Тауардың басым топтары
Мұнай-газ машина жасау саласын дамытудың басым бағыты сұранысқа ие мұнай-газ тиекті арматурасы, сыйымдылықтар, қосалқы бөлшектер мен жиынтықтауыштар өнімінің өндіріс көлемдерін одан әрі өсіру болып табылады (4-кесте).
Таратудың ғаламдық арналарына кіру мақсатында инвесторларды тарту үшін басым бағыт мұнай-газ операторларының қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін, оның ішінде жекелеген тораптар мен агрегаттарды оқшауландыру арқылы бағытталған машиналар мен жабдықты өндіру болып табылады.
Дамудың келесі басымдықтары – жабдыққа сервистік және қосымша қызмет көрсету бойынша машина жасау өндірістерін дамытуды қолдау, сондай-ақ базалық өндірістерді (құю, соғу, металл өңдеу және т.б.) ұйымдастыру.
4 -кесте. ЭҚТӨЖ кодтары бойынша тауардың басым топтары – 6
№
|
ЭҚТӨЖ-6
|
Тауарлық топ атауы
|
Ішкі нарықтың импорттық сыйымдылығы, мың АҚШ доллары
|
Макроөңір нарықтарының импорттық сыйымдылығы, мың АҚШ доллары
|
1
|
281411, 281412, 281413
|
Құбырларға, қазандықтарға, сұйыққоймаларға, цистерналарға, бактарға немесе ұқсас сыйымдылықтарға арналған арматура
|
391 294
|
7 842 082
|
2
|
289261
|
Тек қана немесе негізінен 843041 не 843049 субпозициялы бұрғылау немесе қазу машиналарына арналған бөлшектер
|
97 460
|
1 261 713
|
3
|
281325, 281326, 281327, 281328
|
Ауа немесе вакуумдық өзге сорғылар, ауа немесе газ компрессорлары
|
94 322
|
3 540 061
|
4
|
289939
|
Жеке функциялары бар өзге машиналар мен механикалық құрылғылар
|
92 963
|
8 210 356
|
5
|
282514
|
Газды сүзуге немесе тазартуға арналған өзге жабдық
|
84 793
|
1 752 718
|
6
|
289212
|
Бұрғылайтын немесе қазатын өзі жүретін машиналар
|
75 372
|
885 589
|
7
|
281331
|
Сорғы бөліктері
|
56 179
|
1 035 494
|
8
|
289227
|
Өзі жүретін өзге машиналар мен тетіктер
|
56 056
|
271 244
|
9
|
289261
|
8426, 8429 немесе 8430 тауарлық позициялы машиналардың немесе механизмдердің өзге бөліктері
|
46 629
|
2 124 174
|
10
|
281213, 281215, 281312
|
Көлемді қайтарымды-үдемелі өзге сорғылар
|
44 932
|
1 173 141
|
11
|
281314
|
Өзге сұйықтық сорғылары
|
44 483
|
418 679
|
12
|
289212
|
Бұрғылайтын және қазатын өзге машиналар
|
40 391
|
341 439
|
13
|
282219
|
8428 90300 0 тауарлық позициялы машиналардың немесе тетіктердің өзге бөліктері
|
40 424
|
516 805
|
14
|
282982
|
Сұйықтықтарды немесе газдарды сүзуге немесе тазартуға арналған жабдық пен құрылғылардың өзге бөліктері
|
34 588
|
1 366 888
|
15
|
281213, 281215, 281313
|
Көлемді роторлы басқа сорғылар
|
31 698
|
1 068 917
|
16
|
282214
|
Доңғалақсыз, өзі жүретін көтергіш өзге механизмдер
|
32 623
|
299 830
|
17
|
281420
|
Редукциялық және термореттегіш клапандарды қоса алғанда, құбырларға, қазандықтарға, сұйыққоймаларға, цистерналарға, бактарға және ұқсас сыйымдылықтарға арналған арматураға крандардың, клапандардың, бұрандамалардың бөліктері
|
29 716
|
1 250 245
|
18
|
281332
|
Ауа сорғыларының, вакуумдық, ауа және газ компрессорларының және желдеткіштердің бөліктері; тартпа қақпақтарының, сүзгісі бар немесе жоқ желдеткіш шкафтардың желдетілуі немесе қайта айналымы
