Анализ С критериі
Берілген мәліметтер бойынша топтық және жеке жұмыстар
І топ
V топтың негізгі және қосымша топшаларындағы элементтерді атаңдар. Оларды оттегімен қосып теңдеулерін жазыңдар
ІІ топ
Реттік нөмірлері 7,12,17,23,30,35,41 элементтер қай периодта, топта, қатарда орналасқанын анықтаңдар. Қарамен белгілеген элементтердің оттегімен қосылыстарын жазып теңестіріңдер
ІІІ топ
Берілген элементтерді металдық қасиетінің артуымен орналастыр: а) бор ә) берилий б) көміртек в) литий. Осы элементтердің оттегімен қосылыстарын жаз
Бағалау: берілген критерилер бойынша жұмыстары бағаланады.
1.
2.
3
4
5
6
Үйге тапсырма беру: §58 тақырыпты оқу № 8жаттығу 160 беттегі орындау
|
Рефлексия жазатын дәптеріне, стикерлерге бүгінгі сабақта нені түсінбей қалды, не қызықты болды, кімнің жауабы ұнады, оны қалай бағалайды?
|
Тексерілді:
Сабақтың тақырыбы:
|
Химиялық элементтердің классификациясы №2-2
|
Мұғалімнің аты- жөні:
|
|
Сыныбы
|
|
Күні
|
|
Күтілетін нәтиже
|
Оқушылар периодтық жүйедегі элементтер қалай жіктелетінін, топ және период бойынша қалай орналасуын біледі, ажырата алады
|
Сабақтың мақсаты
|
Оқушыларға периодтық жүйедегі элементтер қалай жіктелетінін, топ және период бойынша қалай орналасуын жалпы классификациясын түсіндіру
|
Пәндік сауаттылық (ғылыми тілді қолдану)
|
Атом, период, топ, қатар саны,металл, бейметалл
|
Меңгерілген білім дағдылары (осы тақырып туралы бұған дейін не білуі тиіс )
|
Атом, с.а.м, период, топ, қатар саны, валенттілік, топ, период бойынша қасиеттерінің өзгеруін
|
Сабақ барысы:
|
Сабақ кезеңдері
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
Оқыту ресурстары
|
Кіріспе
2минут
|
Сабақтағы оқушыны түгелдеу, топқа бөлу, зейінін сабаққа аудару
|
Кітап дәптерлерін дайындап,сабаққа зейін салу
|
Деңгейлік жаттығулар, жеке карточкалар, АКТ, пер. жүйе
|
5минут
тест
білу, түсіну
|
А критериі
1. периодтық жүйені кім қай жылы ашты?
2. металдық қасиеттоп және период бойынша қалай өзгереді
3. қосылу реакциясы дегеніміз не?
|
4. ядро заряды топ пен период бойынша қалай өзгереді?
5. период бойынша элементтер неден басталып неден аяқталады?
|
Негізгі бөлім
Жаңа сабаққа дайын
дық кезеңі 15 минут
Жаңа сабақ
«Джигсо» әдісі арқылы
|
А критериі
Еске түсіру. Жаттығуларды аята, теңестір, реакция типін анықта. Осы элементтердің қай топ пен периодта орналасқанын жазып көрсет
|
Cu + O2 =
Zn + O2 =
CaO + ----- = Ca(OH)2
Fe + CI2 =
Mg + O2 =
AI + Fe2O3 =
Ba + S =
|
Қолдану В критериі
ХІХ ғасырдың екінші жартысында химиялық элементтердің алпыстан астамы белгілі болып, ал олардан алынғанмзаттардың алуан түрлілігі ғалымдарды элементтердің қасиеттерін зерттеуге олардың бәріне тән ортақ қасиеттерін табуға жетеледі.элементтерді өздеріне тән ортақ ұқсастықтарына байланысты металдарға және бейметалдарға бөлуге болады. Нағыз металдар мен нағыз бейметалдардың айырмашылығы физикалық және химиялыққасиеттерінен байқалады.
Металдар созылғыш, серпімді, металдық жылтыры бар, электр тогы мен жылуды жақсы өткізетін қатты заттар.
