріне  -  мектепке дейінгі 
деңгейден (шамамен 2700 ұйым) жоғары деңгейге дейін (14 универ-
ситет және 26 политехникалық институт) тән [66; 67] 
  Болашақ мұғалімдерді Вааса Университеті мен Або Академия-
сында екі кезеңмен: бакалавриатта (180 ECTS) және магистратурада 
(120 ECTS) даярлайды [68] 
 4 пәндік блок: Швед тілі, Педагогика, Көптілділік және Арнайы 
пәндер  міндетті болып табылады (5-кесте) 
 Або Академиясында студенттер көптілді білім берудің теория-
сы  (3  кредит)  мен  тәжірибесін  (2  кредит)  таңдау  пәні  шеңберінде 
оқиды. Аталған пәннің 50%-ы ағылшын тілінде оқытылады [69]  
5-кесте. Финляндияның 2 педагогикалық университетіндегі міндетті блоктары
 
Вааса Университеті 
Або Академиясы 
«Швед тілі» блогы 
грамматика, аударма, швед әде-
биеті, академиялық жазу 
«Педагогика» блогы 
білім берудегі психология, арнайы бі-
лім беру, мектептегі дидактика, мұға-
лімдердің жеке тұлғалылығы, педаго-
гикалық тәжірибенің 4 кезеңі 
«Көптілділік» (multilingualism) бло-
гы:  
көптілді білім беру, қоғамдағы көп-
тілділік, тілдік ортаға енгізу және 
өзге де екітілді бағдарламалар, 
CLIL, тілге оқыту және меңгеру, тіл-
дік ортаға енгізу саласындағы зерт-
теулер 
«Арнайы пәндер» блогы 
таңдалған мамандыққа (физика пәні 
мұғалімі, математика пәні мұғалімі 
және т.б.) байланысты 
биология, математика, физика және 
т.б. пәндер 
 

2. Көптілді білім берудің халықаралық тәжірибесі    |    35 
 
ҮШ ТІЛДЕ БІЛІМ БЕРУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ 
·
 ОРГАНИЗАЦИЯ ОБУЧЕНИЯ НА ТРЕХ ЯЗЫКАХ 
·
 TEACHING IN THREE LANGUAGES
 
 Оулу және Иваскила  Университеттерінде CLIL әдістемесі бой-
ынша  пән  мазмұнының  40-70%-ы  бес  жылдық  мерзімде  ағылшын 
тілінде оқытылады [68]  
 Хельсинка Университетінде CLIL-ге 40 сағат (1 кредит) бөлінеді. 
Турку  Университетінде  болашақ  бастауыш  сынып  мұғалімдері 
СLIL теориясын (2 кредит) оқиды, ал пән мұғалімдері 1997 жылдан 
бері CLIL (1 кредит) бойынша қосымша модульді оқиды [70] 
Негізгі қорытынды:  
 Орта  мектепті  бітіргеннен  кейін  оқушылардың басым  бөлігі  4 
тілді – фин, ағылшын, швед, неміс немесе француз тілдерін меңге-
реді. Бір  оқушыға бөлінетін қаражат мөлшері $9 579  немесе ЖІӨ-
нің 22%-ын құрайды, бұл Қазақстанмен салыстырғанда, 7 есе артық 
 Болашақ  мұғалімдер  университет  қабырғасында  көптілділік 
жөніндегі пәндер бөлімін өтеді 
2.2.2. Нидерланды 
 Халықтың  97,5%-ы  голланд  тілінде,  90%-ы  ағылшын  тілінде, 
74%-ы фриз тілінде, 71%-ы  неміс тілінде және 29%-ы испан тілінде 
сөйлейді [71]  
 2016 жылы жан басына шаққандағы ЖІӨ $45 210 құрады [61] 
 Білім беруге жұмсалатын мемлекеттік шығыстар ЖІӨ-нің 5,4%-
ын құрайды [72] 
 Бір оқушыға жұмсалатын қаражат көлемі $10 552 немесе ЖІӨ-
нің 23%-ын құрайды [72] 
  Үш тілде  білім  беру  1997  жылы  5  эксперименталды  мектепте 
басталды [57] 
 1-сыныптан  оқу  голланд  және  фриз  тілдерінде  жүреді  (14-
сурет)