|
29 345
|
1 384 651
|
19
|
281411
|
Сақтандырғыш немесе жүк түсіргіш клапандар
|
28 295
|
566 153
|
20
|
281314
|
Сұйықтық көтергіштер
|
26 822
|
48 807
|
21
|
281211, 281216
|
Гидравликалық желілік әрекеттің күш қондырғылары мен қозғалтқыштары (цилиндрлер)
|
19 071
|
898 791
|
22
|
281311
|
Ішкі жану қозғалтқыштарына арналған отын, май сорғылар немесе салқындатқыш сұйықтыққа арналған сорғылары
|
25 189
|
962 012
|
23
|
282913
|
Ішкі жану қозғалтқыштарында майды немесе отынды сүзуге арналған жабдық
|
32 826
|
616 023
|
5-кесте. Қазақстан Республикасында өндіру экономикалық мақсатқа сай келетін неғұрлым сұранысқа ие болған тауарлар
Материалдар/ Жабдықтар/ Сервис
|
Әлеуетті шетелдік әріптестердің мысалдары
|
Жылдық қажеттілік (млн. АҚШ доллары)
|
Жіксіз құбырлар
|
Iiva SpA, Salzgitter Mannesmann International GmbH, Dalmine SpA, Sumitomo, Tenaris (Italy-Japan), V&M Tubes (Germany-France), Breda Energia SpA
|
110,9
|
Магистральдық құбырлар
|
Ресей және Қытай өндірушілері
|
22,6
|
Бұрғылауға арналған жағалай құйылған құбырлар
|
Tenaris, Sumimoto,
Vallourec Mannesmann
|
64,9
|
Қысыммен жұмыс істейтін ыдыстар/жылу алмастырғыштар
|
Delauuany et Fils, Orlandi, Arc Energy Resources Ltd, Imstalcon JSC, Walter Tosto Spa, Rosetti Marino SpA,
|
10,6
|
Фитингтер, ернемектер
|
Kisco, FAD Flange, Acciao&Derivation, Alied Int SpA, Tectubi Raccordi SpA, FAST SRL, P. Van Leeuwen Jr's Buizenhandel BV, Canadoil Europe SRL, Breda Energia SpA,
|
9,5
|
Ернеулік жабдықтар: бекіткіш арматура және қосалқы бөлшектер
|
Petrovalve, Breda Energia, Nuovo Pignone, Petrovalve, B.F.E., Tai Milano SpA, Oms Saleri SpA, Breda Energia
|
97,8
|
Электр жабдықтары, БӨҚ
|
Areva, Tyco, Siemens Building Technology, Johnson control, Autrinica F&S AS, Foxboro, Kazakhstan Intergrated Serv. Ltd Kisco UK, Sea Star International LLP, Consolidated Supply & Services Int'l LLP, ABB LLP, Gateway Ventures (CA) Ltd LLP, V.T.D. Transformatori SRL, Schneider Electric LLP, Siemens LLP
|
86,2
|
Бақылау-өлшеу аспаптары мен автоматика
|
Honeywell, Yokogawa, Emerson, Invensys, ABB, Foxboro, Johnson Control, Argosy Technologies
|
54,7
|
Сорғылар, генераторлар, сығымдағыштар, электр қозғалтқыштар, газ турбиналары
|
Siemens, Areva, Bel-valves, Man-Turo, GE, Nuovo Pignone, Amarinth, Aturia Pompe, CAT Pumps, Triqua BV, Cerpelli, Framo, Peroni Pompe SpA
|
74,2
|
Қыртыстан мұнай шығаруды арттыруға арналған жабдық
|
Wellquip
|
|
Дереккөзі: Қазақстан Республикасы Мұнай және газ министрлігі «Теңіззшевройл» ЖШС, «Қарашығанақ Петролеум Оперейтинг Б.В.», «Норс Каспиан Оперейтинг Компани Б.В.» және «Қазмұнайгаз» ҰК» АҚ компаниялары 2013 жылғы 25 қыркүйекте бірлескен іс-қимыл туралы Ақтау декларациясына қол қойды, оның негізгі мақсаты операторлардың, инвесторлардың және мемлекеттік мекемелердің жергілікті қамтуды дамыту жөніндегі жеке бағдарламаларын үздік үйлестіру және келісу тетіктерін әзірлеу болып табылады.
