Организация обучения на трех языках

42    |    2. Көптілді білім берудің халықаралық тәжірибесі 
 
ҮШ ТІЛДЕ БІЛІМ БЕРУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ 
·
 ОРГАНИЗАЦИЯ ОБУЧЕНИЯ НА ТРЕХ ЯЗЫКАХ 
·
 TEACHING IN THREE LANGUAGES
 
2.2.5 Люксембург 
 Ресми тілдер - люксембург, француз және неміс тілдері 
 Үш тілде білім беру 1912 жылы басталды (15-суретке қараңыз)  
 Люксембург  оқушыларының  98%-ы  екі  тілді,  84%-ы  үш  тілді, 
61%-ы төрт тілді меңгерген [88]  
 2016 жылы жан басына шаққандағы ЖІӨ $105829 құрады [61], 
бұл, Қазақстанмен салыстырғанда ($10 616), 10 есе артық [89]  
 Білім беруге жұмсалатын қаражат көлемі ЖІӨ-нің 5,2%-ын құ-
райды, бұл ЕО орташа көрсеткішінен 4,9% артық (ҚР - 3,6%) [90; 76] 
 2014 жылы бір оқушыға бөлінетін қаржы көлемі $16 200 немесе 
ЖІӨ-нің 15%-ын құрады (ҚР – $1 362 немесе 13%) [91] 
 Мектепке  дейінгі  білім  беру  4-6  жастағы  балалардың  бәріне 
міндетті болып табылады 
 Мектепке  дейінгі  білім  беруде  люксембург  тілін  Т2  ретінде 
оқытылады, өйткені балалардың 65%-ы балабақшаға дейін бұл тіл-
де сөйлемейді [92] 
 Люксембург  тілі  оқыту  тілі  ретінде  1-сыныпта  және  дене  шы-
нықтыру 
сабағында 
ғана 
қолданылады. 
Дегенмен, 
«Translanguaging»  стратегиясының  арқасында,  оқушылар  мате-
риалды оқу тілінде (неміс/француз) оқып,  люксембург тілінде тал-
қылайды,  соның  есебінен  оқушылар  жоғары  сыныпта  люксембург 
тілін жақсы біледі [92] 
 Бастауыш, орта және жоғары сыныптардағы негізгі оқыту тіл-
дері неміс және француз тілдері болып табылады [92] 
 Неміс тілі 1-сыныптан, француз тілі 2-сыныптан, ағылшын тілі 
шетел тілі ретінде 7-сыныптан оқытылады (10-кесте) 
 Бастауыш сыныпта жалпы сағат санынан тілдік пәндердің үлесі 
39,4%-ды  құрайды [92]  
 Мектеп түлектері үш тілді еркін меңгереді 
 
10-кесте. Люксембург мектептерінде тілдерге бөлінетін сағат саны 
Апталық жүктеме
 
Сыныптар 
1  
2  
3  
4  
5  
6  
7  
8 
Люксембург тілі 
1 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 

2. Көптілді білім берудің халықаралық тәжірибесі    |    43 
 
ҮШ ТІЛДЕ БІЛІМ БЕРУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ 
·
 ОРГАНИЗАЦИЯ ОБУЧЕНИЯ НА ТРЕХ ЯЗЫКАХ 
·
 TEACHING IN THREE LANGUAGES
 
Неміс тілі 
5 
6 
7 
8 
8 
8 
8 
8 
Француз тілі 
0 
7 
7 
7 
7 
7 
7 
7 
Ағылшын тілі 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
2 
2 
 
15-сурет. Люксембург мектептеріндегі үш тілде білім беру моделі 
 
 1-6  сыныптарда  пәндер  неміс  тілінде  оқытылады.  Жоғары  сы-
ныптарда  француз  тілі  неміс  тілінің  орнын  алмастырады.  Жоғары 
сыныптарда ағылшын тілі шетел тілі ретінде оқытылады [93] 
  Мұғалімдер  Люксембург  Университетінде  даярланады.  Уни-
верситет  бір,  екі  және  үш  тілді  оқыту  бағдарламаларын  ұсынады 
(11-кесте) 
 
11-кесте. Люксембургтегі тілдік бағдарлама түрлері 
 
Бір тілді бағ-
дарламалар 
Екі тілді  
бағдарламалар 
80/20; 70/30; 50/50 
Үш тілді бағдарламалар 
Ағылшын 
Француз/ағылшын 
Француз/неміс 
/ағылшын 
 
Француз/неміс 
Люксембург/неміс 
/француз 
 
100
4
63
50
60
30
30
30
33
50
40
70
70
70
Б/б
1-сын.
2-сын.
3-сын.
4-сын.
5-сын.
6-сын.
әр
 тіл
ге
 бө
л
іне
ті
н уақыт,
 %
Люксембург тілі
Неміс тілі
Француз тілі

44    |    2. Көптілді білім берудің халықаралық тәжірибесі 
 
ҮШ ТІЛДЕ БІЛІМ БЕРУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ 
·
 ОРГАНИЗАЦИЯ ОБУЧЕНИЯ НА ТРЕХ ЯЗЫКАХ 
·
 TEACHING IN THREE LANGUAGES
 
 Әрбір  студент  болашақ  мұғалім  сабақ  беретін  мақсатты  тіл 
ресми  тіл  болып  табылатын  елде  міндетті  6-айлық  тәжірибеден 
өтеді [94] 
 Жаратылыстану-математика  бағытындағы  пән  мұғалімдері 
Comenius  және  Erasmus  гранттары  бойынша  Франция,  Германия 
және Ұлыбритания ЖОО-да білім алады [94] 
 ЖОО-да  педагогика  және  дидактика,  бағалау,  ата-аналармен 
және серіктес мектептермен қарым-қатынас жасау дағдылары, мек-
тепті дамыту, жеке кәсіби даму және пәндер бойынша арнайы ди-
дактиканы оқып-үйренуге 100 сағат бөлінеді [94] 
 135 сағат мұғалімнің тәжірибелік қызметіне бөлінеді. Оқыту ті-
лін  жетік  меңгермеген  оқушыларға  пән  мазмұнын  оқыту мұғалім-
дер даярлығының маңызды  бөлігі болып табылады.  CLIL әдістеме-
сін оқытуға ерекше назар аударылады [94] 
 Жұмыс  істеп  жатқан  мұғалімдерді  даярлау  екі  бағдарлама 
бойынша жүзеге асырылады [83]: 
- SCRIPT (Service de Coordination de la Recherche et de l´Innovation 
Pédagogiques  et  Technologiques)  тілдік  қабылдау  және  мәдени  тең-
дік курсын ұсынады. Барлық дерлік мұғалімдер іс жүзінде үш тілді 
болғандықтан,  мұғалімдерге  арналған  тілдік  курстар  ұйымдасты-
рылмайды. 
-  Formation  Pédagogique  –  орта  мектеп  мұғалімдеріне  арналған 
ұқсас бағдарлама 
Негізгі қорытынды: 
  Т1-ге қарамастан, мектепке дейінгі білім беру және бастауыш 
мектептің 1-сыныбында ұлттық люксембург тілін меңгеру дағдыла-
ры қалыптасады 
  Бастауыш, орта және жоғары сыныптардағы негізгі оқыту тіл-
дері неміс және француз тілдері (Т1 және Т2) болып табылады 
  Ағылшын тілі шетел тілі ретінде 7-сыныптан оқытылады