Омаров С. Х. ҚАржы- бюджет ұйымдарының есебі және есеп беруі

Дәріс – 13. Активтердегі қор есептері

жүктеу 2,19 Mb.

бет	10/13
Дата	01.01.2018
өлшемі	2,19 Mb.
	#6864

1 ... 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Дәріс – 13. Активтердегі қор есептері

"Активтердегi қор" шоты

218. 250 қосалқы шотында тiкелей бюджеттік ұйымның қарамағында тұрған активтер қорына түсетiн салымдар (тозуды ескере отырып) есепке алынады. Жаңа құрылыс объектiлерi, жерге орналастыру және орманға орналастыру iсiне кiрiскен кезде 250 қосалқы шотының кредитiне және 01 шотының тиiстi қосалқы шоттарының дебетiне жазба жүргiзiледi.

      Активтердi сатып алу 250 қосалқы шотының кредитiне және 20 және 21 тиiстi қосалқы шотының дебетiне жазылады.
      Активтердi қайтарусыз алған кезде 250 және 020, 021 тиiстi қосалқы шоттарының кредитiне және 01 шотының тиiстi қосалқы шотының дебетiне жазба жүргiзiледi.
      Активтердi қайтарусыз беруден шығу, тарату кезiнде 250 және 020, 021 қосалқы шоты дебеттеледi (тозу сомасына) және 01 шотының тиiстi қосалқы шоты кредиттеледi.
      250 қосалқы шотында үлгiлiк жобалау бойынша құжаттаманың құны көрсетiледi, сондай-ақ бiр уақытта шығындарды шығыстарға жатқызып 019 қосалқы шотының дебетiне және 250 қосалқы шотының кредитiне жазба жасалады. Бұл құжаттаманы есептен шығарған кезде 250 қосалқы шоты дебеттеледi және 019 қосалқы шоты кредиттеледi.
      250 қосалқы шоты бойынша талдау есебi активтердiң түсуi және шығуы бойынша көрсеткiш бөлiгiнде н. 283 көп бағанды карточкаларда жүргізіледі.

26 "Арзан бағалы және тез тозатын

заттардағы қор" шоты

219. 260 "Арзан бағалы және тез тозатын заттардағы қор" қосалқы шотында тiкелей ұйымның қарамағында тұрған арзан бағалы және тез тозатын заттардың құны есепке алынады.

      Алынған арзан бағалы және тез тозатын заттардың, iш киiмдердiң, төсек-орын жабдықтарының, киiмдердiң және
аяқ-киiмдердiң құны 260 қосалқы шотының кредитiне және 20, 21 шоттарының тиiстi қосалқы шотының дебетiне жазылады. Пайдаланудан шыққан арзан бағалы және тез тозатын заттардың, iш киiмдердiң, төсек-орын жабдықтарының, киiмдердiң және аяқ-киiмдердiң сомасына 260 қосалқы шотының дебетiне және 071, 073 қосалқы шотының
кредитiне жазба жасалады.
      260 қосалқы шоты бойынша қалдық 070, 071, 072, 073 қосалқы шоттары бойынша қалдық сомасына теңестiрiлуi керек.
      260 қосалқы шоты бойынша есеп н. 308 кiтапта жүргiзiледi.

27 "Қаржылық қаражаттардың қорлары" шоты

      220. 27 шот "Қаржылық қаражаттардың қорлары" мынадай қосалқы шоттарға бөлiнедi:
      272 "Басқа қорлар";
      273 "Валюталық қаржылар қоры";
      274 "Бағалы қағаздардағы қор".

221. 272 "Басқа қорлар" қосалқы шотында министрлiктердiң, мемлекеттiк комитеттердiң және белгiленген тәртiпте тағайындалған өзге өкiлетті және атқарушы органдар қорлары қаражаттарының есебiн жүргiзедi.

      Қорлардың түскен қаражаттары 112 және 115 қосалқы шот дебетi және 272 қосалқы шот кредитi бойынша көрiнiс табады. Жыл аяқталғаннан кейiн 215 қосалқы шот 272 қосалқы шот дебетiне жыл iшiнде жасалған шығыстарын есептен шығару жолымен жабылады. Аяқталған және тапсырылған объектiлер бойынша шығындар 272 қосалқы шот дебетiне есептен шығарылады.
      272 қосалқы шот бойынша талдау есебi н. 283 монографтық карточкаларда түскен қаражаттардың түрлерi бойынша жүргiзiледi.
      222. 273 "Валюталық қаржылар қоры" қосалқы шотында валюталық қор қаржыларының қозғалысы есепке алынады. Жыл аяғында жасалған шығыстар сомасы 273 қосалқы шот дебетi және 220 қосалқы шот кредитi бойынша есептен шығарылады.

223. 274 "Бағалы қағаздар қоры" қосалқы шотында Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгi Мемлекеттік мүлiк және жекешелендiру департаментi тұлғасында мемлекетке жататын мемлекеттік пакет акциялары құны сомасының қозғалысы есепке алынады. Есепте мемлекеттiк пакет акцияларының құны 274 қосалқы шотының кредитi және 132 "Ақша құжаттары" қосалқы шотының дебетi бойынша көрсетiледi.

ХI бөлiм. Өнiмдi сату
28 "Өнiмдi, бұйымдарды және орындалған
жұмыстарды сату" шоты

224. 28 қосалқы шотында өндiрiстiк (оқу) шеберханалардың, қосалқы ауылдық және оқу-тәжiрибе шаруашылықтарының дайын бұйымдарын және өнiмдерiн, дайын баспа өнiмдерiн, қызмет көрсетулердi сату есепке алынады.

      Бұл шотты қолданбайтын қосалқы шаруашылықтар дайын өнiмдi сатқаннан алынған сомаларды 400 қосалқы шотында есепке алады.
      28 шот мынадай қосалқы шоттарға бөлiнедi:
      280 "Өндiрiстiк (оқу) шеберханалардың бұйымдарын сату";
      281 "Қосалқы (оқу) ауыл шаруашылық өнiмдерiн сату";
      225. 280 "Өндiрiстiк (оқу) шеберханалардың бұйымдарын сату" қосалқы шотында өндiрiстiк (оқу) шеберханаларында шығарылатын дайын бұйымдарды сату сондай-ақ дайын баспа өнiмдерiн және қызмет көрсетулердi сату есепке алынады.
      280 қосалқы шотының кредитіне сатылған бұйымның, дайын баспа өнiмiнiң және көрсетiлген қызметтiң сомасы жазылады, бұл ретте 111 немесе 120 қосалқы шоттары дебеттеледi.
      280 қосалқы шотының дебетiне сатылған бұйымның және дайын баспа өнiмiнiң нақтылы өзiндiк құны жазылады, бұл ретте 030 қосалқы шоты кредиттеледi. Төлеуге арналған шоттар жазылған және көрсетiлген қызмет көрсетулердiң нақтылы өзiндiк құнына 280 қосалқы шоты дебеттеледi және 080 қосалқы шоты кредиттеледi.
      280 қосалқы шоты бойынша кредиттiк қалдық табыс, ал дебеттік-бұйымды, баспа өнiмiн және қызмет көрсетулердi сатудан түскен шығын сомасын көрсетедi.
      Сату нәтижелерi есептiк жыл аяқталғаннан кейiн 410 қосалқы шотына жатқызылады.
      280 қосалқы шоты бойынша талдау есебi н. 283 көп бағанды карточкаларда жүргiзiледi.

226. 281 "Қосалқы (оқу) ауыл шаруашылық өнiмдерiн сату" қосалқы шотында қосалқы ауыл және оқу-тәжiрибе шаруашылықтары шығарған өнiмдердi сату есепке алынады.

      281 қосалқы шотының кредитіне сатылған өнiмнiң сомасы жазылады, бұл ретте 111, 120 қосалқы шоттары дебеттеледi.
      281 қосалқы шотының дебетiне сатылған өнiмнiң жоспарланған өзiндiк құны жазылады, бұл ретте 031 қосалқы шоты кредиттеледi.
      Жыл аяғында сатылған өнiмнiң жоспарланған өзiндiк құны өнiмнiң нақтылы өзiндiк құнының ауытқуы сатылған жоспарланғаннан өнiмге төмендеген мөлшерде 281 қосалқы шотының дебетiне (081 қосалқы шотының кредитi бойынша) нақтылы өзiндiк құнына дейiн шегеру жолымен түзетiледi. Бұл ретте асыра шығындау оң сандармен, үнемдеу-терiс сандармен (қызыл сиямен) жазылады.
      Бұл қосалқы шоттың кредиттiк қалдығы табыс сомасын, ал дебеттiк қалдығы - өнiмдi сатудан түскен шығынды көрсетедi.
      Жыл аяғы бойынша нәтижелер 410 қосалқы шотына жатқызылады.
      Қосалқы шоты бойынша талдау есебi н. 283 көп бағанды карточкаларда жүргiзiледi.
Дәріс – 14. "Бюджеттік кiрiстер" есебі