Жоғарыда көрсетілген компаниялардың білдірген бастамасына сәйкес Ақтау декларациясының жұмысы шеңберінде өнімді барынша көп тұтыну қағидаты бойынша компанияның әрқайсысының өндірісін дамытудағы жауапкершілігін айқындау туралы шешім қабылданды:
ТШО
|
ҚПО
|
НКОК
|
ҚМГ
|
Құбыр өнімдері Жылу алмастырғыштар Сұйықтық қоймалары
|
Клапандар Электр жабдықтар Фитингтер Ернемектер
|
Айналмалы жабдықтар (роторлар, турбиналар, сорғылар және т.б.)
|
Сервистік қызметтер: Бұрғылау Ілеспелі ұңғыма қызметтері
|
Басым жобалар
Бес жылдық кезеңде Алматы қаласында, Атырау, Батыс Қазақстан, Маңғыстау, Солтүстік Қазақстан облыстарында электрмен су шығаратын сорғыларын, аса ауыр жабдықты және көлемді емес сыйымдылықтарды, бекіту арматурасын және басқа да мұнай-газ жабдығын өндіруге бағытталған жобаларды іске асыру көзделеді.
Құрылыс материалдарын өндіру
Құрылыс материалдарын өндіру – өңдеуші өнеркәсіптегі өндіріс көлемінің 8,6 %-ын қамтамасыз етіп отырған Қазақстан экономикасының тұрақты өсіп келе жатқан маңызды саласы. Осы сектордың басымдығы бір жағынан, құрылыс индустриясының ішкі сұранысымен, макроөңір елдерінің нарықтарындағы өнімді дамытумен және өткізумен, екінші жағынан – меншікті шикізат базасының болуымен және қазақстандық кәсіпорындардың әлеуетімен айқындалады.
Құрылыс материалдарының ішкі нарығының сыйымдылығы шамамен 800 млрд. теңгені құрайды. Құрылыс материалдарының (ағаштан, пластмассадан, сондай-ақ өзге де металл емес минералдық өнімге жататын материалдардан) импорты шамамен 2 млрд. АҚШ долларын9 құрайды. Басым тауарлар бойынша макроөңірдің импорттық қажеттілігі шамамен 3 млрд. АҚШ долларын құрайды.
Секторда 1453 кәсіпорын жұмыс істейді, онда 40 мыңнан астам адам жұмыс пен қамтылған цементті, дайын бетонды, бетон бұйымдарын, пластикалық құбырларды, жылу оқшаулау материалдарын өндіру неғұрлым дамыған болып табылады.
Сектордың даму көрсеткіштері тұрақты өсу үрдісін көрсетіп отыр. 2008 - 2012 жылдар аралығында өндіріс көлемі атаулы көріністе 1,6 есеге өсті. Еңбек өнімділігі - 2,3 есе. ЭЫДҰ елдеріндегі осы көрсеткіштің орташа мәнімен салыстырғанда Қазақстандағы бұл сектордағы еңбек өнімділігі 47 %-ға төмен.
_______
9 Деректер қызметтің басым түрлеріне қосылған ЭҚЖЖ кодтары бойынша келтірілген, (4.2.14.3-кесте)
1-кесте. 2008-2013 жылдардағы сектор бойынша деректер.
