Жалпы қосылған құн 2008 жылдан бастап 2,3 есе өсіп, 2012 жылы 47,4 млрд теңгені құрады. Секторда жұмыспен қамтылған адамдардың саны да оң серпінге ие: 2008 жылдан бастап секторда жұмыспен қамтылған адамдар санының өсуі 1,5 мың адамды құрады, электр жабдығы өндірісінде жұмыспен қамтылған адамдардың жалпы саны 2012 жылы 9,2 мың адамды құрады.
Сектордағы еңбек өнімділігі 2012 жылдың қорытындылары бойынша 34,6 мың АҚШ долларын құрады, бұл ЭЫДҰ елдеріндегі ұқсас сектор көрсеткіштерінен үш есе төмен.
Экспорт 2009 жылдан бастап тұрақты өсіп, 2012 жылы 131,3 млн. АҚШ долларын құрады.
1-кесте. 2008 – 2013 жылдардағы электр жабдығы бойынша деректер
Көрсеткіштер
|
2008 ж.
|
2009 ж.
|
2010 ж.
|
2011 м
|
2012 ж.
|
2013 ж.
|
Машина жасау, млн. теңге
|
301 386
|
281 310
|
376 184
|
536 876
|
687 235
|
853 923
|
ФКИ, алдыңғы жылға %
|
89,7
|
82,5
|
133,6
|
119,0
|
116,5
|
114,6
|
Электр жабдығы, млн. теңге
|
49 040,05
|
43 949,83
|
57 742,48
|
72 869,69
|
80 603,58
|
88 113,40
|
электр жабдығы өндірісі, алдыңғы жылға %
|
109,6
|
102,2
|
121,1
|
98,0
|
106,8
|
109,3
|
Өңдеуші өнеркәсіптегі электр жабдығының үлесі
|
1,5%
|
1,5%
|
1,5%
|
1,5%
|
1,5%
|
1,5%
|
Машина жасау көлеміндегі электр жабдығының үлесі
|
16%
|
16%
|
15%
|
14%
|
12%
|
10%
|
ЖҚҚ, млн. теңге
|
20 355,7
|
19 342,8
|
44 104,5
|
43 260,8
|
47 437,3
|
40 259,90
|
Жалдамалы қызметкерлердің тізімдік саны, адам
|
9 425
|
7 402
|
8 073
|
8 870
|
9 207
|
9 561
|
Еңбек өнімділігі млн. теңге
|
2,6
|
2,6
|
5,4
|
4,9
|
5,2
|
-
|
Еңбек өнімділігі, мың АҚШ доллары
|
22,0
|
17,7
|
36,9
|
33,2
|
34,6
|
-
|
ЭЫДҰ елдері бойынша еңбек өнімділігі, мың АҚШ доллары
|
94,3
|
88,7
|
96,7
|
100,8
|
99,0
|
-
|
Жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың саны
|
59
|
52
|
48
|
64
|
65
|
-
|
Есепті жылы орташа жылдық қуат пайдалану, %
|
47,9
|
36,2
|
59,7
|
64,8
|
74,6
|
-
|
Жабдықтың тозу деңгейі, %
|
25,6
|
28,6
|
37,1
|
40,5
|
34,2
|
-
|
Негізгі капиталға инвестициялар, млн теңге
|
3 860,6
|
2 185,3
|
7 068,1
|
5 224,3
|
5 156,2
|
7 164,2
|
Негізгі құралдарды жаңарту коэффициенті, %
|
24,8
|
20,0
|
13,2
|
12,3
|
19,4
|
-
|
Жыл соңында алғашқы құны бойынша негізгі құралдардың болуы, млн теңге
|
14 939,2
|
19 429,0
|
29 981,1
|
28 315,6
|
34 391,1
|
-
|
Экспорт, млн. АҚШ доллары
|
123,1
|
65,0
|
69,3
|
117,6
|
124,8
|
136,3
|
Импорт, млн. АҚШ доллары
|
2 585,9
|
2 221,5
|
2445,0
|
2 655,1
|
2857,0
|
2683,7
|
Дереккөзі: Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі, TradeMap.
1-кестеге:
ескертпе:
*көрсеткішті «ҚИДИ» АҚ статистикалық деректер негізінде есептеді.
Әлемде электр жабдығы өндірісінің секторында Global 2000-ға кіретін мынадай компаниялар жұмыс істейді: FujiElectric (Жапония), VestasWindSystems (Дания), WEG (Бразилия), Prysmian (Италия), LSCorp (Оңтүстік Корея), FurukawaElectric (Жапония), DongfangElectric (Қытай), Ametek (АҚШ), Nidec (Жапония), LeGrand (Франция), WWGrainger (АҚШ).
Электр жабдығын шығаратын кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға электр жабдығы өнімінің экспорттық нарығына қолжетімділік, технологиялық және инновациялық әлеует, өнім берушілердің экожүйесі және дамыған адами ресурстар сияқты бірқатар түйінді факторлар әсер етеді.
Сектордың түйінді проблемалары:
1) ЭЫДҰ елдерімен салыстырғанда электр жабдығы секторындағы төмен еңбек өнімділігі;
2) техникалық реттеу жүйесінің дамымағандығы;
3) тиісті біліктілігі бар кадрлардың тапшылығы;
4) әлемдік деңгейде бәсекеге қабілетті әзірлемелердің жеткіліксіздігі және технологиялар импортына тәуелділік;
5) техникалық реттеудің жеткілікті дамымауы;
6) қолжетімді қаржыландырудың жеткіліксіздігі;
7) Қытай, Ресей және Беларусь өндірушілері тарапынан бәсекелестіктің күшеюі.
Мақсат
Сектор кәсіпорындарының бәсекеге қабілеттілігін арттыру, ішкі және сыртқы нарықтарда сұранысқа ие өнім өндірісінің көлемін ұлғайту.
Нысаналы индикаторлар
Бағдарламаны іске асыру 2019 жылы 2012 жыл деңгейіне қатысты экономикалық көрсеткіштердің мынадай өсіміне қол жеткізуге мүмкіндік береді (2-кесте):
1) жалпы қосылған құнның нақты мәнде кемінде 2,1 есе өсуі;
2) жұмыспен қамтудың 2 мың адамға өсуі;
3) еңбек өнімділігінің нақты мәнде 1,7 есе өсуі;
4) шикізаттық емес (өңделген) экспорттың құндық көлемінің кемінде 1,9 есе өсуі.
2-кесте. Нысаналы индикаторлар
р/с
№
|
Нысаналы көрсеткіштер
|
Өлшем бірлігі
|
2012 ж. есеп
|
2013 ж. күтіледі
|
2012 жылға қатысты болжам
|
2012 ж. қатысты 2019 ж. %-де
|
2014 ж
|
2015 ж
|
2016 ж
|
2017 ж
|
2018 ж
|
2019 ж
|
1
|
Жалпы қосылған құн
|
%
|
100
|
96,1
|
119,1
|
136,1
|
163,6
|
196,3
|
201,6
|
200,7
|
2,1 есе
|
2
|
Жұмыспен қамтылғандар саны
|
мың адам
|
9,2
|
9,6
|
9,9
|
10,1
|
11,2
|
11,7
|
11,5
|
11,2
|
2 мың адамға
|
3
|
еңбек өнімділігі
|
%
|
100
|
92,5
|
111,2
|
124,1
|
134,0
|
153,8
|
161,3
|
164,7
|
1,7 есе
|
4
|
Шикізаттық емес (өңделген) экспорт көлемінің құндық көлемі
|
%
|
100
|
109,2
|
119,3
|
130,4
|
142,4
|
156,6
|
170,0
|
185,7
|
1,9 есе
|
Міндеттер
1) еңбек өнімділігін арттыру;
2) шикізат емес тауарларды өткізу үшін нарықтарды кеңейту;
3) жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың қуатын жаңғырту;
4) ішкі нарықта өнімнің қауіпсіздігі мен сапасын арттыруға бағытталған техникалық реттеу жүйесін жетілдіру және нысаналы экспорттық нарықтардағы техникалық кедергілерді еңсеру;
5) қаржылық ресурстардың қолжетімділігін арттыру;
6) жаңа өндірістердің пайда болуы үшін жағдайлар жасау;
7) технологиялар трансфертін және ҒЗТКЖ қолдау;
8) секторды жоғары білікті кадрлармен қамтамасыз ету.
Қызметтің басым түрлері
Бағдарлама шеңберінде қызметтің басым түрлері айқындалды (3-кесте).
3-кесте. Қызметтің басым түрлері
ЭҚЖЖ
|
Қызмет атауы
|
2521
|
Радиаторларды және орталық жылу қазандықтарын өндіру
|
2529
|
Өзге металл цистерналарды, ыдыстарды және контейнерлерді өндіру
|
2530
|
Орталық жылу қазандықтарынан басқа бу қазандықтарын өндіру
|
2711
|
Электр моторларын, генераторларды және трансформаторларды өндіру
|
2712
|
Электр таратқыш және реттегіш аппаратура өндіру
|
2720
|
Батареялар мен аккумуляторлар өндіру
|
2731
|
Талшықты-оптикалық кәбіл өндіру
|
2732
|
Электр сымы мен кәбілдің басқа түрлерін өндіру
|
2733
|
Электр құралдарын өндіру
|
2740
|
Электр жарық беру жабдығын өндіру
|
2790
|
Басқа да электр жабдығын өндіру
|
2811
|
Авиациялық, автомобильдік және мотоциклдық қозғалтқыштардан басқа, қозғалтқыштар мен турбиналар өндіру
|
2825
|
Өнеркәсіптік тоңазытқыш және желдеткіш жабдығын өндіру
|
Тауарлардың басым топтары
Секторды дамытудың басым бағыттарына жоғары ішкі, сол сияқты экспорттық әлеуеті бар машиналар мен жабдықтарды, олардың өндірісіне арналған жиынтықтауыштар мен құрауыштарды өндіру (3-кесте), сондай-ақ базалық өндірістерді ұйымдастыру (құю, соғу, металл өңдеу және т.б.) жатады. Машиналар мен жабдыққа сервистік және техникалық қызмет көрсету жөніндегі өндірістерді ұйымдастыруда секторды дамытудың басымдығы болып табылады.
3-кесте. Тауарлардың басым топтары
СЭҚТН-6
|
Тауар тобының атауы
|
Ішкі нарықтың импортты қажет етуі, мың АҚШ
|
Макроөңірлер нарығының импортты қажет етуі*, мың АҚШ доллары
|
271150
|
статикалық түрлендіргіштер
|
102 868
|
7 893 433
|
271231
|
пульттар, панельдер, консольдар, үстелдер, таратқыш қалқандар және кернеуі 1000В аспайтын электр аппаратурасына арналған негіздер
|
165 345
|
5 840 562
|
273313
|
электр тізбектерін коммутациялау немесе қорғауға арналған немесе электр тізбектеріне қосуға арналған немесе кернеуі 1000В аспайтын электр тізбектеріндегі өзге электр құрылғылары
|
34 283
|
8 611 164
|
273213
|
80В кернеуге арналған өзге электр өткізгіштер
|
186 969
|
2 975 706
|
282514
|
газды сүзуге не тазартуға арналған өзге жабдық
|
84 793
|
1 752 718
|
282512
|
бірыңғай корпустағы ауаны баптауға арналған терезе немесе қабырға типіндегі қондырғылар немесе 'сплит-жүйелер'
|
81 849
|
1 099 735
|
281142
|
тек қана немесе негізінен 8407 немесе 8408 тауар позициясы қозғалтқыштарына арналған өзге де бөліктер
|
51 405
|
1 463 087
|
273311
|
1000В аспайтын кернеуге арналған өзге ажыратып қосқыштар
|
15 973
|
2 026 312
|
282513
|
басқа да тоңазытқыш және мұздатқыш жабдықтар, жылу сорғылары
|
23 566
|
1 161 948
|
271141
|
қуаты 10000кВ аспайтын сұйық диэлектригі бар трансформаторлар
|
112 547
|
892 735
|
273313
|
1000В аспайтын кернеуге арналған шамдардың патрондары, ашалар мен розеткалар
|
12 405
|
2 018 679
|
271132
|
ұшқынды іштен жану поршенді қозғалтқышы бар электр генераторлық қондырғылар
|
23 163
|
515 226
|
271125
|
қуаты 75кВт артық көп фазалы ауыспалы токтың өзге де қозғалтқыштар
|
61 981
|
927 476
|
271124
|
қуаты 750Вт асатын, бірақ 75кВт аспайтын ауыспалы тоқтың басқа да қозғалтқыштары
|
28 900
|
833 747
|
271131
|
сығылудан тұтанатын іштен жану қозғалтқышы бар электр генераторлық қондырғылар
|
12 556
|
164 159
|
271141
|
қуаты 650 кВА асатын, бірақ 10000 кВА аспайтын сұйық диэлектригі бар трансформаторлар
|
10 515
|
175 233
|
271142
|
қуаты 1 кВА аспайтын өзге де трансформаторлар
|
21 126
|
889 823
|
271143
|
қуаты 16 кВА асатын, бірақ 500 кВА аспайтын өзге де трансформаторлар
|
22 610
|
107 202
|
282960
|
Температураның өзгеруін пайдаланатын процестермен материалдарды өңдеу үшін электрлі немесе электрлік емес қызуы бар өзге де машиналар, агрегаттар және өнеркәсіптік немесе зертханалық жабдықтар
|
36 099
|
2 236 126
|
271210
|
72,5В аспайтын кернеуге арналған автоматты ажыратқыштар
|
16 539
|
186 467
|
271210
|
Өзге автоматты ажыратқыштар
|
17 698
|
146 683
|
271210
|
1000В асатын кернеуге арналған айырғыштар және үзгіштер
|
21 527
|
129 494
|
271222
|
1000В аспайтын кернеуге арналған айырғыштар және үзгіштер
|
21 194
|
522 980
|
271223
|
1000 В астам емес кернеуге арналған электр тізбектерін қорғау үшін өзге де құрылғылар
|
10 802
|
1 259 729
|
271224
|
Өзге де релелер
|
11 335
|
407 805
|
271232
|
1000 В астам кернеуге арналған электр аппаратурасы үшін пульттер, панельдер, консолдар, ажыратқыш қалқандар мен негіздер
|
61 801
|
1 180 772
|
Басым жобалар
Бес жылдық кезеңде Ақмола, Шығыс Қазақстан, Батыс Қазақстан және Оңтүстік Қазақстан облыстарында трансформаторлар, ал Астана, Алматы қалаларында және Ақмола, Алматы, Қарағанды және Солтүстік Қазақстан облысы және басқа да облыстарда кәбіл өнімдерін, бақылау-өлшеу аппаратурасын, басқару элементтерін және басқа да өнімдерді өндіруге бағытталған бірқатар жобаларды іске асыру жоспарланып отыр.
Ауыл шаруашылығы техникасының өндірісі
Президент өзінің «Жаңа онжылдық – жаңа экономикалық өрлеу – Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері» атты Қазақстан халқына Жолдауында әлемдік тәжірибені пайдалана отырып, ауыл шаруашылығы шикізатын өңдеуді арттыру және жаңа жабдықтарды, жаңа технологияларды және ауыл шаруашылығына жаңа тәсілдерді енгізу есебінен аграрлық-индустриялық әртараптандыруды құру міндетін қойды.
Достарыңызбен бөлісу: |