Кіріспе зерттеу тақырыбының өзектілігі

Керім – араб сөзінен шыққан. Мағыналық ауқымы өте кең. «Жақсы, тамаша, жомарт, мейірбан» мағынасында жұмсалады. 2. Азар

жүктеу 2,58 Mb. бет 56/61 Дата 12.04.2023 өлшемі 2,58 Mb. #42126 түрі Құрамы

Навигация по данной странице:

• 3. Арқалық
• 6. Жасау
• 9. Сақпан

1. Керім – араб сөзінен шыққан. Мағыналық ауқымы өте кең. «Жақсы, тамаша, жомарт, мейірбан» мағынасында жұмсалады. 2. Азар – реніш, тынышсыз. Қазіргі қазақ тіліндегі азарда-безер деген қос сөздің бір компоненті ретінде ғана қолданылады. Сондай-ақ, «ағайынның азары болса да, безері болмайды» деген мақалда кездеседі. Мұндағы азар – реніш, өкпе мағынасында. Ол ешкімге азар бермейді. Татар тілінде азар – азғын, азушаң, аза тұрған деген мағыналарында қолданылады. Бір жағынан бұл сөз көнеленіп бара жатқан сөздердің қатарына да жатады. 3. Арқалық – түркі тілдерінен енген сөз. Мағынасы үй төбесіне салатын бел ағаш. 4. Өжіре – түркі тілдерінен енген сөз. Мағынасы үйдің бөлмесі. 5. Қызалақ – түркі тілдерінен енген сөз. Мағынасы 12-13 жасар қыз, қыз бала. Өзбекше қизалақ, қарақалпақ тілінде қызалақ, дочурка. 6. Жасау – түркі тілдерінен енген сөз. Мағынасы қызмет істеу, жұмыс жасау.Түрікменше яшамак, өзбекше яшомақ. 7. Әми – түркі тілінің сөзі. Мағынасы надан, қараңғы. Татарша өмми сауатсыз; өзбекше оми (й) сауатсыз, білімсіз надан, қарапайым, жұпыны. Бұл сөздің арғы төркіні әммие надан, сауатсыз деген сөзден шыққан. 8. Аскелді – түркі тілінен енген сөз. Бұл сөз ас және келді деген екі элементтен тұрады. Мұның алғашқысы асқабақ сөзінің бірінші бөліміндегі ас сөзі де, соңғысы – асқабақ ұғымында айтылатын түрікпен тіліндегі кәди, қарақалпақ тіліндегі қади, тәжік тіліндегі каду сөзімен төркіндес жатыр. Тұрғындардың тілінде оның осы формада келді болып өзгеруі халықтың этимологияның нәтижесі ретінде түсіндірілуі тиіс. 9. Сақпан – түркі тілінен енген сөз. Егінге түскен құстарды шошытатын құрал. Өзбекше соқпан. 10. Үшем – түркі тілінен енген сөз. Мағынасы қой-ешкінің үш қозы, не үш лақ табуы. Түрікменше үчем. 11. Селебе – монғол тілінен енген сөз. Мағынасы қанжар. Монғолша сәлэм қылыш. Келесі картада орыс тіліненен енген сөздерді көруге болады. 2-сурет. Изолексемалық карта жүктеу 2,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз