Практика №7-9 Ауыспалы егістер. Әртүрлі маманданған және әртүрлі құрамдағы егіс танаптары бар шаруашылықтар үшін ауыспалы егістегі дақылдардың ауысу ретін көрсететін үлгіні құрастыру. Ауыспалы егіске өтудің және игерудің жоспарын және ротациялық кесте

жүктеу 85 Kb.

бет	1/3
Дата	09.12.2023
өлшемі	85 Kb.
	#44626

1 2 3

Практика земледелие 9 қаз

Практика №7-9

Ауыспалы егістер. Әртүрлі маманданған және әртүрлі құрамдағы егіс танаптары бар шаруашылықтар үшін ауыспалы егістегі дақылдардың ауысу ретін көрсететін үлгіні құрастыру. Ауыспалы егіске өтудің және игерудің жоспарын және ротациялық кесте құру.
Ауыспалы егіс дегеніміз – ауылшаруашылық дақылдары мен бос танаптарын уақыт және территория бойынша ғылыми негізде кезектестіріп отыру. Танаптардағы ауылшаруашылық дақылдарының ауыспалы егісте кезектесу ретімен ауысып келіп отыру тәртібін ауыспалы егіс сызбасы (схемасы) деп атайды.
Онда ауыспалы егістегі дақылдар мен танаптардың кезектесу реті орнатылады. Дақылдар мен бос жерлер ауыспалы егіс сызбасында көрсетілген әр танаптан өз кезегімен өту кезеңі – ротация деп аталады. Ротация ұзақытылығы ауыспалы егіс танаптарының санына тең болады. Ауыспалы егістегі танаптар саны дақыл құрамына және олардың, қатынасына, сонымен қатар жер бедеріне, топырақ ерекшеліктеріне және т.б. жағдайларға байланысты болады.
Ауыспалы егісте дақылдардың ауысуы жылдық немесе кезеңдік болуы мүмкін. Д. И. Прянишников дақылдарды кезектестіру қажеттілігінің негізгі химиялық, физикалық, биологиялық, экономикалық сияқты 4 түрлі себебін атап көрсеткен.
Ауыспалы егіс сызбасын құру кезінде топырақтың құнарлығына әсер ету дәрежелері бойынша барлық алғы дақылдар: өте жақсы, жақсы, қанағаттанарлық болып бөлінеді және мынадай топтарды құрайды:
1. Таза (бос) және бос емес парлар. 5. Техникалық
2. Көпжылдық шөптер. 6. Күздік дәнді-дақылдар.
3. Дәнді бұршақ тектес. 7. Жаздық дәнді-дақылдар.
4. Отамалы. 8. Біржылдық шөптер.
Таза пар деп бүкіл вегетация кезеңіндегі ауылшаруашылық дақылдары өсірілмейтін танапты айтады. Таза пар ылғалдылық, қоректік заттардың жинақталуын қамтамасыз етеді және оған кейін өсірілетін дақылдар үшін жақсы фитосанитарлық жағдай туғызады.
Көпжылдық шөптер жоңышқа, люцерна, эспарцет топырақты органикалық заттармен және азотпен байытады. Олар топырақ құрамын жақсартып, санитарлық қызмет атқарады. Ауру тудырушы микроорганизмдердің дамуын тежейді.
Бұршақ тұқымдас дақылдар – бұршақ, ноқат, қытай бұршақ, үрмебұршақ, атмосферадағы ауаны жұтып, оны топыраққа жинақтайды, топырақ құрамын жақсартады.

жүктеу 85 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3