Көрсеткіштер
|
2008 ж.
|
2009 ж.
|
2010 ж.
|
2011 ж.
|
2012 ж.
|
2013
|
Өңдеуші өнеркәсіптегі құрылыс материалдарын өндіру үлесі, млн. теңге
|
7,9%
|
7,6%
|
6,8%
|
7,3%
|
7,7%
|
8,6%
|
Құрылыс материалдарын шығару, млн. теңге, оның ішінде
|
266 596
|
224 938
|
260 955
|
350 045
|
421 633
|
503 132
|
Өзге де металл емес минералдық өнім өндіру, млн. теңге
|
220 377
|
182 355
|
201 871
|
263 985
|
320 677
|
397 105
|
Өткен жылға % НКИ
|
79,9
|
91,3
|
111,5
|
116,5
|
110,7
|
111,8
|
Сүректен жасалған құрылыс материалдары, млн.теңге
|
214
|
280
|
659
|
756
|
1 192
|
1 069
|
Жиһазды қоспағанда, ағаш және тығын бұйымдарын өндіру; сабаннан және тоқуға арналған материалдардан бұйымдарды өндіру, өткен жылға %
|
97,4
|
96,7
|
149,4
|
124,0
|
108,5
|
96,2
|
Пластмассадан жасалған құрылыс материалдары, млн.теңге
|
46 004
|
42 304
|
58 424
|
85 304
|
99 764
|
104 957
|
Резеңке және пластмасса бұйымдарын өндіру, өткен жылға %
|
106,7
|
92,4
|
135,6
|
120,1
|
103,1
|
102,5
|
ЖҚҚ, млн теңге*
|
125 781,5
|
110 110,8
|
172 569,1
|
216 535,4
|
257 217,2
|
211 586,6
|
Жалдамалы қызметкерлердің тізімдік саны, адам
|
40 862
|
35 050
|
33 330
|
36 579
|
36 656
|
40 218
|
ҚР еңбек өнімділігі, мың теңге**
|
3 078,2
|
3 141,5
|
5 177,6
|
5 919,7
|
7 017,1
|
7 061,3
|
ҚР еңбек өнімділігі, АҚШ долл**
|
25 528,3
|
21 298,5
|
35 123,7
|
40 024,8
|
46 649,8
|
45 840,7
|
ЭЫДҰ елдеріндегі орташа еңбек өнімділігі, АҚШ долл**
|
82 865,4
|
76 792,7
|
83 650,7
|
88 003,8
|
88 005,4
|
-
|
Жұмыс істеп тұрған кәсіпорындар саны, оның ішінде
|
|
1 366
|
1 397
|
1 489
|
1 355
|
1 453
|
ірі
|
|
55
|
50
|
45
|
47
|
47
|
орташа
|
|
122
|
123
|
129
|
140
|
141
|
шағын
|
|
1 189
|
1 224
|
1 315
|
1 186
|
1 265
|
Қуат жүктемесінің деңгейі, өндіріс түрлері бойынша %
|
|
|
|
|
|
|
Цемент өндірісінде,%
|
62,0
|
64,0
|
61,0
|
60,4
|
57,1
|
-
|
Пластмасса табақтар, шиналарға арналған камералар және пішіндер өндірісінде, %
|
41,6
|
49,4
|
58,1
|
48,7
|
35,9
|
-
|
Кірпішті, жабыңқышты және күйдірілген саздан жасалатын өзге құрылыс заттарының өндірісінде,%
|
16,7
|
12,2
|
27,7
|
16,8
|
18,8
|
-
|
Өндіріс түрлері бойынша жабдықтың тозу деңгейі %
|
|
|
|
|
|
|
Цемент өндірісінде,%
|
38,2
|
39,4
|
30,7
|
19,8
|
27,5
|
-
|
Пластмасса табақтар, шиналарға арналған камералар және пішіндер өндірісінде,%
|
29,4
|
28,8
|
36,9
|
36,6
|
32,5
|
-
|
Кірпішті, жабыңқышты және күйдірілген саздан жасалған өзге құрылыс заттарының өндірісінде,%
|
32,4
|
37,6
|
40,9
|
35,0
|
39,0
|
-
|
Бетоннан жасалатын құрылыс бұйымдарының өндірісінде,%
|
35,3
|
37,1
|
39,6
|
44,5
|
44,1
|
-
|
Негізгі капиталға инвестициялар, млн. теңге
|
65 181
|
62 961
|
56 349
|
42 109
|
60 492
|
75 567
|
Негізгі құралдарды жаңарту коэффициенті %
|
0,18
|
0,02
|
0,10
|
0,21
|
0,09
|
-
|
Бастапқы құны бойынша жыл соңына негізгі құралдардың болуы, млн.теңге
|
153 810,1
|
869 818,4
|
274 723,8
|
307 469,5
|
332 460,0
|
-
|
Экспорт, млн. АҚШ долл.
