74
шығармашылықтық ептіліктер.
Бұл жерде жалпы мәдени коптетенттік жалпы негізде болады.
4. Педагогтың қасиеті ретінде рефлексия. Рефлексия
түрлері.
Жалпы
адамзаттық
құндылықтар
негізінде
педагог
оқушыларды тани отырып, оларға өздерін шығармашылықты жеке
тұлға ретінде тани отыруға шықыра отырып олдармен қарым-қатынас
жасау жүйесін құрады педагогикалық қызметті әрбір оқушының
жекелік негізін дамытуға қарай бағыттайды және өзін жеке тұлға
ретінде және кәсіби тұлға ретінде дамытады. Бұл үрдіс педагог өзіне-
өзі рефлексияны қолданған кезінде ғана мүмкін болады.
Рефлексия – ол өзіне өзі бағытталу, өзін объекті ретінде басқара
білу, өзінің спецификалық білімін игеру - өзін-өзі тану ептілігі. Бұл
жерде педагогикалық қызметтің рефлексиясын педагогикалық
қызметті атқарып жүргендердің барлығына тән қасиет ретінде қарау
керек. Рефлексия мен ептілігі жоғары болған сайын, мәдени
педагогикалық қызметтің де жалпы мәдениеті жоғары болады.
Педагогикалық рефлексияның келесі деңгейлерін ерекше атауға
болады:
Репродуктивті– педагог өзінің педагогикалық әрекеттерінің
нәтижесн қарапайым тұрмыстық тілде жеткізіп бере алады. Бұл
жерде педагог педагогикалық мәселенің актуалдығын және
күрделілігін бағалай алмайды; қандай болмасын педагогикалық
міндет тез шешіледі деп санайды; оқушылардың өздерін ұстауы мен
интеллектуалдығын
субъективті
тіүрде
бағалайды
(ұнайды-
ұнамайды);
Аналитикалық – педагог өзінің педагогикалық қызметін осы
мезетте игеріп алған алгоритмдермен сәйкестендіріп шеше алады.
Бұл жерде неғұрлым таныс психологиялық-педагоикалық ғылымды
қолданады, мақсатты педагогикалық бақылау жүргізеді, тәжірибесі
бар жұмыс ұйымдастырады; оқу-бағдарламалық құжатты түзете
алады (жобалайды); оқушылардың әрекетін нәтиже бойынша бағалай
алады;
Болжамды – педагог педагогикалық мәселені мұғалім өз бетімен
құрып сараптай алады, оның өзектілігі мен күрделілігін бағалай
алады;
өзіне
белгілі
педагогикалық
процестердің
ішінен
педагогикалық процесті сараптау әдісін таңдап ала алады;
75
педагогикалық және білім беру қызметін сараптау үшін жалпы
ғылыми әдістерді жүйелі түрде қарап, таңдап ала алады.
Жүргізлген сараптау негізінде педагогикалық әсер ету
жолдарын белгілейді. Ал жалпы ғылыми әдістерді қолдану осы
әсердің нәтижесін көп немесе кем дәлдікпен әсер еткенін болжауға
мүмкіндік береді.
Философиялық-конструктивтік – педагог өз қызметінің
әлеуметтік, жалпы адамзаттық мағынасын анықтайды.
5. Педагогикалық әрекеттің жекелік стилінің қалыптасу
деңгейі.
Педагогикалық қызмет ғылым мен өнердің тоғысуы бола
отырып үнемі шығармашылықты меңзейді, мәселені шешуге
стандартты емес жағдайда келуді меңзейд; жаңа әдістер құруды,
әдістер мен құралдар формаларын жәнебірегей үйлесімдіктер құруды
меңзейді; қолда бар тәжірибені тиімді қолдануды; белгілі әдістерді
жаңа міндеттерге сәйкестендіре отырып модернизациялау мен
жетілдіруді;
нақты
білім мен
компетенттік
есепті
сәтті
импровизациялауды; қандай да бір мәселені шешуде «варианттардың
бастысын» көре білуді; әдістемелік ұсыныстарды, нақты бір
педагогикалық әрекетке айналдыра білуді т.б. көрсетеді. Сондықтан
жеке дара стилдің негізгі көрсеткіштік деңгейі– креативтік көрсеткіш,
белсенді түрде атқарушылық пен қате құрылған әрекетке
технологиялық даярлылық.
