73
-
еліміздің индустрияландыру мен инновацияларға негізделген
экономикалық ӛсімінің орын алу негіздерін;
- Елімізде орын алған Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамы туралы және қазіргі
таңдағы сипаты мен мазмұндық ерекшеліктерін;
- еліміздің кӛп ұлтты болуымен ортақ тарихтың, мәдениет пен тілдің орын
алуын;
- еліміздің ұлттық қауіпсіздігі және бүкіләлемдік, ӛңірлік орын алған
мәселелерді шешуге қатысуын.
Оқыту мазмұны «Мәңгілік Ел» құндылықтарын оқытуға сәйкес оқу
материалдарын толық қамтыған деп тұжырым жасауға болады. Десек те,
оларды оқушыларға меңгертуде пәнаралық байланыстардың дидактикалық
функцияларын дұрыс түсініп, жүзеге асыру қажет. Сондай-ақ, жетілдірілген
оқытудың техникалық құралдарын да есте ұстау керек.
Мҧғалім іс-әрекеті. Мектептегі оқу-тәрбие үдерісін ұйымдастыруда
мұғалімнің рӛлі маңызды болып табылады.
«Мақсаттың бірлігі», «Гуманды педагогика туралы ойлар», «Ӛмір
Мектебі» және басқа да еңбектерінде [190-192] Ш.А.Амонашвили сабаққа деген
басты талаптары мен ұсыныстарын баяндаған. Оның тұжырымдаған талаптары
мен ұсыныстары жүзеге асырылатын сабақтарды ӛткізу кезінде ақыл мен жүрек
арқылы білімді шығармашылықпен түсінуге, танымдық күш пен қабілеттердің,
руханилық пен адамгершіліктің дамуы балада Мейірімді Адамды
қалыптастырады, оның тұлғалық қасиеттерін ашады.
Мектептегі оқыту үдерісін, оның ішінде тарих пәнін оқытуды
ұйымдастыруды жетілдіру үшін тӛмендегідей технологиялық карта үлгісін
ұсынамыз (4 - кесте).
4 - кесте - Оқыту (сабақ) құрылымы бойынша технологиялық карта
Сабақты
ұйымдастырудың
дидактикалық
құрылымы мен
әрекеттер
Белсендіру әрекеттері
Жаңа ұғымдар мен
әрекет тәсілдерін
меңгерту/
Меңгеру
Іскерлік пен
дағдыны
қалыптастыру
1
2
3
4
Оқу материалының
әдістемелік
құрылымы
Оқу материалының
ұғымдық құрамын,
құрылымын, логикасын
анықтау;
проблемалық сұрақтар
түзу; қажеттілік туғызу
Оқу материалдарын
қамтыған плакаттар,
схемалар, жұмыс
дәптерін әзірлеу
Нақты бағдарлы
іс-әрекет үлгісін
анықтау, іріктеу
және кӛрсету
Оқушылардың
танымдық - іс-
әрекетін
басқарудағы
логикалық-
психологиялық
1. Жалпы,
2. Ерекше,
3. Нақты оқу
материалдарының
құрылымын анықтау
Талдау, сәйкес қою,
салыстыру,
жинақтау, талдап
қорыту, жаңа
жағдайда
меңгерілгенді
қолдану
Сәйкес
педагогикалық
тапсырмалар
әзірлеу және
үлестіру, ӛз
бетінше жұмыс
74
4 – кестенің жалғасы
1
2
3
4
Құрылымы
және оны құрастыру
әрекеттерін жобалау жасауды
ұйымдастыру
ОТҚ / кӛрнекі
материалдар
Интербелсенді тақтаны
пайдалану
Интербелсенді
тақтаны пайдалану
Интербелсенді
тақтаны
пайдалану
Оқыту әрекеттері
(мұғалімнің
Зерттеу, ұйымдастыру,
ақпараттық;
Коммуникативтік,
ақпараттық; сұрақ-
жауап ұйымдастыру;
Оқу
материалдарын
схемада, кестеде
кӛрсету
педагогикалық
іскерліктері
педагогикалық
тапсырмалар әзірлеу
(сұрақ құрастыру)
түсіндіру;
проблемалы баяндау
Оқу әрекеттері
(Оқушы іс-
әрекетінің тәсілдері)
Оқу материалының,
құндылықтардың
қажеттілігін ұғыну
Логикалық
тәсілдерді жүзеге
асыруы
Ӛз бетінше оқу
жұмыстарын
орындау
дағдылары
Оқыту нәтижелері
Оқушының оқу
үдерісіндегі
белсенділігі
Теориялық
мағлұматтарды
меңгеруі: білу,
түсіну, қолдану,
талдау, бағалау,
жинақтау деңгейінде
Оқушылардың
іскерліктерді
кӛрсетуі: дәлме-
дәлдік, үйлестіру,
ұйымдастыру
4-кестеге сәйкес мұғалімнің атқаратын іс-әрекет үлгілерін анықтауға
болады. Оның ішінде педагогикалық іскерліктер басты мәнге ие деп білеміз,
олар: зерттеушілік, құрастырушылық, ұйымдастырушылық, ақпараттық,
коммуникативтік. Аталған іскерліктерді жүзеге асыру үшін мұғалім оқыту
әдістерін оқыту мазмұнына сәйкес дұрыс іріктеуі және жүзеге асыруы тиіс.
Оқыту әдістері. Оқу материалдарын меңгерту және іскерлікті
қалыптастыру оқыту әдістеріне байланысты болып табылады. Тарих пәнін
оқыту барысында тарихты тану, тарихи түсінікті қалыптастыру фактіні
игеруден басталады. Тарихи фактілердің ерекшелігі олар қайталанбайды,
бақыланбайды. Тарихи фактілердің: жеке оқиғаларды бейнелейтін және
фактілер және тарихи құбылыстар сияқты екі түрі бар.
«Мәңгілік Ел» құндылықтарын оқытуда тарихи фактілерге, ұғымдарға
басымдық беріледі. Құндылықтарды сіңіру тәсілінде «адам санасына үздіксіз
қайталау және кеңестер беру арқылы әсер еткенде тұлға оны қабылдап, ӛзін сол
бойынша ұстайтын болады» деген кӛзқараста кездеседі [38]. Гуманисттік
психология мен білім беруді негізге алатын құндылықтардың мәнін түсіндіру
тәсілі, керісінше, оқушыларға белгілі бір құндылықтарды берместен, олардың
ӛздерінде бар құндылық нышандарын жарыққа шығаруды және оның мәнінің
парқын түсінуді мақсат етеді. Логикалық ойлау мен пайымдауды негізге алатын
құндылықтарды талдау тәсілінде де оқушылар ғылыми-зерттеу жұмысында
Достарыңызбен бөлісу: |