228. Бұл шот мынадай қосалқы шоттарға бөлiнедi:

      400 "Тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сатудан түскен кiрiстер";
      229. 400 "Тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сатудан түскен кiрiстер" қосалқы шотында Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңнамасына сәйкес мемлекеттiк мекемелердiң иелiгiнде қалатын және бюджет бойынша бөлiнген қаражаттардан басқа белгiлi бiр мақсаттарға жұмсалатын ақылы қызметтерден түскен кірістер ескеріледі.
      Тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сатудан түсетiн кiрiстер қолма-қол ақшасыз есеп айырысу арқылы түсуi, сондай-ақ тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сатудан түсетін ақшаны есепке алуға арналған шоттарға кейiнiрек есептеу үшiн мемлекеттiк мекемелердiң кассасына немесе банктердiң филиалдарына (бөлiмшелерiне) енгiзiлуi мүмкiн.
      Қолма-қол ақшаларды мемлекеттiк мекемелердiң кассасына қабылдау кассалық кiрiс ордерi немесе белгiленген тәртiпте ресiмделген квитанциялар бойынша жүргiзiледi.
      Тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сатудан түсетiн кiрiстердi сол сияқты бұл мемлекеттiк мекеме бойынша бұйрықпен жүктелген тұлға қабылдай алады. Мұндай жағдайда қолма-қол ақшаларды қабылдау квитанциялары 10-н. бойынша жүргiзiледi. Қабылданған ақшалар оларды қабылдау күнiнен бастап үш банктiк күннен кешiктiрiлмей тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сатудан түсетін ақшаны есепке алуға арналған шотқа тапсырылуы керек. Бұл қаражаттарды оларды тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сатудан түсетін ақшаны есепке алуға арналған шотқа алдын-ала тапсырмай жұмсауға рұқсат етiлмейдi.

400 қосалқы шоттың кредитiне тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сатудан түсетiн кiрiстердiң сомалары жазылады, бұл ретте 17 шотының тиiстi қосалқы шоттары немесе 111, 120-қосалқы шоттары дебеттеледi.

Бұдан басқа, 400 қосалқы шоттың кредитiне оқу-өндiрiстiк шеберханалардың қызметiнен түскен кiрiстердiң сомалары мен оқушылардың өндiрiстiк практикасынан түскен қаражаттар жазылады, бұл орайда 280 немесе 153 қосалқы шот дебеттеледi.
080, 081 қосалқы шоттар қолданылмайтын қосалқы шаруашылықтарда 400 қосалқы шоттың кредитiне дайындалған бұйымдар мен өнiмдердiң құны жазылады, бұл орайда 03, 031 қосалқы шоттар дебеттеледi.

400 қосалқы шоттың дебетiне:

қызмет көрсетудi сатудан алынған қаражаттар бойынша жыл iшiнде жұмсалған шығыстар (211 қосалқы шоттың кредитiнен);

бюджет кiрiсiне аударылған сомалар (111 қосалқы шоттың кредитiнен);

мемлекеттiк мекеменiң есебiнен қабылданған үмiтсiз борыштар мен жетiспеушiлiктердiң сомалары жазылады.

Бұл ретте материалдар мен есеп айырысулардың тиiстi қосалқы шоттары кредиттеледi.

Кiрiстердi есептеу жөнiндегi операциялардың есебi жинақтаушы
ведомоста 409-н. (14 мемориалдық ордер) жүргiзiледi.

Кiрiстердiң талдама есебi қызмет көрсетуден түсетiн қаражаттардың әрбiр түрi бойынша 297-б-н. кiтабында жүргiзiледi, ал орталықтандырылған бухгалтерияларда есеп әрбiр қызмет етiлетiн мемлекеттiк мекеме бойынша жүргiзiледi. Кiрiстердiң есебi көп бағанды карточкаларда 283-н. жүзеге асырылуы мүмкiн.

41 "Кiрiстер мен шығындар" шоты

231. Осы шотта шығарылған өнiмдi, бұйымды және көрсетiлген қызметті сатудан алынған нәтижелер есепке алынады.

Жылдық есеп беру бекiтiлген соң қаржылық нәтижелер белгiленген тәртiпте есептен шығарылады.

Баланстан тысқары шоттар

232. Баланстан тысқары шоттарда ұйымда уақытша орналасқан және оған жатпайтын (жауапты сақтауға немесе қайта өңдеуге қабылданған жалданған активтер, материалдық құндылықтар) құндылықтар, сондай-ақ қатаң есеп берiлетiн бланктер, демалыс үйлерiне жолдамалар және т.б. есепке алынады. Баланстан тысқары шоттардағы есеп қарапайым жүйе бойынша жүргiзiледi.

Барлық тауар-материалдық құндылықтар, сондай-ақ баланстан тысқары шоттарда есепке алынған жалданған активтер баланста есепке алынатын құндылықтар үшiн белгiленген тәртiпте және мерзiмде түгенделедi.

233. Көрсетiлген құндылықтарды есептеу үшiн мынадай баланстан кейiнгi шоттар қолданылады:

      01 "Жалданған активтер". Бұл шотта келiсiм-шарт бойынша бөгде ұйымнан жалға беруге, жалға беру үшiн келiсiм-шартта көрсетiлген құнға қабылданған активтер есепке алынады.
      Жалға берiлген активтерге талдау есебi н. 296-а карточкаларда активтердiң әр объектісi жөнiнде (жалға берушiнiң жеке нөмiрлерi бойынша) жалға берушiлер бойынша жүргiзiледi.
      02 "Жауапты сақталуға қабылданған тауар-материалдық құндылықтар". Бұл шотта келiсiм-шарт бойынша ғылыми-зерттеу және конструкторлық жұмыстарды орындау үшiн алынған арнаулы жабдықтарды қоса, ұйым жауапты сақтауға қабылдаған тауар-материалдық құндылықтары есепке алынады.
      Жауапты сақтауға қабылданған тауар-материалдық құндылықтардың талдама есебi келiсiм-шарт бағасы және сатып алу бағасы бойынша түрлерi, сорттары және сақтау орындары жөнiнде иелiк етушi ұйым бойынша жүргізіледі.
      Бұл шотта, сондай-ақ келiсiм-шартта көзделген баға бойынша қайта өңдеуге қабылданған шикiзаттар мен материалдар есепке алынады. Аналитикалық есеп тапсырыс-берушiлер, түрлерi, материалдардың сорттары және орналасқан жерлерi бойынша жүргiзiледi.
      02 шот бойынша есеп н.296-а карточкаларда жүргiзiледi.
      04 "Мұқият есептеме бланкiсi". Бұл шотта сақтауда тұрған және есеп жүргiзуге берiлетiн мұқият есептеме бланкiлерi-министрлiктер, мемлекеттiк комитеттер бекiткен тiзбелерге сәйкес ақшалай чек және есеп айырысу үшiн чек кiтапшалары, квитанция кiтапшалары, аттестаттар, дипломдар, куәлiк бланкiлерi және т.с.с. есепке алынады.
      Мұқият есептеме бланкілерiнiң талдау есебi бланктердiң әр түрлерi және оларды сақтау орны бойынша н. 448 мұқият есептеме бланкiсiнiң есеп кiтапшасында жүргiзiледi.
      Бұдан басқа, 04 "Қатаң есептілік бланкілері" теңгерімделген шотта мерзімді басылым ведомстволық жазылу бойынша абонементтер ескеріледі. Абонементтің сомасын азайту іс жүзінде алынған мерзімді басылымдардың сомасына жүргізіледі. Талдамалы есеп N 296-а нысан бойынша карточкаларда мерзімді басылымның әрбір түрі бойынша жүргізіледі.
      05 "Төлем қабiлетi жоқ дебиторлардың берешегiн есептен шығару". Бұл шотта қарыз берушiнiң мүлiктiк жағдайы өзгерген жағдайда оны төлеттiрiп алу мүмкiндiгiне бақылау үшiн оны есептен шығару мерзiмiнен бастап үш жыл iшiнде төлем қабiлетiнiң жоқ дебиторлардың берешегi есепке алынады. Бұл берешектердi өтеуге алынған сомалар бұл шоттан шығарылады және тиiстi бюджеттiң кiрiсiне тапсыруға жатады.
      Талдау есебi берешек адамның тегi, аты және әкесiнiң аты көрсетiлiп н.292-а карточкаларда жүргiзiледi.
