Арнайы психолгияның жалпы негіздері

жүктеу 102,96 Kb.

бет	38/44
Дата	21.12.2022
өлшемі	102,96 Kb.
	#40714

1 ... 34 35 36 37 38 39 40 41 ... 44

АРНАЙЫ ПСИХОЛОГИЯ СҰРАҚТАР (копия)[1]

Баланың психикалык дамуының жалпы және спецификалық заңдылықтары

Ерте жастағы балалар аутизмі бар балалардың психологиясы

Аутизм дегеніміз – баланың «экстремалды» жалғыздығы, эмоционалды байланыс пен коммуникация орнату қиындығы мен әлеуметтік даму қабілетінің тӛмендеуі.Ерте жастағы балалардың аутизмі (ЕЖБА) бар балалар психологиясының қарастыратын мәселесі – эмоционалды-ерікте саласының бҧзылуы салдарынан, әлеуметтендіру және бейімделу қиындықтарына ҧшыраған балалар мен жасӛспірімдерге кешенді психологиялық кӛмек беру жҥйесін қҧрастыру. Ерте жастан–ақ, ЕЖБА бар балаларда, механикалық есте сақтау қабілеті жақсы дамиды, бҧл ӛз кезегінде, эмоциялық қапаланудың ҧзақ саӛқтауға мҥмкіндік береді. Эмоционалды естің ӛзі, қоршаған ортаны қабылдауды стереотиптендіреді: олар сыртқы дҥниеден алған ақпаратты, тҧтас блоктармен қабылдайды, оны қорыта алмайды, әрі сол кҥйінде сақтайды, сол қабылданған кҥйде тҧтас қолданады. Балалар кейде, бір дыбысты қайта-қайта қайталаудан, бір сҧрақты қайталап қоя беруден жалықпайды. Естігенін тҧтас қайталайды, тақпақтарды жақсы жаттайды, ересектер ӛлең-әңгіме, ертегі оқып беретін болса, бірде-бір сӛзін қалдырмауды жіті қадағалайды. Ӛлеңнің немесе тақпақтың әуенімен, бір орында теңселгенді ҧнатады, кейде ӛздері ӛлең қҧрастыруға тырысады. Бҧл категориядағы балалар, жақсы есте сақтайды, кейін естіген әңгімелерін, дыбыстарды, ойын әрекеттерін, тҧтас қайталап, барлық сенсорлық арналар арқылы келетін (кӛру, есту, дәм, иіс сезу, терімен сезіну) ҥйреншікті сезімді тҥйсінуге тырысады.

Баланың психикалык дамуының жалпы және спецификалық заңдылықтары

Баланың қалыпты даму шарттарын қарастырайық. Баланың қалыпты дамуына қажет, Г. М. Дульнев пен А. Р. Лурияның тҧжырымдаған негізгі 4 шартын бӛліп алуға болады. «Бірінші, ең маңызды шарт – «ми мен оның қатпарларының дҧрыс, қалыпты қызметі»; тҥрлі патогендік әсерлердің салдарынан туындаған, патологиялық кҥйлер болса – тітіркендіргіш және тежелгіш ҥдерістердің дҧрыс қатынасы бҧзылады; тҥскен ақпаратты талау және жинақтаудың кҥрделі формаларының жҥзеге асуы қиындайды; адамның тҥрлі психикалық қызметтерінің тҥрлі аспектілеріне жауап беретін, ми 38 блоктарының ӛзара әрекеті бҧзылады. Екінші шарт – «баланың дене бітімінің қалыпты дамуы, сонымен байланысты жҧмыс істеу қабілетінің, жҥйке ҥдерістерінің дҧрыс сақталуы»1 .үшінші шарт – «баланың сыртқы ортамен дҧрыс қарымқатынасын қамтамасыз ететін, сезім мҥшелерінің қалыпты сақталуы». Тӛртінші шарт – балаға отбасында, балабақшада және мектепте білім берудің жҥйелілігі мен реттілігі.
Балалардың психикалық, дене бітімі және әлеуметтік денсаулықтарын ҥнемі тексеріп отыратын тҥрлі қызметтердің (медициналық, психологиялық, білім беру, әлеуметтік) талдаулары, қазіргі кезде дамуында ауытқуы бар балалар мен жасӛспірімдер санының артып келе жатқандығын, барлық кӛрсеткіштерге сай, дені сау балалар санының керісінше азайып келе жатқандығын кӛрсетеді. Жоғарыда аталған мекемелердің берген мәліметтеріне сҥйенсек, балалардың басым кӛпшілігі, ӛздерінің тҥрлі даму кезеңдерінде, арнайы психологиялық кӛмекті қажет етеді.

жүктеу 102,96 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 34 35 36 37 38 39 40 41 ... 44