|
70
|
47
|
70
|
88
|
115
|
118
|
Импорт, млн. АҚШ долл.
|
1 600
|
1 208
|
1 511
|
1 687
|
1 999
|
2 036
|
Дереккөз: Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі, Euromonitor
Жоғары қосылған құны бар құрылыс материалдарының өндірісін құру халықаралық ТҰК тартуды көздейді. Қазақстанда жұмыс істейтін, Global 2000 тізіміне енетін ірі компаниялар: германиялық Heidelberg Cement (Бұқтырма цемент компаниясы, Каспий Цемент, Байказ Бетон, Бектас Group, швейцариялық Sika (бетонға арналған қоспалар, цемент қоспалары, өнеркәсіптік едендерге арналған материалдар, бетон мен болат үшін қорғаныс материалдары, герметика және басқалар) Шеврон компаниясы (Шеврон Мұнайгаз Инк, Атырау полиэтилен құбырлары зауыты, Атырау құбырлы арматура зауыты). Global 2000 тізіміне енбейтін ірі ғаламдық компаниялар қатарында Қазақстанда гипстен құрылыс материалдарын шығаратын Knauf германиялық компаниясы, сондай-ақ, Vicat Group француз цемент компаниясы жұмыс істейді.
Қазақстанда полимерлердің жеке өндірісін іске қосқаннан кейін полимерлі және композитті әрлеу материалдарын өндіру мен сатуға мамандандырылған LG Hausys Оңтүстік Корея компаниясы белгілі бір қызығушылық тудыруы мүмкін. Ірі ресейлік компаниялардың ішінен Қазақстанда «Арыстан» Степногорск құбыр зауытымен ұсынылған өкілдігімен, «Полипластик» компаниясы қатысады.
Сектордағы түйінді кедергілер:
1) құрылыс материалдарын өндірудің заманауи технологияларының жеткіліксіз дамуы;
2) жоғары қосылған құны бар құрылыс материалдарының төмен үлесі;
3) құрылыс ғылымын дамытуға және инновациялық құрылыс материалдарын жасауға арналған қаражаттың жеткіліксіз бөлінуі;
4) олардың технологиялық көшбасшылығына байланысты шетелдік құрылыс материалдарын өндірушілер тарапынан ішкі және сыртқы нарықтардағы бәсекелестікті күшейту;
5) дамыған елдермен салыстырғанда еңбек өнімділігінің төменділігі;
6) негізгі құралдардың салыстырмалы түрде жоғары тозуы;
7) құрылыс материалдары өндірісінің жоғары энергия сыйымдылығы;
8) құрылыс материалдарын Еуропалық Одақтың нормалары мен стандарттарына сәйкестігі тұрғысынан сертификаттау үшін аккредиттелген сынақ зертханаларының болмауы, ол 2015 – 2020 жылдар аралығында құрылыс нормалары мен қағидаларының еурокодтарға біртіндеп көшуіне байланысты;
9) жүк тасымалдауға арналған тарифтердің және шикізат пен энергия ресурстарына арналған бағаның өсуі;
10) тиісті біліктілігі бар кадрлардың тапшылығы.