Педагогикалық қызметтің жекелік стилі бірнеше қалыптасу
деңгейінде болады:
Адаптивті деңгей педагогтың педагогтық шынайылықққа
тұрақсыз түрде қарауы, нақты педагогтық қызметтің міндеті мен
мақсаты олардың жалпы түрімен анықталған жағдайда олар қызеттің
бағытталуы мен критериі болады. Кәсіби-педагогикалық қызметті
педагог алдын ала құрылған алгоритмім болып кеткен кесте бойынша
жасайды шығармашылық оған тән емес.
Репродуктивті деңгейдегі педагог педагогикалқ шынайылыққа
құндылықты түрде тұрақты қарауға бейім, педагогикалық процеске
қатысушылар арасында субъективті-субъективтлік қарым-қатынастар
құрады, оған педагогикалық қызметтің қанағаттанарлығының
жоғары индексі тән. Шығармашылықтық белсенділік қызмет ету
шектерімен шектелген, алайда жаңа шешімдер іздеу элементтері
туындап отырады. Қажеттіліктің педагогикалық бағыттары,
76
қызығушылығы, бейімділіктері қалыптасады; ойша репродуктивтік
формадан ізденіс фомасына ауысу байқалады.
Креативтік деңгей – көбіне мақсатты бағытпен сипатталған,
кәсіби қызметтің тұрақтылығы мен жолдары және әдістері арқылы
сипатталады.
Педагогтың
оқушылармен,
әріптестермен,
айналасындағы адамдармен өзара қарым-қатынасыкөрініп тұрған
гуманитаклық бағыт арқылы ерекшеленеді. Педагогикалық ойлаудың
құрылымында педагогикалық рефлексия, эмпатия маңызды орынға
ие ол тәрбиеленушінің жеке даралығын толық түсінуді қамтамасыз
етеді, оның әрекеттері мен қылықтарын толық түсінуді қамтамасыз
етеді.
Креативтік деңгей педагогикалық қызметтің жоғары деңгеймен,
психологиялық-педагогикалық біліммен, қызметтестік қарым-
қатынасқа деген және оқушылар мен әріптестеріне деген қарым-
қатынастарын бекітумен ерекшеленеді.
Сонымен Жеке тұлғаның құрылымында ғылыми және
педагогикалық қызығушылықтар және қажеттіліктер үйлесмді түрде
беректерелген;
дамыған
педагогатық
рефлексия
мен
шығармашылықтық өзінділік жеке-психологиялық тиімді түрде өзін-
өзі көрсетуге жағдай жасайды жеке тұлғаның интеллектуалдық
мүмкіндіктерін көрсетеді.
Негізгі әдебиеттер: 1, 2,3, 4, 8,9,10,11,12
Қосымша әдебиеттер: 1,2,3
2.3 Семинар сабақтарының жоспары
№1 семинардың тақырыбы: Педагогикалық еңбекті
ғылыми ұйымдастыру пәні, мақсаты мен міндеттері
Сұрақтар
1. «Педагогикалық еңбекті ғылыми ұйымдастыру» оқу пәнін
оқытудың мақсаты мен міндеттері
2. «Педагогикалық
еңбекті ғылыми ұйымдастыру» пәні
бойынша білім мазмұны
Тапсырмалар
1. «Педагогикалық еңбекті ғылыми ұйымдастыру» оқу пәнінің
мәнін ашып көрсететін проблемаларды анықтаңыз.
2. «Педагогикалық еңбекті ғылыми ұйымдастыру» оқу пәнін
оқытудың мақсаты мен міндеттеріне сипаттама беріңіз.
Достарыңызбен бөлісу: | 