      06 "Бiр орталықтан жабдықтау бойынша төленген материалдық құндылықтар". Бұл шотта бюджеттік бағдарламалардың әкімшісі төлеген және басқа бюджеттерде тұратын өз жүйесiнiң ұйымдарына жiберiлген тауарлы-материалдық құндылықтар есепке алынады.
      Бюджеттік бағдарламалардың әкімшісі жүк алушының ұйымынан көрсетiлген бағалар есепте берiлгендiгiн растайтын құжат алғаннан кейiн, олардың құны бұл шоттан шығарылады.
      Орталықтандырылған тәртiпте төленген материалдық құндылықтардың талдау есебi жүк алушының әр ұйымы бойынша н.322 журналда жүргiзiледi.
      07 "Қайтарылмаған материалдық құндылықтары үшiн оқушылар мен студенттердiң берешегi". Бұл шотта оқушылар мен студенттердiң олар қайтармаған киiм-кешектерi, iш киiмдерi, құрал-саймандары және басқа да құндылықтары үшiн берешегi есепке алынады.
      Оқушылар мен студенттердiң есебiндегi материалдық құндылықтарды оқу орнының балансынан шығару оларды шегеру туралы бұйрықтың негiзiнде жүргiзiледi. Оқушылар мен студенттер қайтармаған материалдық құндылықтар баланстан тысқары есепке қабылданады және оларға Қазақстан Республикасының заңында белгiленген тәртiпте талап қойылады.
      07 қосалқы шоты бойынша талдау есебi н.292-а карточкаларда әр оқушы мен студент бойынша жүргiзіледi.
      08 "Ауыспалы спорттық сыйлықтар мен кубоктар". Бұл шотта әр ұйым белгiлеген және олардан алынатын жеңiмпаз командаларды марапаттау үшiн ауыспалы сыйлықтар, тулар, кубоктар есепке алынады. Сыйлықтар, тулар, кубоктар осы бюджеттiк ұйымда тұрған барлық кезеңнiң iшiнде есепке алынады.
      Талдау есебi әр зат және оның н.296-а карточкалардағы құны бойынша жүргiзiледi.
      09 "Жолдамалар". Бұл шотта қоғамдық, кәсiподақ және басқа ұйымдардан қайтарусыз алынған жолдамалар есепке алынады. Жолдамалар ақша құжаттарымен бiрге кассада сақталуы керек.
      Талдау есебi н.296-а карточкаларда жолдамалардың түрлерi, олардың саны және ең төменгi құны бойынша жүргiзiледi.
      10 "Зейнетақылар және жәрдемақылар туралы заңды, шоттық қателердi дұрыс қолданбаудың әсерiнен зейнетақылар мен жәрдемақылардың артық төленуi". Бұл шотта халықты әлеуметтiк қорғау органдарында тексерiс, тексеру актiлерi және басқа құжаттар бойынша анықталған зейнетақылар және жәрдемақылар туралы заңды, шоттық қателердi дұрыс қолданбаудың әсерiнен туындаған зейнетақылар мен жәрдемақылардың артық төленген сомасы есепке алынады.
      11 "Әскери техниканың оқу құралдары". Бұл шотта тирлерде, спорттық оқ ататын алаңдарда, оқу орындарының әскери тәртiп кабинеттерiнде және т.с.с. орналасқан жабдықтар мен заттардың барлық түрлерi есепке алынады.
      Заттардың талдау есебi н.296-а карточкаларда атаулары, олардың орналасқан жерлерi және материалдық-жауапты тұлғалар бойынша жүргiзiледi.
      12 "Міндеттемелер". Осы шотта өсу қорытындысымен мемлекеттік мекеме қабылдаған міндеттемелердің жалпы сомасы ескеріледі.
      Талдамалық есепке алу "Мемлекеттік мекеме қабылдаған міндеттемелерді есепке алу жөніндегі ведомосте" жүргізіледі, онда аумақтық қазынашылық органдарында тіркелген қабылданған міндеттемелердің сомасы жазылады. Ағымдағы қаржы жылының аяғында қабылданған міндеттемелердің сомасы жүргізілген кассалық шығыстардың сомасына азайтылады.
       1. Тапсырыс берушi бюджеттiк ұйымдарды бiр орталықтан жабдықтау тәртiбiнде материалдық құндылықтар үшiн жеткiзушiмен есеп айырысуды 178 "Басқа дебиторлармен және кредиторлармен есеп айырысулар" қосалқы шотында есепке алады. Жеткiзушiнiң шотын төлеу кезiнде тапсырыс берушi 178 қосалқы шотты дебеттейдi және 090 және 100 қосалқы шотты кредиттейдi.