Мақсаты
Индустриялық құрылыстың талаптарын ескере отырып, Қазақстанда жоғары қосылған құны бар құрылыс материалдарын өндіру үшін жағдай жасау.
Нысаналы индикаторлар
Бағдарламаны іске асыру 2019 жылы 2012 жыл деңгейіне қарағанда мынадай экономикалық көрсеткіштерге қол жеткізуге мүмкіндік береді (2-кесте):
1) жалпы қосылған құнының нақты мәнде кемінде 1,4 есе өсуі;
2) жұмыспен қамтудың 7,7 мың адамға өсуі;
3) еңбек өнімділігінің нақты мәнде 1,2 есе өсуі;
4) шикізат емес (өңделген) экспорттың құндық көлемінің кемінде 1,2 есе өсуі.
2-кесте Нысаналы индикаторлар
№
|
Нысаналы көрсеткіштер
|
Өлшем бірілігі
|
2012 есеп
|
2013 күтілетін
|
Болжам
|
2012 жылға қарағанда 2019 ж., есе
|
2014 ж.
|
2015 ж.
|
2016 ж.
|
2017 ж.
|
2018 ж.
|
2019 ж.
|
1
|
Жалпы қосылған құн
|
%
|
100
|
111,6
|
123,0
|
134,4
|
143,2
|
144,1
|
144,3
|
144,4
|
1,4 есе
|
2
|
Жұмыспен қамтылғандар саны
|
мың адам
|
36,7
|
40,2
|
45,1
|
46,3
|
46,2
|
45,6
|
45,0
|
44,4
|
7,7 мың адамға
|
3
|
ЖҚҚ бойынша еңбек өнімділігі
|
%
|
100
|
101,7
|
100,1
|
106,5
|
113,7
|
115,9
|
116,2
|
116,2
|
1,2 есе
|
4
|
Шикізат емес (өңделген) экспорттың құндық көлемі
|
%
|
100
|
102,8
|
105,4
|
107,9
|
110,5
|
113,1
|
115,6
|
118,0
|
1,2 есе
|
Міндеттер
1) нормативтік базаны және техникалық реттеу жүйесін жетілдіру;
2) құрылыс саласында ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстардың көлемін арттыру;
3) инновациялық, энергия тиімді және экологиялық қауіпсіз құрылыс материалдарын өндіру технологияларын, оның ішінде индустриялық құрылыс технологияларын енгізу үшін жағдай жасау;
4) инновациялық, энергия тиімді, экологиялық қауіпсіз және Қазақстан үшін жаңа құрылыс материалдары өндірісінің технологияларын, оның ішінде индустриялық құрылыс технологияларын енгізу үшін жағдай жасау;
5) саланы білікті еңбек ресурстарымен қамтамасыз ету.
Саланы дамыту басымдықтары
Құрылыс материалдарын өндіру қызметінің басым түрлері ағаштан құрылыс материалдарын өндіру (16-бөлім), пластмасса құрылыс материалдарын өндіру (22-бөлім), өзге металл емес минералды өнімді өндіру (23-бөлім) болып айқындалды (3-кесте)10. Жаңа және жетілдірілген жоғары технологиялық қазіргі заманғы энергия үнемдейтін, адамның денсаулығы мен экология үшін қауіпсіз материалдар өндірісі басым болып келеді.
_______
10 Қызмет түрлерінің бөлімдері мен атаулары Қазақстан Республикасының 03-2007 МК экономикалық қызмет түрлерінің жалпы жіктеуіші (ЭҚЖЖ) бойынша 25.12.2012 жылғы № 1 өзгеріске сәйкес келтіріледі.
