Жолаушы/сағ өлшем бірлігінде алынған с а ғ а т т ы қ ө н і м д і л і к (U):
U Q ,
Tм
(6.26)
мұндағы Q – тасымалданған жолаушылар саны, жолаушы;
Тм – жылжымалы құрамның маршруттағы жұмыс уақыты, сағ.
Жолаушы-км/сағ өлшем бірлігінде алынған с а ғ а т т ы қ ө н і м д і л і к ( W)[4]:
W P ,
Tм
(6.27)
А в т о б у с т ы ң б і р р е й с т е г і ө н і м д і л і г і . Бір рейстегі тасымалданған жолаушы көлемі (Qр), жолаушы:
Qр = qγ дη см (6.28)
Б і р р е й с т е г і т а с ы м а л д а у ж ұ м ы с ы ( Рр), жол.-км: Рр= Qрlср= qγ дη см lср = qγ дlм (6.29)
Осы жұмысты атқаруға кеткен уақыт, яғни р е й с у а қ ы т ы , сағ:
tр tдв
tпо
lм Vт
tпо
tко . (6.30)
Сонда автобустың бір рейстегі с а ғ а т т ы қ ө н і м д і л і г і (Uр, Wр):
U Qр
qηсм ,
р
tр lм n t t
жолаушы, (6.31)
Vт
Pр
Wр t l
по по ко
qlм д
, жол.-км. (6.32)
Ж ы л ж ы м а л ы қ ұ р а м н ы ң т ә у л і к т і к (ауысымдық) ө н і м д і л і г і
(Uсут):
U qη n
qηсмТм ,
сут
см р
lм n t t
жолаушы, (6.33)
V
по по ко
т
мұндағы nр – бі р к ү н д е г і (ауысымдағы) а т қ а р ы л ғ а н р е й с т е р с а н ы [ 4 ] :
Маятникті маршрута бір күндегі (ауысымдағы) атқарылған айналым рейстер санын анықтау үшін бір күндегі рейстер санын екіге бөлу керек екенін байқау қиын емес: nоб=nр/2.
Сақиналы маршрутта бастапқы бекет пен соңғы бекет бір пунктте болғандықтан, атқарылған рейстер саны мен айналым рейстер саны өзара тең.
Жылжымалы құрамның тәуліктік (ауысымдық) жолаушы-километр
өлшем бірлігінде алынған өнімділігі (Wсут)[2]:
Wсут
qlм
γд nр
lм
Vт
qlм γ дТ м ,
(6.35)
Ж е л і г е қ а ж е т т і а в т о б у с т а р с а н ы :
А=Qсут/Uсут немесе А=Рсут/Wсут, (6.36)
Ж о л а у ш ы т а с ы м а л д а у д ы ң т ә у л і к т і к т а п с ы р м а с ы
(жолаушы) :
Qсут=Аnрqηсмγд. (6.37)
Б і р а в т о б у с п е н ж о л а у ш ы т а с ы м а л д а у д ы ң т ә у л і к т і к т а п с ы р м а с ы (жолаушы) :
Qсут= Lпqγд/lср. (6.38)
Ж о л а у ш ы т а с ы м а л д а у д ы ң т ә у л і к т і к ж о с п а р ы (жол.-км):
Рсут=Qсутlср. (6.39)
Мысал 6.1. Тәуліктегі бос жүрісі 8 км, өнімді жүрісі 180 км, жүрісті пайдалану коэффициенті 0,9 екені белгілі болса, автобустың нөлдік жүрісін анықтаңыздар[4].
Яғни, берілген: Lх = 8 км; Lп = 180 км; β=0,9. Табу керек: Lо − ?
Ш е ш у і. Жүрісті пайдалану коэффициентін анықтайтын β=Lп/(
Lп+Lо+Lх) (6.3) өрнегін түрлендіріп, нөлдік жүрістің мәнін табамыз:
Lо= Lп/ β–(Lп+ Lх)=180/0,9–(180+8)=12 км.
Мысал 6.2. Қозғалыста 14 сағат 33 минут жүрген автобус соңғы бекеттерде 1 сағат 30 минут, ал аралық аялдамаларда 1,45 сағат тоқтап тұрады. Маршуттағы уақытын анықтаңыздар[4].
Яғни, берілген: Тдв = 14 сағ 33 мин; Тко = 1 сағ 30 мин; Тпо =1,45 сағат. Табу керек: Тм − ?
Ш е ш у і. Маршруттағы жұмыс уақытын (6.9) өрнегін пайдаланып анықтаймыз:
Тм= Тдв+ Тпо + Тко=14+(33:60)+1,45+1,5=14+0,55+1,45+1,5=17,5 сағ.
Жауабы: Тм = 17,5 сағ.
Мысал 6.3. Ұзындығы lм=336 км болған қала аралық маршрутта автобустың соңғы бекетте тоқтап тұру уақыты tко=30 мин; техникалық жылдамдық Vт=48 км/сағ; автобустың рейс уақыты tр=10 сағ; автобустың әрбір аралық аялдамада тоқтап тұру уақыты tпо=15 мин. Аралық аялдамалар санын анықтаңыздар[4].