2. Жеткiзушiден жүк алушыға жiберiлген құндылықтарға алынған ұсынылған құжаттардың (шоттардың, үстеме құжаттардың және т.б.) негiзiнде тапсырыс берушi осы құндылықтардың сомасына 140 "Ұйымдардың және басқа шаралардың шығындарын бюджеттен қаржыландыру жөнiндегi есеп айырысулар" қосалқы шоттың дебетi бойынша және 178 "Басқа дебиторлармен және кредиторлармен есеп айырысулар" қосалқы шоттың кредитi бойынша жазба жүргiзедi. Мұнымен бiр уақытта тапсырыс берушi жүк алушының бюджеттiк ұйымына немесе орталықтандырылған бухгалтериясына хабарлама жiбередi.

      3. Жүк алушының бухгалтериясы жеткiзушiнiң жiберген материалдық құндылықтарының хабарламасын және шотының көшiрмесiн алғаннан кейiн жүк алушының адресiне төмендегiдей жазба жүргiзедi:
      активтердiң құрамына кiретiн түскен заттардың немесе басқа құралдардың, сондай-ақ арзан құнды және тез тозатын заттардың, iш-киiмдердiң, төсек орын жабдықтарының, киiмдердiң және аяқ-киiмдердiң сомасына 01 қосалқы шоттың немесе 070, 072 қосалқы шоттың тиiстi қосалқы шоттарды дебеттейдi және 140 қосалқы шотты кредиттейдi. Бiр уақытта 200 "Ұйымдарды және басқа шараларды ұстауға арналған бюджет бойынша шығыстар" қосалқы шоттың дебетiне және 250 немесе 260 қосалқы шоттың кредитiне екiншi жазба жасалады;
      түскен материалдардың немесе қайтарылған ыдыстардың сомасына 06 тиiстi қосалқы шотты дебеттейдi және 140 қосалқы шотты кредиттейдi;
      жеткiзiп берушi жiберген, бiрақ хабарлама түскен сәтке дейiн түспеген құндылықтардың сомасына 068 қосалқы шотты дебеттейдi және 140 қосалқы шотты кредиттейдi. Осы құндылықтарды алғаннан кейiн материалдық құндылықтардың тиiстi қосалқы шоттары дебеттеледi және 068 қосалқы шоты кредиттеледi. Активтердi және арзан құнды және тез тозатын заттарды, iш-киiмдердi, төсек орын бұйымдарын, киiмдердi және аяқ-киiмдердi алған кезде екiншi жазба жасалады.

4. Тапсырыс берушi жүк алушымен бiрге заттарды қабылдау кезiнде анықталған құндылықтардың жетiспеушiлiгi және бұзылуы немесе заттардың жинақсыздығының сомасына жүк алушыдан түскен рәсiмделген актiлердiң негiзiнде ведомостволық бағынысты бюджеттiк ұйымдардың 178 қосалқы шоттың дебетi (жеткiзушi немесе көлiк ұйымы) және 140 қосалқы шоттың кредитi бойынша жазба жүргiзедi.