3-кесте Қызметтің басым түрлері
ЭҚЖЖ-2
|
ЭҚЖЖ-2
|
Қызмет түрлерінің атауы
|
16
|
1621
|
Кілтек,шере, тақталар мен панельдерді өндіру
|
22
|
2221
|
Пластмасса табақтар, шинаға арналған камералар және профильдер өндіру
|
2223
|
Құрылыс пластикалық бұйымдар өндіру
|
23
|
2311
|
Табақты шыны өндіру
|
2312
|
Табақты шыныны жасау мен өңдеу
|
2313
|
Іші қуыс шыны бұйымдарын өндіру
|
2314
|
Шыны талшықты өндіру
|
2319
|
Өзге де шыны заттарын өндіру мен өңдеу
|
2320
|
Отқа төзімді бұйымдарды өндіру
|
2331
|
Керамикалық жабындар мен плиталар өндіру
|
2332
|
Кірпіш, жабыңқыш және күйдірілген саздан өзге де құрылыс заттарын өндіру
|
2342
|
Керамикалық гигиеналық сантехникалық жабдықты өндіру
|
2343
|
Керамикалық электроқшаулағыштар мен оқшаулау арматурасын өндіру
|
2349
|
Өзге керамикалық бұйымдарды өндіру
|
2351
|
Клинкерді қоса алғанда, цемент өндіру
|
2352
|
Әктас пен құрылыс гипсін өндіру
|
2361
|
Бетоннан құрылыс бұйымдарын өндіру
|
2362
|
Құрылыс мақсаттары үшін гипстен бұйымдар өндіру
|
2363
|
Пайдалану үшін дайын бетон өндіру
|
2364
|
Құрғақ бетон қоспаларын өндіру
|
2365
|
Асбестцементтен және талшықты цементтен бұйымдар өндіру
|
2369
|
Бетоннан, құрылыс гипсінен, цементтен өзге бұйымдар өндіру
|
2370
|
Тасты кесу, өңдеу және әрлеу
|
2399
|
Басқа топтарға енбеген, металл емес өзге минералды өнімді өндіру
|
Тауардың басым топтары
Жоғары қосылған құны бар бәсекеге қабілетті құрылыс материалдарының жаңа түрлерін шығаруды игеру бойынша міндетті шешу үшін басым тауарлар тізбесі (4-қосымша) айқындалған. Техникалық сипаттамалары жақсартылған жаңа және жетілдірілген құрылыс материалдарын қолдану құрылыстың экономикалық тиімділігін және сапасын арттырады, пайдалану барысында энергиямен қамтамасыз ету шығындарын төмендетуді қамтамасыз етеді.
4-кесте. Басым тауарлар*
ЭҚТӨЖ-4
|
Тауарлық топ атауы
|
ҚР импорты
|
Макроөңірдің импорттық сыйымдылығы
|
|
|
мың долл
|
тонна
|
мың долл.
|
тонна
|
233110
|
Керамикалық тақтай
|
155 101
|
293 331
|
1 285 414
|
1 592 358
|
232012
|
Отқа төзімді кірпіштер
|
104 200
|
170 174
|
533 311
|
625 410
|
231 112
|
Табақты шыны
|
54 223
|
132 457
|
802 858
|
885 266
|
239 919
|
Жылу оқшаулау материалдары
|
37 155
|
33 780
|
275 146
|
245 156
|
237 011
|
Мәрмәр, травертин
|
28 523
|
13 787
|
168 236
|
161 376
|
239 912
|
Жабын-битум материалдары және икемді жабынқыш
|
32 939
|
50 863
|
228 060
|
318 047
|
234 210
|
Сантехкерамика
|
15 236
|
3 271
|
131 163
|
56 720
|
23 13 12
|
Шыны ыдыс (шыныдан су ішуге арналған ыдыс)
|
10 894
|
9719
|
159 852
|
81 762
|
4-кестеге:
Ескертпе: Қазақстанға импортталатын бірқатар материалдар бойынша меншікті өндірісті ұйымдастырудың перспективалық мүмкіндіктері бар. Қызылорда облысында «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ-ның қатысуымен қуаты шамамен жылына 197 мың тоннаны құрайтын табақ шыны өндіру жөніндегі зауыт салынатын болады. Оңтүстік Қазақстан облысында жалпы қуаты 20 мың тонна травертиннің бірнеше өндірісін құру жоспарлануда. Жамбыл облысында құрғақ құрылыс қоспаларының екі өндірісі кеңейтілетін болады.
