Арнайы психолгияның жалпы негіздері

«Жақын жэне өзекті даму аймағы»

жүктеу 102,96 Kb.

бет	37/44
Дата	21.12.2022
өлшемі	102,96 Kb.
	#40714

1 ... 33 34 35 36 37 38 39 40 ... 44

АРНАЙЫ ПСИХОЛОГИЯ СҰРАҚТАР (копия)[1]

ПДТ балалардың танымдық саласының ерекшеліктері

«Жақын жэне өзекті даму аймағы»

«Жақын даму аймағы» мәнінде, Л. С. Выготский «жетілу ҥдерісіндегі қызметтерді, яғни, әзірше ҧрық кҥйіндегі, піскен жеміс деп атауға келмейтін, тек бҥршік немесе гҥлі деп атауға болатын», енді жетіліп келе жатқан қызметтерді айтады. Осылайша, «жақын даму аймағы» ҧғымын қарастыруда, Л. С. Выготский тағы бір маңызды тезис ҧсынды. Онда ақыл-ойы кем баланың ой-ӛрісінің дамуын анықтауда, оның нені меңгергендігін, баланың «динамикалық даму кҥйін», «әзірге даму кҥйінде тҧрған ҥдерістерін» есепке алу қажеттілігі айтылады. Л. С. Выготскийдің пікірінше, «жақын даму аймағы», баланың жасына сәйкес емес, кҥрделі мәселелерді ересектердің кӛмегімен шешу ҥдерісінде айқындалады. Сӛйтіп, ақыл-ойы кем баланың мҥмкіндігін бағалау, екі кӛрсеткіш негізінде жҥреді: ересектер тарапынан берілген кӛмекті қабылдай білу және аналогиялық тапсырмаларды ӛз бетімен орындай білу дағдысы. 30 Ол ӛзінің кҥнделікті жҧмысында, қалыпты дамудағы балаларды зерттеумен ғана емес, дамуында ауытқуы бар балаларды зерттеумен айналыса отырып, жақын даму аймағы туралы пікірдің, әсіресе кемтар балалар категорияларына қатысты екендігіне кӛзі жетті.

ПДТ балалардың танымдық саласының ерекшеліктері

Ақыл-ойдың кемістігінде орталық жҥйке жҥйесі диффузиялық тҥрде зақымданатын болса, психикалық дамудың тежелуінде орталық жҥйке жҥйесі (ОЖЖ) локальды зақымданады. Ақыл-ойдың кемістігінде екінші сигналдық жҥйе шартты байланыстар жасауда белсенді рӛлді атқармайды, ал ПДТ-де екінші сигналдық жҥйе шартты байланыстар жасауда, қалыпты жағдайда белсенді рӛл атқарады. Ақыл-ойы кем балалар ересек адамдар тарапынан берілген кӛмекті қабылдамайды, ал ПДТ бар балалар кӛмекті қабылдайды» 1 . Психикалық дамуы тежелген балаларға, айқын даму ауытқулары жоқ (ақыл-ойдың кемдігі, сӛйлеудің ауыр бҧзылуы, жеке анализаторлар кемістігі т.б.) балалар жатады. Бҧл категориядағы балаларда, тҥрлі биоәлеуметтік себептер (ОЖЖ-ң жеңіл зақымдануының қалдықтары, соматикалық әлсіздік, церебрастениялық кҥйлер, педагогикалық қараусыздық, гармониялық инфантилизм т.б.) салдарынан, бейімделу қиындығы кездеседі. Жоғарыда аталған кемшіліктер бҧл балалардың жалпы білім беру бағдарламасын меңгеруіне кедергі жасамайды, бірақ олардың психикалық және дене бітімдік ерекшеліктеріне бейімделуін қажет етеді. Дер кезінде жҥргізілген коррекциялық–педагогикалық кӛмек жҥйесі кейбір жағдайдағы медициналық кӛмек аталған, даму ауытқуын толық немесе жартылай жоя алады.

жүктеу 102,96 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 33 34 35 36 37 38 39 40 ... 44