17
Есеп 24
Кәсіпорын қызметкері Аманбаев жұмыс берушінің келісімімен 1 апта
өзінің өтініші негізінде жалақысы сақталмайтын демалыста болды. Демалыс
уақыты біткеннен кейін денсаулығының науқастығына байланысты тағы да 1
апта еңбекке уақытша жарамсыздық парағы негізінде ауруханаға болады.
Содан кейін, Аманбаев жұмыс берушінің шақыртуымен еңбекке уақытша
жарамсыздық парағының уақыты біткеннен күні (дүйсенбі күні) жұмыс орнына
шақыртылады. Жұмысқа келген Аманбаевқа кәсіпорын директоры жұмысты
себепсіз қалдырдың деп «қатаң сөгіс» жариялап қойыпты.
Жұмыс берушінің әрекеті заңды ма? Оған сөгіс жариялау үшін жұмыс
берушіде қандай негіз болуы қажет?
Есеп 25
Турина А. 10 айдан астам уақыт жеке меншік оқу орнында филология
кафедрасында лобарант болып қызмет істеген. Оқу орнының әкімшілігі оған
жыл сайынғы ақылы еңбек демалысына берілетін өтемақыны төлеуден бас
тартып отыр. Әкімшіліктің айтуы бойынша: «бізде тек мұғалімдер ғана мұндай
өтемақы алады» дейді. Маған мүлде мұндай өтемақы төлеуден бас тартып
отыр. Және олар Туринаға өз еркімен жалақысы сақталмайтын еңбек
демалысына шығуға өтініш жаз деп талап қойып отыр.
Жалақысы сақталмайтын еңбек демалысының мерзімі қандай?
Жұмыс берушінің талабы заңды ма?
Егер заңсыз болса, осы мәсенені шешу жолдарын қарастырыңыз.
Есеп 26
Арқалық қалысының орта оқу орнында (колледж) жұмыс істейтін
кітапханашыға жыл сайын берілетін еңбек демалысы қанша күнге беріледі?
Сұрақты заңнама нормаларына сүйене отырып шешіңіз.
Есеп 27
Келісім комиссиясына мынадай арыз түсті: «Біз жүк тасушылар болып
жұмыс істейміз. Жұма күні үзіліс уақытында кәсіпорын территориясында көлік
жүргізушісіне спирт ішімдігін бердік, бірақ өзіміз оны ішуге қатысқанымыз
жоқ. Көлік жүргізушісі жұмыстан шеттетілді, ал біз болсақ, жұмыс күнінің
екішкі бөлігінде қызметке кіріспедік. Мәжбүрлі іркіліс салдарынан бізге
жексенбі күні жұмыс істеуге тура келді. Іркіліс уақытына ақы төлеуді;
жексенбі күнге демалыс беруді немесе оны жыл сайынғы ақылы демалысқа
қосуын сұраймыз»
Дауды шешіңіз.
18
Есеп 28
Сартпаев А.Е. «Артур и К» бас маман болып қызмет атқарады. Ол
денсаулығының нашарлауына байланысты жұмыс берушіден оған еңбекке
уақытша жарамсыздығына байланысты демалысқа шығуын талап етеді. Бірақ
жұмыс беруші Сартпаевқа ол демалыстың тым ұзақ екендігімен түсіндіріп, егер
ол еңбекке уақытша жарамсыздығына байланысты демалысқа шығатын болса,
онымен «еңбек шартын бұзамын деп» қарсы болады.
Сартпаев еңбекке уақытша жарамсыздығына байланысты демалысқа
шығуына құқығы бар ма? Мұндай демалыстың ұзақтығы қанша?
Ол уақытқа төлемақы қалай жүргізіледі?
Есеп 29
Жұмыс беруші, жұмысшыны ақысыз демалысқа жібіре отырып, сол
мезгілде ҚР ЕҚ занның 57 бабтың 2 тармағы арқылы, өз қызметкерінің демалыс
мерзімі аяақталар кезенінде арызысыз жұмыстан босату құқықы бар ма?
Және өзіме бұл бапты толықтай түсіндірсеңіз. Жалпы алдағы
күндерімде басқа жұмысқа кіруіме нұсқан келмейді ма?
Есеп 30
«Фоварит» АҚ директоры дағдарысқа байланысты, өзінің бухгалтерлерін
қысқартуды (сокращения) ұйғарады. Оны естіген бухгалтерлер жұмыс
берушіден, олардың отбасылық жағдайын айтып жұмыста қалдыруларын талап
етеді. Бірақ, директор басқа ешқандай шара жоқ екендігін түсіндіреді.
Жұмыстан қысқартылған бухгелтерлерге қандай көлемде өтемақы
(компенсация) төленеді?
Еңбек кітапшасына олар қысқартылған деп жазылады ма?
19
5 Іскерлік ойын. Әдістемелік нұсқама.
«Іскерлік ойын» жобасы
«ҚР Еңбек құқығы» пәні бойынша
Жобаның мақсаты: «Еңбек құқығы» пәнінен тәжірибелік сабақтарды
өткізу әдістемесіне өзгерістер енгізе отырып, білім алушылардың теориялық
материалдарын меңгерудің жаңа нысандарын қалыптастыру болып табылады.
Жобаның типі: оқытудың кәсіби маңызды сапасын және студенттердің
біліктіліктерін қалыптастыруда оларды тәрбиелеуге және ұйымдастыруға
бағытталған.
Жобаның көлемі: кішігірім.
Жобағының ұзақтығы: қысқа мерзімді.
Жобаның күрделілігі: қарапайым.
Аталған жоба толық көлемде инновациялық жоба болып табылады.
Іскерлік
ойындарды педагогтың кәсіби шеберлігін дамытуда,
құзырлылығын анықтауда пайдалану арқылы оң нәтижелерге қол жеткізуге
болатынын күнделікті тәжірибенің өзі. Сабақтарды іскерлік ойында түрінде
өткізу мамандарды мемлекеттік басқару саласында тиімді болып табылады.
Аталған курсты оқу барысында студенттерге 3 іскерлік ойынды өткізу
ұсынылады. Мынадай тақырыптар бойынша:
1) Ұжымдық шартты жасасу.
2) Жеке еңбек дауын шешу.
3) Ұжымдық еңбек дауларын шешу.
Аталған іскерлік ойында тек қана ситуациялық жағдайдың теориялық
өзекті моделдері ғана емес, еңбек заңнамасын қолдану барысында туындаған
жағдайларға да негізделген. Мұнда орын алған тәжірибелік сәтті әртүрлі
нормативтік құқықтық актілермен шешуді рәсімдеу маңызды.
Әр ойынның ұзақтығы – 2 сағатты құрайды.
Студенттер әр тәжірибелік жағдай бойынша өзара ролдерді бөлісіп, тиісті
актілердің негізінде өз құзыреттері шегінде істі дұрыс шешуге тырасады.
Ойынның мақсаты болып, «ҚР Еңбек құқығы» курсын оқу барысында
алған теориялық білімдерін бекіту болып табылады.
