Организация обучения на трех языках

2. Көптілді білім берудің халықаралық тәжірибесі    |    39 
 
ҮШ ТІЛДЕ БІЛІМ БЕРУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ 
·
 ОРГАНИЗАЦИЯ ОБУЧЕНИЯ НА ТРЕХ ЯЗЫКАХ 
·
 TEACHING IN THREE LANGUAGES
 
Тичинода, 4 тіл міндетті: 
Итальян тілі (Т1) –1-
сыныптан 
Француз тілі (Т2) –3-
сыныптан 
Неміс тілі (Т3) – 6-сыныптан 
Ағылшын тілі (Т4) –8-
сыныптан 
 
 Мектеп  түлектерінің  90%-ы  екі,  60%-ы  үш  шетел  тілін  еркін 
меңгереді [78] 
 Цюрих  педагогикалық  университетінде  (Zurich  University  of 
Teacher Education – Pädagogische Hochschule Zürich) болашақ мұға-
лімдер CLIL әдістемесінің негіздерін оқиды [79] 
Негізгі қорытынды: 
 Ағымдық  тілдік  саясат  (кантондар  дербестігі)  кантондардың 
ресми тілін дамытуға оң ықпал етеді  
 Алайда, бұл саясат өзге кантондар тілінің дамуына кедергі кел-
тіреді  
 Нәтижесінде,  ересек  халықтың  екінші  және  өзге  тілдерді мең-
геру деңгейі, салыстырмалы көптілді елдерге қарағанда, төмен  
 Екі тілді білім беру бағдарламаларын енгізудің арқасында, 1996 
жылдан бері жағдай жақсарып, мектеп түлектерінің басым бөлігі 2 
шетел тілін, жартысынан астамы үш шетел тілін біледі  
 Бір  оқушыға  жұмсалатын  қаражат  көлемі  $15 891  немесе  жан 
басына  шаққандағы  ЖІӨ-нің  20%-ын  құрайды,  бұл,  Қазақстанмен 
салыстырғанда, 11 есе артық 
2.2.4 Испания (Баскілер елі) 
 Іс жүзінде елдегі халықтың барлығы испан тілін, 30%-ы екі тілді 
(испан және баск) меңгерген [80] 
 1930-1970 жылдары білім беру жүйесінен баск тілінің алынуына 
байланысты,  халықтың  17-18%-ы  баск  тілін  түсінеді,  бірақ  ол  тілде 
сөйлей алмайды [81] 
 Испанияның өзге ұлттық тілдеріне қарағанда, баск тілі жалған 
оқшауланған  тіл  ретінде  бір  де  бір  белгілі  тілдік  топқа  жатпайды 

40    |    2. Көптілді білім берудің халықаралық тәжірибесі 
 
ҮШ ТІЛДЕ БІЛІМ БЕРУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ 
·
 ОРГАНИЗАЦИЯ ОБУЧЕНИЯ НА ТРЕХ ЯЗЫКАХ 
·
 TEACHING IN THREE LANGUAGES
 
және үнді-еуропа тобына жататын испан тіліне типологиялық тұр-
ғыдан ұқсастығы жоқ [81] 
 Орташа есеппен жан басына шаққандағы ЖІӨ $32 061 құрайды [82] 
 Білім  беруге  бөлінетін  мемлекеттік  қаражат  ЖІӨ-нің  5,5%-ын 
құрайды [83] 
 Бір  оқушыға  бөлінетін  қаражат  көлемі  $9769  немесе  ЖІӨ-нің 
30% құрайды [84] 
 1982 жылы үш тілде білім берудің 3 моделі әзірленді (А, B және 
D  модельдері).  Үш  модель  де  мемлекеттік  мектептерде  де,  жеке-
меншік мектептерде де іске асырылады және ата-аналардың ниеті-
мен таңдалады [84] (8-кесте) 
8-кесте. Баскілер елі мектептеріндегі көптілді білім беру модельдері 
 