Бейметалдар әр түрлі агрегаттық күйде болатын жай заттар түзеді: мысалы, күкірт қатты, оттек, сутек газ, бром сұйық. Олардың түсі және қасиеттері әр түрлі болады. Олардың металдардан ерекшелігі бәріне тән ортақ қасиеттері болмайды.
Са + O2 = 2CaO
CaO + H2O = Ca(OH)2
S + O2 = SO2
SO2 + H2O = H2SO3
Химиялық элементтерді бұлай екі топқа бөліп жіктеу жеткіліксіз, себебі екі жақты әрә металдық әрі бейметалдық қасиет көрсететін екідайлы (aмфотерлі) химиялық
элементтер де бар. Ондай химиялық элементтерге берилий Ве, Алюминий Аl, мырыш Zn тағы басқалары жатады.екідайлы элементтердің оксидтері мен гидроксидтері де екідайлы қасиет көрсетеді
Zn + 2HCl = ZnCl2 + H2
Zn + 2KOH = K2ZnO2 + H2
ZnO + 2HCl = ZnCl2 + H2O Zn(OH)2 + 2HCl = ZnCl2 +H2O
ZnO +2 KOH = K2ZnO2 + H2O H2ZnO2 +2NaOH = Na2ZnO2 +H2O
Анализ С критериі
Берілген мәліметтер бойынша топтық және жеке жұмыстар
І топ
Химиялық элементтерді жіктеңдер, оларға мысал келтіріңдер (периодтық жүйені пайдаланып)
ІІ топ
Екідайлы элементтердің қасиеттері қандай заттарға тән? Мысалдар келтіріңдер?
ІІІ топ
Заттардың екідайлы қасиеті бар екенін іс жүзінде қалай дәлелдейді?
Мына айналуларды жүзеге асырыңдар:
BeO → BeCl2 Be(OH)2 → BeCl2
↓ ↓
Na2BeO2 Na2BeO2
Бағалау: берілген критерилер бойынша жұмыстары бағаланады.
1.
2.
3
4
5
6
7
|
Үйге тапсырма беру: §50 тақырыпты оқу № 5,6 жаттығуды орындау 136 беттегі
|
Рефлексия жазатын дәптеріне, стикерлерге бүгінгі сабақта нені түсінбей қалды, не қызықты болды, кімнің жауабы ұнады, оны қалай бағалайды?
|
Тексерілді:
Сабақтың тақырыбы:
|
Периодтық жүйенің құрылысы №2-3
|
Мұғалімнің аты- жөні:
|
|
Сыныбы
|
|
Күні
|
|
Күтілетін нәтиже
|
Оқушылар периодтық жүйедегі әрбір атомның электрондық құрылысын, деңгей мен деңгейшекте орналаса алуын біледі. Элементтің электрондық конфигурациясын жаза алады.
|
Сабақтың мақсаты
|
Оқушыларға периодтық жүйедегі элемент атомдарының құрылысын деңгей мен деңгейшекке қалай орналастыру керек екенін, s,p, d, f деңгейшегіндегі мүмкін болатын электрондарды, олардың жүру жолы мен гибридтену типі туралы жан жақты мағлұмат беру.
|
Пәндік сауаттылық (ғылыми тілді қолдану)
|
Период , элемент, атом, электрон,протон, нейтрон, ядро, деңгей, деңгейшек, s,p, d, f электрондары
|
Меңгерілген білім дағдылары (осы тақырып туралы бұған дейін не білуі тиіс
|
Периодтық заң, электрондардың қозғалуы, олардың пішіндері, гибридтенуі
|
Сабақ барысы:
|
Сабақ кезеңдері
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
Оқыту ресурстары
|
Кіріспе
2минут
|
Сабақтағы оқушыны түгелдеу, топқа бөлу, зейінін сабаққа аудару
|
Кітап дәптерлерін дайындап,сабаққа зейін салу
|
Деңгейлік жаттығулар, жеке карточкалар, АКТ, пер. жүйе
|
5минут
тест
|
А критериі
1. атом құрылысын ең алғаш ұсынған ғалым кім?
2. атом дегеніміз не?