Басым тауарлар тізбесіне Қазақстанда да, сол сияқты макроөңір елдерінде де олар бойынша импорттың жоғары көлемі байқалатын құрылыс материалдары енгізілген: табақты шыны, травертин, керамикалық тақтай, отқа төзімді материалдар, сантехкерамика.
Сантехкерамика, кафель, керамогранит өндіру үшін қазіргі уақытта технологиялық тізбектегі маңызды буын - саздардың өңдеу кен орындарындағы өңдеу және байыту бойынша саз байыту өндірісі жоқ. Осыған байланысты кафель, керамогранит өндіру жөніндегі кәсіпорын қуаттары жете жүктелмеген (Шымкент, Талдықорған) және сантехкерамикалық бұйымдардың өндірісін бастау мүмкін емес. Саз байыту өндірісін құруға инвесторларды тарту мәселесін пысықтау қажет.
Табақты шыны өндірісі үшін де кварцты құмды байыту бойынша өндіріс құру қажеттілігі туындайды.
Сондай-ақ басым тауарлар мынадай ретроматериалдар да болуы мүмкін: керамзит, пеношыны, көбіктенген вермикулит, пемза, сондай-ақ, көп құрауышты тұтқыр өндірісі.
Табақты шыны мен полимердің меншікті өндірістерін құруға дейін басым бағыттар ретінде құрылыс материалдары өндірісінде импорттық материалдарды, сондай-ақ құрылыс химиясы материалдары мен заттарын: композиттерді, пластиктерді, герметиканы, пластификаторды, тұрақтандырғыштарды, модификаторларды, пигменттерді, бояуларды және басқалары пайдаланып, энергия тиімді және конструктивті шыны өндірісі болып қалады.
Басым жобалар
2015 – 2019 жылдар кезеңінде құрылыс материалдары өндірісін дамытудағы мемлекеттік саясат табақты шыны өндірісі бойынша басым бағыттарды іске асыруға, цемент, құрғақ құрылыс қоспалары, табиғи тас өндірітерін және басқа да жобаларды жасауға және жаңғыртуға бағытталатын болады.
3. Инновациялық секторлардағы мақсаттар, міндеттер және нысаналы индикаторлар
Инновациялық қызмет өңдеуші өнеркәсіптің барлық салалары мен секторларын дамытуды ынталандырады.
Мақсаты
Қазақстан өнеркәсібінің басым салалары мен ЭЫДҰ елдері салаларының технологиялылығы мен ғылымды қажет ету деңгейінің алшақтығын қысқарту.
Міндеттері
1) технологиялар трансферін ынталандыру және басым бағыттардағы жоғары технологиялық өндірістерді оқшаулау.
2) инновацияға сұранысты арттыруды ынталандыру;
3) технологиялық және басқарушылық құзыреттіктерді арттыру.
Нысаналы индикаторлар
1) инновациялық белсенді кәсіпорындардың үлесін Қазақстан кәсіпорындарының жалпы санының 20 %-ға дейін ұлғайту (ЭЫДҰ әдістемесіне сәйкес);
2) жалпы ішкі өнімнің жалпы көлеміндегі инновациялық өнім үлесін 2,5 %-ға дейін ұлғайту;
3) зерттеу мен әзірлеуге арналған ішкі шығындар үлесін жалпы ішкі өнімнен 2 %-ға дейін ұлғайту.
Достарыңызбен бөлісу: |