Яғни, берілген: lм=336 км; tко=30 мин; Vт=48 км/сағ; tр=10 сағ; tпо=15 мин. Табу керек: nпо − ?
Ш е ш у і. Рейс уақытын анықтайтын tр=lм/Vт+nпоtпо+tко (6.29) өрнегін түрлендіріп, маршруттағы аралық аялдамалар санын nпо анықтаймыз:
nпо=(tр– lм/Vт– tко):tпо=(10–336:48–30:60)15:60) =10.
Жауабы: nпо = 10.
Мысал 6.4. Ұзындығы lм=10 км болған қалалық тангенциалдық маршрутта ЛиАЗ-677 автобусы жолаушы тасымалдайды. Тм=14 сағ; Vт=25 км/сағ; ппо=26; tпо=0,5 мин; tко=5 мин; q=80; γд=0,85; lср=4 км. Зерттеу нәтижесі бойынша Qсут=68000 жолаушы екені анықталды. Осы жолаушы ағынын тасымалдап үлгеруі үшін қанша автобус қажет екенін анықтаңыздар[4].
Яғни, берілген: lм=10 км; Тм=14 сағ; Vт=25 км/сағ; ппо=26; tпо=0,5 мин;
tко=5 мин;
q=80; γд= 0,85; lср=4 км; Qсут=68000 жолаушы.
Табу керек: А − ?
Ш е ш у і. Аалдымен автобустың бір рейске жұмсайтын уақытын табамыз (6.29):
tр= lм/Vт+nпоtпо+tко=10:25+(26·0,5):60+5:60=0,7 сағ.
Бір автобустың бір күндегі рейстер санын (6.33) өрнегінен анықтаймыз:
nр=Тм/tр=14:0,7=20 рейс.
Бір автобустың тәуліктік өнімділігін (6.37) формуладан табамыз:
Qсут.авт=lмпрqγд/lср=10·20·80·0,85:4=3400 жолаушы.
Осы жолаушы ағынын тасымалдауға қажетті автобустар саны (6.35):
А=Qсут/Qсут.авт=68000:3400=20 автобус.
Жауабы: А = 20 автобус.
Мысал 6.5. Қалалық диаметралдық маршруттың ұзындығы lм=10 км. Автобустың техникалық жылдамдығы Vт=25 км/сағ; аралық аялдамада тоқтап тұру уақыты tпо=0,5 мин; соңғы бекетте тоқтап тұру уақыты tко=3 мин. Жолаушы ағынын зерттеу нәтижесінде, маршруттағы 30 аралық аялдаманың 6 аялдамасында, автобус, тек жолаушылардың «талап етуі бойынша» ғана тоқтап өтуге болатыны белгілі болды. Сонда автобустың қатынас және пайдалану жылдамдығы қалай өзгеретінін анықтаңыздар[4].
Яғни, берілген: lм=10 км; Vт=25 км/сағ; tпо=0,5 мин; tко=3 мин;
Табу керек: ∆ Vс, ∆ Vэ− ?
Ш е ш у і. Хронометражға дейінгі аралық аялдамалар саны: n′по=30; одан кейінгі аялдамалар саны:
n″по= n′по– 6 = 30 – 6 =24.
Автобустың хронометражға дейінгі және одан кейінгі бір рейс жасауға жұмсаған уақытын (6.29) өрнегін пайдаланып табамыз:
t′р=lм/Vт+n′поtпо+tко=10:25+30(0,5:60)+3:60=0,70 сағ;
t″р=lм/Vт+n″поtпо+tко= 10:25+24(0,5:60)+3:60=0,65 сағ.
Енді (6.18) өрнегінен пайдаланып, пайдалану жылдамдығын табамыз:
V′э=lм/t′р=10:0,70=14,286 км/сағ;
V″э=lм/t″р=10:0,65=15,385 км/сағ.
Демек, хронометраждан кейін автобустың пайдалану жылдамдығы:
∆ Vэ= V″э– V′э=15,385 – 14,286 = 1,099 км/сағ қа артады екен.
Енді қатынас жылдамдықтарын (6.16) өрнегінен табамыз: V′с= lм/( t′р– tко)=10:[0,70 – (3:60)] = 15,385 км/сағ; V″с= lм/( t″р– tко)=10:[0,65 – (3:60)] = 16,667 км/сағ.
Демек, хронометраждан кейін автобустың қатынас жылдамдығы:
∆Vс= V″с– V′с=16,667 – 15,385 = 1,282 км/сағ қа артады екен.
Жауабы: ∆ Vс =1,282 км/сағ; ∆ Vэ=1,099 км/сағ.
Мысал 6.6.Ұзындығы lм=27,5 км болған қалалық сақиналық маршрутта 15 автобус жолаушы тасымалдайды. Қозғалыс интервалы i=10 мин; соңғы бекетте тоқтап тұру уақыты tко=6 мин. Жылжымалы құрамның пайдалану және қатынас жылдамдықтарын анықтаңыздар[4].
Яғни, берілген: lм=27,5 км; А=15; i=10 мин; tко=6 мин. Табу керек: ∆ Vс, ∆ Vэ− ?
Ш е ш у і. Алдымен (6.11) және (6.12) өнектерін пайдаланып, рейс уақытын тауып аламыз:
Достарыңызбен бөлісу: |