3. изотоп дегеніміз не?
|
4. металдық қасиет период бойынша қалай өзгереді?
5. І топ, негізгі топша элементтерінің атом құрылысын жазып көрсет?
|
Негізгі бөлім
Жаңа сабаққа дайындық кезеңі
15 минут
Жаңа сабақ
«Джигсо» әдісі арқылы
|
Білу,түсіну бөлімі А критериі
Мына элементтерді металдық қасиеттерінің әлсіреуіне қарай орналастырыңдар: германий, мыс, калий, кальций, селен
|
Қолдану
Біз атом құрылысы мен ядросы туралы мағлүмат білдік, енді сол ядроның айналасында электрондар қалай орналасқан деген сұрақтарға жауап іздеп көрейік. Тәжірибе арқылы кейбір элементтердің ядроға күшті, кейбіреулерінің әлсіз тартылатындығы анықталған. Мұның себебі атомдағы қозғалыстағы электрондардың әрқайсысының өзіне тән энергиясы бар. Атомдағы энергиясының мәні өзара жақын электрондар электрондық қабаттар немесе энергетикалық деңгейлер түзеді. Энергетикалық деңгейлер ядродан қашықтауға орай 1,2,3..т.б бүтін сандармен белгіленеді. Энергия қоры ең аз электрондар бірінші энергетикалық деңгейде орналасады. Әр энергетикалық деңгейде бола алатын максимал электрондар саны: N = 2n2
Егер n = 1 болса, бұл бірінші энергетикалық деңгейде N = 2*12 = 2 электрон ғана орналаса алады. Ал n=2, N = 2*2 2 = 8 электрон, n=3, болса N = 2*32 =18 электрон орналаса алады.
Сутек атомында бір ғана электрон, ал гелий атомында екі электроны болатын 1- энергетикалық деңгейде болады. Литий атомында 3 электрон бар , сондықтан оның 2 электроны 1-энергетикалық деңгейде орналасады, ал үшінші электроны 2-энергетикалық деңгейде болады. Екінші энергетикалық деңгейде 8электронға дейін орналаса алады. Олай болса бірінші және екінші периодтағы элемент атомдары электрондарының энергетикалық деңгейлерде орналасуын кестеден көруге болады
11Na 2e 8e 1e
12Mg 2e 8e 2e
13Al 2e 8e 3e
14Si 2e 8e 4e
15P 2e 8e 5e
16S 2e 8e 6e
17Cl 2e 8e 7e
18Ar 2e 8e 8e, осымен үшінші энергетикалық деңгейдің электрондармен толуы аяқталады. Он тоғызыншы К және жиырмасыншы Са төртінші энергетикалық деңгейде орналасады.
Анализ С критериі
Берілген мәліметтер бойынша топтық және жеке жұмыстар
І. Литий, азот, натрий, хлор атомдары электрондарының энергетикалық деңгейлерде орналасуын жазып көрсет.
«Валенттік электрондар» дегеніміз не??
ІІ топ
Хлор мен аргонның қасиеттеріндегі айырмашылық неге байланысты?
Периодтық жүйеден атом құрылысы 2,8,4 болатын элементті табыңдар
ІІІ топ
Электрондық құрылысы төміндегідей элементтер металдар ма әлде бейметалдар ма: а) 2,1; b) 2,8,6 c) 2,8,2 аттарын атаңдар.
Мына элементтердің реттік нөмірлері бойынша атомдардың электрондық құрылысын жаз. Z= 10, 6,15,13,40 осы элементтердің қасиеттері бойынша жікте
Бағалау: берілген критерилер бойынша жұмыстары бағаланады.
1.
2.
