Микроэкономика

7 
 
7.2  Орташа  және  шекті  табыс.  Фирма  ӛнімдеріне  деген  сұраныс 
қисығы .................................................................................................... 73 
7.3  Фирманың  пайдасын  барынша  кӛбейту  немесе  ысырапшыл-
дығын барынша азайту ......................................................................... 75 
7.4  Қысқа  мерзімді  кезеңде  ӛндірісті  тоқтату  жағдайы.  Қысқа 
мерзімді кезеңдегі фирма ұсынысының қисығы. ............................... 77 
7.5 Ұзақ мерзімді кезеңдегі бәсекелес фирманың пайданы барынша 
кӛбейтуі. Фирма ұсынысының ұзақ мерзімді кисығы ....................... 78 
8 Жетілген бәсекелестік нарығы .......................................................... 81 
8.1 Жетілген бәсекелестік шарттары ................................................... 81 
8.2  Қысқа  мерзімді  кезеңде  жетілген  бәсеке  -  фирманың    тепе-
теңдігі ...................................................................................................... 82 
8.3 Ұзақ мерзімді кезеңдегі жетілген бәсекелес фирманың нарықтық 
ұсынысы ................................................................................................. 85 
8.4 Жетілген бәсекелес салалардың ұсынысы .................................... 87 
9 Монополия және монопсония. Нарық билігі .................................. 91 
9.1 Монополияиың негізгі моделі ........................................................ 91 
9.2 Монополистің шекті табыс және сұраныстың баға икемділігі .. 93 
9.3  Қысқа  мерзімді  және  ұзақ  мерзімді  кезеңдегі    монополист 
тәртібі ...................................................................................................... 94 
9.4 Монополиялық билік кӛрсеткіші ................................................... 95 
9.5 Монополияның қоғамдық шығындары ......................................... 97 
9.6 Монополияны мемлекеттік реттеу ................................................ 99 
9.7  Бағада кемсітушілік ...................................................................... 100 
10 Монополистік бәсеке және олигополия ....................................... 103 
10.1  Қысқа  мерзімді  және  ұзақ  мерзімді  кезеңдегі  монополистік 
бәсеке .................................................................................................... 103 
10.2 Олигополиялық рынок ................................................................ 106 
11 Ӛндіріс факторларының рыногы .................................................. 113 
11.1 Ӛндіріс факторларына сұраныс ................................................. 113 
11.2 Капитал рыногы ........................................................................... 114 
11.3 Жер рыногы .................................................................................. 117 
11.4 Еңбек нарығы ............................................................................... 120 
12 Жалпы тепе-теңдік ......................................................................... 124 
12.1 Жалпы тепе-теңдікті талдау ....................................................... 124 
12.2  Таза    айырбас      экономнкасындағы      тепе  -  теңдік.    Эджворт 
диаграммасы. Шарттар қисығы ......................................................... 125 
12.3 Ӛндіріс тиімділігі. Түрлендірудің шекті нормасы ................... 127 

8 
 
12.4 Парето бойынша тнімділік ......................................................... 129 
13 Қоғамдық игіліктер және сыртқы әсерлер теориясы .................. 131 
13.1 Жеке игілік және қоғамдық игілік ............................................. 131 
13.2  Сыртқы  әсерлер  теориясы.  Сыртқы  әсерлер  реттеудегі 
мемлекеттің ролі .................................................................................. 132 
14 Асимметриялық ақпарат рыногы .................................................. 136 
14.1 Сапаның белгісіздігі. «Лимондар» рыногы .............................. 136 
14.2 Моральдық тәуекел. Рыноктық сигналдар ............................... 137 
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ...................................................... 139 
 

6 
 
КІРІСПЕ 
 
«Микроэкономика» курсының мақсаты – жеке экономикалық 
субъектілердің,  ӛздерінің  мақсаттарына  қол  жеткізуі  үшін 
шешімдерді  әзірлеу,  қабылдау  және  іске  асыру  процестерінің 
негізінде жатқан теориялық ережелерді зерттеу. 
Мақсаттарға  сәйкес  курстың  міндеті  мынадай  мәселелерді 
зерттеу болып табылады: 

 
экономикалық модельдер; 

 
нарықтық тепе-теңдік механизмінің негіздері; 

 
тұтынушы тәртібінің теориясы; 

 
ӛндірістік теория және ӛндіріс функциясының негіздері; 

 
ӛндіріс шығындарының құрылымы; 

 
нарық  құрылымы:  олардың  типтері  және  анықтайтын 
белгілері; 

 
әр түрлі нарық құрылымы жағдайында фирманың 
бәсекелестік стратегиясы; 

 
жалпы тепе-теңдік және экономикалық тиімділік; 

 
ӛндіріс факторлары нарығындағы тепе-теңдік; 

 
сыртқы әсерлер теориясы және оларды реттеу тәсілдері; 

 
қоғамдық таңдау теориясы және қоғамдық игіліктердің 
экономикалық табиғаты. 
Микроэкономиканы білу басқару шешімдерін қабылдау үшін, 
әлеуметтік  саясатты  әзірлеу  үшін,  бәрінен  бұрын  бірінші 
кезектегі  –  қазіргі  замандағы  экономиканың  іске  асыру 
механизмін 
түсіну 
үшін 
қажет. 
Соңғы 
жылдары 
микроэкономикалық  бәсекелестік  стратегиясы,  белгісіздік  және 
ақпарат  рӛлі,  нарық  жағдайында  фирмалармен  бағаны 
қалыптастыруды 
талдау, 
қоғамдық 
игіліктерді 
беруде 
мемлекеттің және нарықтың мүмкіндігі сияқты тараулар жетекші 
рӛлге ие болды. 
Микроэкономика – экономикалық теорияның кұрамдас бӛлігі. 
Микроэкономика 
экономикалық 
шешімдердің 
фирмалар, 
тұтынушылар, 
капитал 
мен 
жер 
иелері, 
кәсіпкерлік 
қабілеттіліктер деңгейінде неліктен және қалай қабылданатынын 
түсіндіреді. Микроэкономиканың басқа маңызды аспектісі болып 
ӛнеркәсіп  және  ауыл  шаруашылығы  салаларының  нарығында,