A моделі 
B моделі 
D моделі 
Сипаттамасы 
испан тілінде 
білім алатын ис-
пан тілді оқушы-
ларға арналған 
испан және баск 
тілдерін меңгергі-
сі келетін испан 
тілді оқушыларға 
арналған 
тілдік дағдыларды 
сақтау мақсатымен 
баск тілді оқушы-
ларға арналған, ал 
испан тілді оқушы-
лар бакс тілдік ор-
таға толығымен 
енеді 
Т1  
Испан тілі 
Испан тілі 
Баск тілі  
Испан тілі 
Оқыту тілі 
Оқыту тілі 
Пән (аптасына 3-5 
сағат)  
Баск тілі 
Пән (аптасына 3-
5 сағат) немесе 
қосымша сабақ-
тар немесе баск 
тілі бір пәнді 
оқыту үшін  
А+ Моделі  
Оқыту тілі 
Оқыту тілі 
Ағылшын тілі 
Шет тілі немесе кейбір пәндер бойынша қосымша оқу тілі 
Француз не-
месе неміс 
тілдері 
Шет тілі (таңдау бойынша) 

2. Көптілді білім берудің халықаралық тәжірибесі    |    41 
 
ҮШ ТІЛДЕ БІЛІМ БЕРУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ 
·
 ОРГАНИЗАЦИЯ ОБУЧЕНИЯ НА ТРЕХ ЯЗЫКАХ 
·
 TEACHING IN THREE LANGUAGES
 
 Баск және испан тілдері 1-10 сыныптарда аптасына 3-4 сағаттан 
оқытылады,  соның  ішінде  ағылшын  тілінің  апталық  жүктемесі  2-3 
сағатты құрайды (9-кесте): 
 
9-кесте. Баскілер елінің мектептерінде тілдерге бөлінетін сағат саны 
         Сынып 
Тіл 
Тілдік пәндердің апталық жүктемесі (сағ.)
 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
Баск тілі 
4 
4 
4 
4 
4 
3 
4 
4 
3 
3 
Испан тілі 
4 
4 
4 
4 
4 
3 
4 
4 
3 
3 
Ағылшын 
тілі 
2 
2 
3 
3 
2,5 
2,5 
4 
3 
3 
3 
 
 Педагогикалық кадрларды 4 жыл даярлайды (240 кредит) [85] 
 Барлық  мұғалімдерде  төрт  негізгі  дағды  бойынша  баск  тілін 
меңгеру  жөніндегі  сертификат  Euskararen  Gaitasun  Agiria  (EGA) 
болуы тиіс [86] 
 Мұғалімдерге  арналған  кәсіби  біліктілікті  арттыру  бағдарла-
малары қарастырылған [87]: 
-  IRALE:  баск тілі дағдыларын дамытқысы келетін мұғалімдерге 
арналған  бағдарлама.  Бағдарламаның  ұзақтығы  -  3  жыл.  Мұғалім-
дердің қызмет жүктемесі біліктілікті арттырған кезде азайтылады.  
- GARATU: мұғалімдерге арналған баск, ағылшын және француз 
тілдерін үйренудің кеңейтілген бағдарламасы  
-BERRITZEGUNE:  тар  шеңберлі  пәндер  мен  кейбір  пәндердің  
мұғалімдеріне арналған (физика, химия, т.б. пән мұғалімдеріне ар-
налған баск/испан/ағылшын тілі) бағдарлама. 
Негізгі қорытынды: 
 Орта білім беруде мемлекеттік және жекеменшік мектептерде 
оқушыларға тілдерді оқыту моделін таңдау мүмкіндігі беріледі (А, 
В және D) 
 Үш тілде білім беру моделінің ерекшелігі мен оның қиыншы-
лығы - баск тілінің өзге оқыту тілдеріне ұқсамауы 
 Бір оқушыға бөлінетін қаражат көлемі - $9769, бұл, Қазақстан-
мен салыстырғанда, 7 есе артық