3
4
5
6
7
8
9
10
|
Үйге тапсырма беру: §54, 55 тақырыпты оқу № 2-4 жаттығуды орындау 148 беттегі
|
Рефлексия жазатын дәптеріне, стикерлерге бүгінгі сабақта нені түсінбей қалды, не қызықты болды, кімнің жауабы ұнады, оны қалай бағалайды?
|
Тексерілді:
Сабақтың тақырыбы:
|
І – IV периодтағы элементтердің электрондық құрылысын жаз №2-3
|
Мұғалімнің аты- жөні:
|
|
Сыныбы
|
|
Күні
|
|
Күтілетін нәтиже
|
Оқушылар периодтық жүйедегі әрбір атомның құрылысы туралы біледі, олардың мүмкін болатын изотоптарын біледі. Изотоптың не екенін біледі.
|
Сабақтың мақсаты
|
Оқушыларға периодтық жүйедегі элемент атомдарының құрылысын қалай анықтау керегін, олардың изотоптары туралы толық мағлұмат беру.
|
Пәндік сауаттылық (ғылыми тілді қолдану)
|
Период , элемент, атом, электрон,протон, нейтрон,ядро
|
Меңгерілген білім дағдылары (осы тақырып туралы бұған дейін не білуі тиіс
|
Периодтық заң, элементтердің ұяластары, ұқсастықтары мен айырмашылықтары
|
Сабақ барысы:
|
Сабақ кезеңдері
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
Оқыту ресурстары
|
Кіріспе
2минут
|
Сабақтағы оқушыны түгелдеу, топқа бөлу, зейінін сабаққа аудару
|
Кітап дәптерлерін дайындап,сабаққа зейін салу
|
Деңгейлік жаттығулар, жеке карточкалар, АКТ, пер. жүйе
|
5минут
тест
|
А критериі
1. периодтық заңды кім, қашан ашты?
2. Менделеев заңы қандай?
3. орынбасу реакциясы дегеніміз не?
|
4. металдық қасиет период бойынша қалай өзгереді?
5. периодтық жүйедегі элементтерді жікте?
|
Негізгі бөлім
Жаңа сабаққа дайындық кезеңі
15 минут
Жаңа сабақ
«Джигсо» әдісі арқылы
|
Білу,түсіну бөлімі А критериі
Мына элементтерді металдық қасиеттерінің әлсіреуіне қарай орналастырыңдар: германий, мыс, калий, кальций, селен
|
Қолдану В критериі
Д.Менделеев периодтық заңды ашып, химиялық элементтердің периодтық жүйесін жасаған кезде, олардық физикалық мәнін түсіндірмеді.ХХ ғасырда атом құрылысы айқындалып, оның құрылыс теориясы ұсынылды. Ғалымдар атомның ядродан және оның айналасында қозғалып жүретін электрондардан тұратынын анықтады.1911жылы ағылшын ғалымы Э.Резерфорд атом құрылысының «планеталық» моделін ұсынды.Бұл модель бойынша атомның ортасында оң зарядталған ядро бар, ал оны электрондар айналып жүреді. Электрон теріс зарядталған ең кіші бөлшек, оның заряды өлшем бірлігіретінде қабылданған. Жалпы алғанда, атом электрбейтарап, яғни зарядсыз бөлшек болып саналады, себебі ядроның оң зарядына электронның теріс заряды сәйкес келеді.
Ядроларында протондар саны бірдей бірақ массалары әр түрлі, белгілі бір элементті құрайтын атомдар түрін изотоптар деп атайды.
35Cl (17p, 18n), 37Cl (17p, 20n), 24Mg (12p,12n), 25Mg (12p,13n), 26Mg (12p,14n),
Анализ С критериі
Берілген мәліметтер бойынша топтық және жеке жұмыстар
І топ
Протон және нейтрон атомның қандай бөлігіне кіреді?
ІІ топ
Атом құрылысын кім қай жылы ашты?
ІІІ топ
Изотоптар дегеніміз не?
Мына элементтердің реттік нөмірлері бойынша атом құрылыстарын жаз
Z= 10, 6,15,13,40 осы элементтердің қасиеттері бойынша жікте
Бағалау: берілген критерилер бойынша жұмыстары бағаланады.
1.
2.
3
4
5
6
7
8
9
10
|
Үйге тапсырма беру: §54, 55 тақырыпты оқу № 2-4 жаттығуды орындау 148 беттегі
|
Рефлексия жазатын дәптеріне, стикерлерге бүгінгі сабақта нені түсінбей қалды, не қызықты болды, кімнің жауабы ұнады, оны қалай бағалайды?
|
Достарыңызбен бөлісу: |
