Халыктын эл-ауқат деңгейі әр түрлі болғандыктан ата-анапар
мен балалар арасындағы катынас та эр түрлі болады. Біреулер мейі-
лінше өбектеп, тэрбие мәселесін колдан шығарып алуы мүмкін. Ондай
отбасындағы балалар дайынға ие болғысы келіп, енжар, жалқау болып
тәрбиеленеді.
Жас отбасының
бөлек шаңырақ көтеруі, олардың жауапкер-
шілігін арттырумен қатар, үлкендердің бала тэрбиелеу тэжірибесіне
қүлақ салып, түсіністікпен бала тэрбиелеуге көмектеседі. Жас отбасы-
ларының тұрмысының материалдық жағынан дұрыс жолға қойыл-
мауы, бала тэрбиесіне қиындықтар келтіреді.
Отбасындағы балалар санының азаюы, казір қалаға да, ауылға
да тэн. Оның түрлі обьективті себептері бар. Осыған орай, аз балалы
отбасындағы баланы тәрбиелеу мәселесі зерттеуді қажет.
Ерлі-зайыптылардың отбасының ыдырауы, бірінші өмірге
дайын болмауы салдарынан болады.
Бір балалы отбасылардың көбеюі. Мұндағы басты мэселе бала-
ның өзінен үлкен
жэне кіші балалармен, ұжыммен қарым-қатынас ор-
нату тәжірибесінің жоқтығы жэне отбасы назарының тек бір бала
төңірегінде шоғырлануынан болатын кемшіліктердің көбеюі.
6.2.
Отбасындагы педагогикалық удерістің негізгі компо-
ненттері.
Отбасы тәрбиесінің мақсаты, міндеттері, мазмұны, балалар
мен ересектердің өмірлік тіршіліғін
ұйымдастырудың құралдары,
формалары, әдістері. Отбасы тэрбиесінің мақсаты болашақ азамат-
тарды ізгілікке, өмірде өз орнын таба білуге, алдында кездесетін ке-
дерғілерді жеңе білуге, белсенді,
өз ой-пікірін дәлелдей алатын,
жетістікке жетуге жэне келешекте мықты отбасын құруға бағдарлан-
ған тұлға тәрбиелеу көзделеді.
Мектептегі тэрбиеден отбасы тэрбиесінін өзіндік ерекшеліктері
бар. Отбасындағы тэрбиеде баланың жеке басына тән қасиеттерді
дамытудың манызы зор. Отбасы тәрбиесіне ата-ана, отбасы мүшелері
қатысады.
Отбасы тәрбиесінін
міндеттері:
-
баланың өзін-өзі тануын дамыту, өсіп жетіпу, айнапасымен,
өзгелермен үйлесімді қарым-қатынас құруға үйрету,
мәдени қарым-қа-
тынас кұру, мықты отбасын қалыптастыру туралы отбасы құндылық-
тарын санасына сіңіру;
- отбасы мүшелерінін тіл табысып түсінісуін қалыптастыру,
бірін - бірі тыңдап, ата - ананы, туған - туыстарын, жасы үлкендерді
сыйлап құрмет тұтуға үйрету;
- адамғершілік жэне эстетикалык, еңбексүйгіштік
жағынан
қалыптастыру, өзіне - өзі қызмет ету дағдыларына үйрету;
- денсаулығын нығайту, ақыл-ой, шығармашылык қабілеттерін
жетілдіру.
208
Отбасы тәрбиесінің
мазмұны:
жас бапаны қоғам талаптарына
карай тәрбиелеу, жеке басының мумкіндіктерін жетілдіру, ақыл-ой,
сана-сезімін қапыптастыру, ұлттық салт-дэстүрлер арқылы мэдениетке
тэрбиелеу, элеуметтік ортамен қарым-қатынас кұру, түрлі
жағдайларда
дүрыс шешім қабылдай білу, белсенділікке, еңбекқорлыққа, мэдениет-
тілікке тәрбиелеу. Отбасы құндылықтарын, мейірімділік, рахымды-
лық, қамқорлық қасиеттерін бала бойына сіңіру, отбасы мүшелерінің
қаражатының күнделікті түрмыста қалай пайдаланылатынын түсініп,
келешекте ата-анасына, отбасы мүшелеріне көмек көрсетуге даяр болу,
отбасындагы ізгілік қатынастарын дамыту.
Отбасындағы тәрбие формасы екі түрлі болады:
ұжымдық
және жеке тұлгалық қасиеттерді тәрбиелеу.
Үжымдык
тәрбиеге
отбасы мүшелерінің катысуымен атқарылатын іс-шаралар, ап жеке
түлғалық қасиеттерін тэрбиелеуге балалардың жеке жауапкершіпі-
гімен орындапатын істері жатады.
Отбасында қолданылатын
Достарыңызбен бөлісу: