152
Коррекциялық педагогиканы ақпараттандырудың
тиімділігін
арттыру қажеттілігі мүмкіндігі шектеулі оқушыларды оқытуда
қолданылатын Ақпараттық-қатынастық технологиялар құралдарын
құруға деген негізгі нұсқауларды белсенді түрде қалыптастырады.
Жасалу барысында мұндай құралдарды жеке оқушының дербес
психикалық немесе физиологиялық сипаттамаларының салдарынан
пайда болатын арнайы ерекшеліктеріне бейімделу мүмкіндігіне ие
əмбебап қолданушы интерфейсімен қамтамасыз ету қажет. Мұндай
интерфейстің маңызды құраушысы объектіге бағытталғандығы,
кеңдігі, мультимедиалығы,
қолданушыға қатысты алғанда
қолайлылығы болып табылады.
Ақпараттық-қатынастық технологиялар құралдарын қолдану
арқылы оқыту үдерісі кең түрде дербестендірілген болуы тиіс, оның
нəтижесінде оқушыларды табысты оқыту жəне бейімдеуге жағдай
жасалады. Мүмкіндігі шектеулі оқушылардың шектеулерімен, оның
жеке мектеп пəндері немесе тақырыптарын меңгеру дəрежесін еске-
ре отырып, сəйкесінше оқыту кестесін дербестендіруді жоспарлау
есебінен Ақпараттық-қатынастық технологиялар құралдарымен
қарым-қатынас жасау сценарийін құру ұсынылады.
Ақпараттық-
қатынастық технологиялар құралдарында жеке мектеп пəндерінің
арасындағы байланысты ескеру арқылы өздігімен дербес бақылау
жүйесі болуы тиіс.
Ақпараттық-қатынастық технологиялар құралдарында
дидактикалық материалдардың өзгерісінің мүмкіндігін, əртүрлі
күрделілік деңгейлерін еңгізу жəне мүмкіндігі шектеулі оқушылар
мектептегі оқыту кезеңінде оқытудың өздігінше қарқынын таңдауы
қарастырылуы қажет. Мүгедек оқушыға кез келген тақырыпты
меңгеру оңай болатындай Ақпараттық-қатынастық технологиялар
құралдары мультимедианың: мəтін, графика, дыбыс, бейне, анима-
ция тəрізді барлық мүмкіндіктері ескерілетін
бірнеше көп қызметті
компьютерлік оқытушы программалармен сəйкестікте болуы тиіс.
Мүмкіндігі шектеулі оқушыларды кейіннен жұмысқа тұра алатын-
дай, оларға тиесілі жұмыс орындарының сипатын, олардың еңбек
жағдайы ескеріліп, арнайы жұмыстың мазмұнын жəне əдістемесін
оқу жоспары негізінде қалыптастыру қажет. Ақпараттық-қатынастық
технологиялар құралдарын құру жаңа телекомуникациялық техно-
логиялар негізінде жүргізілуі тиіс.
Ақпараттық-қатынастық техно-
логиялар қатынастық мүмкіндіктеріне негізделген қашықтықтан
оқыту, мүмкіндігі шектеулі оқушыларға білім алуда кедергі
153
келтіретін жағдайларды болдырмауға көмектеседі: басқа мектепке
көше алмауы, ауруы себебінен сабақ жіберуі, арнайы педагогикалық
көзқарастың жоқтығы.
Осыған ұқсас мақсаттарға жету үшін ақпараттандыру
құралдарымен жұмыста интернет жергілікті
компьютерлік желінің
мүмкіндіктерін қолдану ұсынылады. Ақпараттық-қатынастық техно-
логиялар құралдары арқылы Интернет ресурстарын жəне мүмкіндігі
шектеулі оқушыларды мүмкін болатын қашықтықтан оқытуда
қолдану олардың əлемдік ақпараттық кеңістікке енуіне жағдай жа-
сайды, онда мүгедек оқушылардың білімді алу мүмкіндігі уақыт
жағынан жəне өзін-өзі дамыту жағынан болсын кеңістік жағынан
шектеусіз.
5-тарау сұрақтары мен тапсырмалары
1. Ақпараттық жəне телекомуникациялық технологияларға не жатады?
2. Ақпараттық жəне телекомуникациялық технологиялар білім беру
үдерісінің тиімділігіне қалай жəне неліктен əсер етеді?
3. Білім берудің ақпараттандыру технологияларын ақпараттық жəне
телекомуникациялық технологиялардан қалай ерекшелейді?
4. Гипермəтін дегеніміз не жəне гипермəтін қарапайым мəтіннен қалай
ерекшеленеді?
5. Гипермəтінде қандай компоненттер болуы тиіс? Гипермəтінде
қандай
компоненттердің болуы міндетті емес?
6. Гиперсілтеме дегеніміз не? Гиперсілтеме қайда жəне қалай пайдала-
нылады?
7. Гипермедиа дегеніміз не жəне гипермедиа гипермəтіннен қалай
ерекшеленеді?
8. Мультимедиа мен гипермедиа арасында қандай байланыс бар?
9. Гипермəтіннің тезаурус дегеніміз не?
10. Гипермəтіндік құжаттарға мысал келтіріңіз?
11. Білім берудегі гипермəтін мен гипермедианы қолданудың негізгі
артықшылықтарын көрсетіңіз?
12. Гипермəтіннің ақпараттық мақалаларын қалыптастыру принциптерін
атаңыз.
13. Үлгілеу үдерісі нені білдіреді?
14. Үлгілеуді қолдануға мысал келтіріңіздер.
15.
Ақпараттық үлгі дегеніміз не? Анықтама беріңіз жəне мысалдар
келтіріңіз.
16. Ақпараттық үлгілеу дегеніміз не? Анықтама беріңіз жəне мысалдар
келтіріңіз.
154
17.
Сізге белгілі қазіргі телекомуникациялық желілер сервистерін
атаңыз.
18.
Телеқатынастық желілер сервисінің ерекшеліктері жəне артық-
шылықтарын сипаттаңыз.
19. Телеқатынастық желілер сервисінің қандай білім беру мүмкіндіктері
бар?
20. Оқу телеконференцияларын тиімді жүргізу үшін не қажет?
21. Бөлінген ақпараттық ресурстар дегеніміз не?
Сізге білім беруде
қолдануға бағытталған белгілі ресурстарға мысал келтіріңіз.
22. Бөлінген ақпараттық ресурстарды білім беруде қалай қолдануға бо-
лады?
23.
Оқу телекомуникациялық жобаны қалай ұйымдастыруға жəне
жүргізуге болады?
24. Өздігінен білім алуда ақпараттық жəне телекомуникациялық техно-
логияларды қолданудың негізгі бағыттары мен артықшылықтарын
сипаттаңыз.
25.
Білім беруде қолданылатын телеқатынастар ақпараттандыру
құралдары жүйесінде негізгі кіріктірілген рөлді неліктен
атқаратындығын түсіндір.
26. Сұхбат дегеніміз не?
27. Білім беруді ақпараттандыру құралдарымен оқушының арасындағы
сұхбатты қалай ұйымдастыруға болады?
28.
Оқытудың мультимедиалық құралдарының
қандай қасиеттерін
интербелсендік деп атайды?
29. Интербелсендіктің қандай түрлерін білесіз?
30. Мультимедиалық құралдарды педагогикалық қолданудағы сұхбаттың
рөлі қандай?
31. Оқытудың мультимедиалық құралдарымен сұхбатты ұйымдастыру-
дың жүйесі қандай қасиеттерге ие болуы тиіс?
32. Сізге оқытудың мультимедиалық құралдарымен оқушының сұхбатын
ұйымдастырудың қандай мəселелері белгілі?
33.
Мультимедиалық құралмен оқушының арасындағы сұхбаттың
ақиқаттығы мен ашықтығын қамтамасыз ету үшін не қажет?