      5. Тапсырыс берушiге қайтарылған ыдыстарды жiберген кезде жүк алушының бухгалтерлiк қызметi жеткiзушiмен есеп айырысу үшiн оның санын, құнын және бағасын көрсетіп, ыдыстың жiберiлгендiгiн растайтын барлық құжаттарды тапсырыс берушiге салып жiбередi. Осы операциялар бойынша жүк алушы қайтарылған ыдыстың сомасына 140 қосалқы шоттың дебетi және 066 қосалқы шоттың кредитi бойынша жазба жүргiзедi.
      Тапсырыс берушi осы операциялар бойынша мынадай жазба жүргiзедi:
      қайтарылған ыдысқа жүк алушыдан құжаттар алғаннан және тапсырушыға ол үшiн шот көрсеткеннен кейiн көрсетiлген шоттың сомасына 178 қосалқы шотты дебеттейдi 140 қосалқы шотты кредиттейдi, ыдысты алу құнының және жеткiзушiге ыдыс қайтарылған құнның арасындағы айырмашылықтың сомасына 200 қосалқы шотты дебеттейдi және 140 қосалқы шотты кредиттейдi;
      қайтарылған ыдыс үшiн ақша алған кезде 090 немесе 100 қосалқы шотты дебеттейдi және 178 қосалқы шотты кредиттейдi. Егер қайтарылған ыдыс өткен жылы алынған болса, тапсырыс берушi осы соманы ол қаржыландырылатын бюджеттің кiрiсiне енгiзедi.

6. Жүк алушы бюджеттiк ұйым лимит бас таратушыға (тапсырушыға) тiкелей бағынышты болмаған жағдайда, соңғысы бұл бюджеттiк ұйымның материалдық құндылықтарымен бiр орталықтан жабдықтау жөнiндегi мемлекеттік мекеме арқылы операциялардың есебiн жүргiзедi.

Осы операциялар бойынша лимиттi бас таратушы (тапсырыс берушi) мемлекеттік мекемеге бiр орталықтан жабдықтау тәртiбiнде оған бағынысты ведомстволық бюджеттiк ұйымға құндылықтар жiберуге хабарлама көшiрмесiн жiбередi, бiр уақытта жiберiлген құндылықтар құнының сомасын 140 қосалқы шоттың дебетiне мемлекеттік мекемемен қаржыландыру жөнiндегi есеп айырысуларға жатқызады.
Мемлекеттік мекемеге оған тiкелей бағынысты бюджеттiк ұйымдарға жүктелген материалдық құндылықтарды бiр орталықтан жүргiзiлген тәртiпте төлеу туралы хабарламаның көшiрмесiн алған кезде активте 140 қосалқы шоттың дебетi (ведомствоға қарасты бюджеттiк ұйымдарды қаржыландыру жөнiндегi есеп айырысулар) және пассивте 140 қосалқы шоттың кредитi (төмен тұрған лимиттердi таратушымен қаржыландыру жөнiндегi есеп айырысулар) бойынша есепте көрiнiс табады.

II. Әр бюджетте тұратын тапсырыс берушi мен
жүк алушының арасында туындайтын орталықтандырылған
жабдықтау жөнiндегi операциялар есебiнiң тәртiбi

7. Бюджеттік ұйымдарды бiр орталықтан жабдықтау тәртiбiнде материалдық құндылықтар үшiн жеткiзушiмен есеп айырысуларды тапсырыс берушi 178 қосалқы шотта есепке алады. Жеткiзушiнiң шотын төлеу кезiнде тапсырыс берушi 178 қосалқы шотты дебеттейдi және 090 немесе 100 қосалқы шотты кредиттейдi.

8. Жiберiлген құндылықтарға жеткiзушiден алынған ақтау құжаттарының (шоттардың, үстеме құжаттардың) негiзiнде жүк алушыға тапсырыс берушi осы құндылықтардың сомасына 200 қосалқы шоттың дебетіне және 178 қосалқы шоттың кредитiне жазба жүргiзедi. Бiр уақытта н. 322 жүк алушы бюджеттiк ұйым жөнiндегi журналда 06 "Бiр орталықтан жабдықтау жөнiнде төленген материалдық құндылықтар" баланс жасалғаннан кейiнгi шот бойынша жазба жүргiзiледi. Бұл ретте тапсырыс берушi жүк алушының бухгалтерлiк қызметiне сәйкес министрлiкпен (ведомствомен) белгiленген нысан бойынша хабарлама жiбередi. Хабарламаға жiберiлген құндылықтарға арналған жеткiзушi шотының көшiрмесi қоса берiледi.

