А. Х. Тажибаева Қостанай: А. Байтұрсынов атындағы ҚМУ, 2016. 87 б

31 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Демалыстар 

Жыл сайынғы ақылы еңбек 

демалыстар 

Әлеуметтік демалыстар 

Жыл сайынғы ақылы еңбек демалысы 

қызметкердің тынығуына, жұмыс қабілетін 

қалпына келтіруіне, денсаулығын нығайтуына 

және қызметкердің өзге де жеке қажеттіктеріне 

арналады және жұмыс орны (лауазымы) мен 

орташа жалақысы сақтала отырып, белгілі бір 

күнтізбелік күндер санына беріледі. 

Жыл сайынғы ақылы еңбек демалысының 

ұзақтығы егер қызметкерлердің жекелеген 

санаттары үшін басқа нормативтік құқықтық 

актілерде, еңбек шартында, ұжымдық шартта 

және жұмыс берушінің актілерінде көп күн саны 

көзделмесе, қызметкерлерге ұзақтығы 

күнтізбелік жиырма төрт күн болатын жыл 

сайынғы ақылы еңбек демалысы беріледі. 

 

Әлеуметтік демалыс деп ана болуға, балалардың 

күтіміне, өндірістен қол үзбей білім алуға қолайлы 

жағдайлар жасау мақсатында және өзге де 

әлеуметтік мақсаттар үшін қызметкерді белгілі бір 

кезеңге жұмыстан босату түсініледі. 

 

Қызметкерлерге әлеуметтік демалыстардың 

мынадай түрлері: 

 

1) жалақы сақталмайтын демалыс; 

2) оқу демалысы; 

3) баланы (балаларды) тууға, жаңа туған баланы 

(балаларды) асырап алуға байланысты демалыстар 

беріледі. 

 

32 

 

 

7. Тақырып. Жалақы. Жұмыскерлерге кепілдіктер беру мен өтемақылар төлеу 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Жалақы 

Жалақы - жұмыскерлердің біліктілігіне, орындалатын жұмыстың 

күрделілігіне, санына, сапасына және жағдайына байланысты еңбек 

үшін төленетін сыйақы, сондай-ақ өтемақы және ынталандыру 

сипатындағы төлемдер (ҚР ЕК 1бап). 

 

Қызметкерлердің еңбегіне ақы төлеу 

саласындағы мемлекеттік кепілдіктер:

 

ай

лық жала

қын

ың

 е

ң т

өм

ен

гі 

м

өлше

рін

; 

са

ға

тт

ық жала

қын

ың

 е

ң тө

м

ен

гі 

м

өлше

рін

; 

ең

бе

кк

е а

қы төлеудің

 е

ң тө

м

ен

гі 

ст

ан

да

ртт

арын;

 

үс

те

м

е жұ

м

ыс

 үшін

 а

қы төлеуді;

 

м

ере

ке

 ж

ән

е де

м

алы

с к

үн

де

рде

гі 

жұм

ыс

 үшін

 а

қы төлеуді;

 

түн

гі уақыт

та

ғы ж

ұм

ыс

 үшін

 а

қы 

төле

уді;

 

жұм

ыс

ке

рдің

 жа

ла

қыс

ын

ан

 ұс

та

п 

қа

лулардың мөлше

рін

 ше

кт

еуді;

 

жа

ла

қын

ың

 то

лық және уа

қт

ылы 

төле

нуін

 жә

не

 е

ңбе

кк

е 

ақ

ы төлеу 

са

ла

сын

да

ғы м

ем

ле

ке

тт

ік

 

ке

пілд

ік

те

рдің

 іс

ке

 а

сы

рылуын 

м

ем

ле

ке

тт

ік

 ба

қыла

уды;

 

жа

ла

қы төлеудің

 тәрті

бі ме

н 

м

ерз

імде

рін

 қ

ам

ти

ды.

 

33 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Еңбекке ақы төлеу жүйелері: 

Тарифтік жүйе

 

Тарифсіз жүйе

 

Аралас жүйе

 

тарифтік ставкаларды 

(айлықақыларды), тарифтік 

торды, тарифтік 

коэффициенттерді қамтиды. 

еңбекке ақы төлеуге арналған 

қаражатты қызметкерлердің 

кәсіби қабілеттерін 

бағалаудың өлшемдері мен 

принциптеріне және олардың 

түпкі нәтижеге қосқан 

үлестеріне қарай үлестік 

бөлуге негізделеді. 

еңбекке ақы төлеудің 

тарифтік және тарифсіз 

жүйелерінің элементтері 

қамтылуы мүмкін 

Еңбекке  ақы  төлеу  жүйесі  біржолғы  ынталандырушы  төлемдерді 

есепке алмағанда, қызметкерлердің орташа айлық жалақысының кемінде 

75  проценті  болатын  негізгі  жалақы  үлесін  (жалақының  негізгі  бөлігіне 

қатысты) қамтамасыз етуге тиіс. 

Мемлекеттік бюджет және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің 

сметасы  (бюджеті)  есебінен  ұсталатын  ұйымдар  қызметкерлерінің 

еңбегіне  ақы  төлеу  жүйесі  Қазақстан  Республикасының  нормативтік 

құқықтық актілерінде белгіленеді.