      9. Жүк алушының бухгалтерлiк қызметi жiберiлген материалдық құндылықтарға хабарламаны және көшiрменi алғаннан кейiн төмендегiдей жазба жүргiзедi:
      активтердiң, арзан құнды және тез тозатын заттардың, iш киiмдердiң, төсек орын жабдықтарының, киiмдердiң және аяқ-киiмдердiң құрамына кiретiн түскен жабдықтардың немесе заттардың сомасына 01 шоттың немесе 070, 072 қосалқы шоттың тиiстi қосалқы шоттарын дебеттейдi және 250 немесе 260 қосалқы шотты кредиттейдi;
      түскен материалдардың немесе қайтарылған ыдыстардың сомасына 06 шоттың тиiстi қосалқы шотын дебеттейдi және 140 қосалқы шотты кредиттейдi;
      жеткiзушiнiң жүк алушының адресiне жiберiлген, бiрақ хабарлама алған сәтке дейiн түспеген құндылықтардың сомасына 068 қосалқы шотты дебеттейдi және 140 қосалқы шотты кредиттейдi.
      Осы құндылықтарды алғаннан кейiн төмендегiдей жазбалар жасалады:
      а) активтердiң, арзан құнды және тез тозатын заттардың, iш киiмдердiң, төсек орын жабдықтарының; киiмдердiң және аяқ-киiмдердiң құрамына кiретiн түскен жабдықтардың немесе заттардың сомасына 01 шоттың немесе 070, 072 қосалқы шоттың тиiстi қосалқы шоттарын дебеттейдi және 250 немесе 260 қосалқы шотты кредиттейдi. Бiр уақытта 140 қосалқы шоттың дебетiне және 068 қосалқы шоттың кредитiне бухгалтерлiк жазба жүргiзедi;
      б) түскен материалдардың немесе қайтарылған ыдыстардың сомасына 06 шоттың сәйкес қосалқы шоты дебеттеледi және 068 қосалқы шоты кредиттеледi.

10. Материалдық құндылықтарды қабылдау жөнiндегі жүк алушының бухгалтерлiк қызметi тапсырыс берушiге тез арада орталықтандырылған жабдықтау тәртiбiмен түскен құндылықтарды есепке алғандығы туралы жауап хабар жiберуге мiндеттi.

      Тапсырыс берушi жүк алушының бухгалтерлiк қызметiнен жауап хабар, сондай-ақ құндылықтарды қабылдаған кезде анықталған құндылықтың жетiспеушiлiгi және бұзушылығы немесе жинақсыздығы туралы актi алғаннан кейiн мынадай жазба жүргiзедi:
      қабылданған материалдық құндылықтардың сомасына 06 баланстан кейiнгi шоттан шегерiм жүргiзедi;
      құндылықтарды қабылдаған кезде анықталған құндылықтардың жетiспеушiлiгiнiң және бұзылуының немесе заттардың жинақсыздығының сомасына 178 қосалқы шотты (жеткiзушiнiң немесе көлiк ұйымының) дебеттейдi және 200 қосалқы шотты кредиттейдi. Бiр уақытта 06 баланстан кейiнгi шоттан шегерiм жүргiзедi.

11. Жеткiзушiге ыдыстарды жiберген кезде жүк алушының бухгалтерлiк қызметi тапсырыс берушiге жеткiзушiлермен есеп айырысу үшiн ыдыстарды жiбергенiн растайтын, олардың санын, құнын және бағасын көрсетiп, барлық құжаттарды жiбередi және осы операциялар бойынша 140 қосалқы шоттың дебетiне және 066 қосалқы шоттың кредитiне жазба жасайды.

      Тапсырыс берушi осы операциялар бойынша есеп бергенде мынадай жазба жүргiзедi:
      жүк алушының бухгалтерлiк қызметi жiберiлген қайтарылатын ыдыстардың құжаттарын алғаннан және жеткiзушiге сол үшiн шотын көрсеткеннен кейiн 178 қосалқы шот (жеткiзушi) дебеттеледi және 200 қосалқы шот кредиттеледi;
      жеткiзушiден қайтарылған ыдыс үшiн ақша алғаннан кейiн 090 қосалқы шот дебеттеледi және 100 қосалқы шот кредиттеледi. Қайтарылған ыдыс өткен жылы алынған болса, тапсырыс берушi бұл соманы ол қаржыландырылатын бюджеттiң кiрiсiне енгiзедi.

Негізгі бухгалтерлік операциялар бойынша

жүктеу 2,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 5 6 7 8 9 10 11 12 13