Испандиярова А. Т., Мукашева Р. А

 
91 
Жазамыз 
4-тапсырма. Төмендегі берілген тіркестерді қазақ тіліне аударыңыз 
Национальная ценность- 
Искусство- 
Архитектура- 
Ценное наследие- 
Стиль постройки- 
Проектировать здание- 
Храм- 
Памятник- 
Международный стиль- 
 
5-тапсырма. Сөз тіркестерін қолдана отырып сөйлем құраңыз. 
Ірге тасы қаланды- 
Бой көтерді- 
Тұрғын үйлер- 
Зәулім ғимараттар- 
  
6-тапсырма.  Төмендегі  сөздердің  ішінен  сәулет  және  құрылыс 
өнеріне  байланысты  терминдер  мен  атаулар  жасырылған.  Соларды 
табыңыздар.  
 
  К 
   Н 
 
   Е 
  Д 
  Р 
  О 
  Н 
   А 
   Р 
 
   Т 
  И 
  К 
   А 
   Д 
  М 
   С 
 
   П 
  М 
  З 
   Ч 
   Б 
  Ф 
    У 
 
    Ж 
   Ю 
   И 
     Х 
    Я 
 
 
 
7-тапсырма.  
Қ 
 
 
 
 
 
 
 
Ұ 
 
 
 
 
 
 
 
 
Р 
 
 
 
 
 
 
Ы 
 
 
 
 
 
 
Л 
 
 
Ы 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
С 
 
 
 

 
92 
 
 
1.  Қазақстандағы сәулет өнерінің жоғарғы деңгейін танытқан 
кесене 
2.  Сәулет өнері деген  не? 
3.  Үшбұрышты сәулет өнерінің атауы? 
4.  Сом тастан жасалған ғимараттар мекені? 
5.  Белгілі  бір  тарихи  кезеңде  пайда  болған  үлкен  туындыны 
не деп атайды? 
6.  Қазақстандағы обалардың көп шоғырланған орталығы? 
7.  Қожа Ахмет Йассауи кесенесі қай қалада орналасқан? 
 
8-тапсырма. Тест тапсырмаларын шешіңіз. 
1) Құрылысты жобалау,салу өнері? 
а) қолөнер 
в)сәулет өнері 
с)ағаш өнері 
d) дұрыс жауабы жоқ 
2)Үйді  ағаштан,қамыстан,талдан  және  балшықтан  жасаған 
кезең? 
a)энеолит 
в)палеолит 
c)неолит 
d) дұрыс жауабы жоқ 
3) Шеңбер жасап,төбелері жабылған тас құрылыстарды не деп 
атайды? 
a)дольмен 
b)кромлех 
c)менгир 
d)дұрыс жауабы жоқ 
4) Сәулет өнерінің дамуына зор үлес қосқан елдің бірі? 
a) Түркия  
b) Мысыр 
c) Грекия 
d)дұрыс жауабы жоқ 
5) Роман стилінің дамуына ықпал еткен мемлекет? 
а) Қазақстан 
b) Франция 
c) Грекия 
d)дұрыс жауабы жоқ 
6) Эйфель мұнарасы қайда орналасқан? 
a) Франция 
b) Ресей 

 
93 
c) АҚШ 
d)дұрыс жауабы жоқ 
7) 10-14 ғасырлардағы Қазақстандағы сәулет өнерінің жоғарғы 
деңгейін танытқан кесене? 
a) Бабаджа Қатын 
b)Қожа Ахмет Йассауи 
c) Қарахан 
d)дұрыс жауабы жоқ 
8) Пирамидалар қайда орналасқан? 
a) Мысыр 
b) Эфес 
С) Галикарнас 
d)дұрыс жауабы жоқ 
9) Кесененің ішінде улкен ....... бар 
a) оба 
b)қазан 
c)домбыра 
10)  Римнің ең әйгілі құрылысы? 
a) парферон 
b)колизей 
c)акведук 
d)дұрыс жауабы жоқ 
11)  Менгирлер деген не? 
a) тігінен қойылған биік тастар 
b) қатар қойылған екі тастар 
c)төбелері жабылған тастар 
d)дұрыс жауабы жоқ 
12) Құдайға арналған Вавилон мұнарасы? 
a) Месопатомия 
b) Мардук 
c) Парферон 
d)дұрыс жауабы жоқ 
13) Афина қаласының ең биік жерінде салынған  сәулет өнері? 
 a) Мардук 
 b) Нотр Дам де Париж 
 c) Мардук 
d)дұрыс жауабы жоқ 
14) Биіктігі 20 метрге дейін жететін обалар қайда орналасқан? 
 a) Жетісу 
 b) Сарыарқа 
 c)Жаркент 
d)дұрыс жауабы жоқ 
15)  Айша-Бибі кесенесі қайда орналасқан? 

 
94 
 a) Түркістан 
 b) Тараз 
 c) Алматы 
d)дұрыс жауабы жоқ 
 
     Оқылым. 
Көне және мәдени ескерткіштер 
Тыңдаймыз оқимыз 
Тірек сөздермен жұмыс. Жазулар, алфавит, таңбалап жазу, ескерткіш, 
күмбез, кесене, өнер, жазба ескерткіштері, заманауи ескерткіш, Орхон-
Енисей, ойма жазу, қолжазба, рухани мәдениет, жазба дәстүр, сәулет 
өнері, мұнара. 
 Оқылым  
 
Көне түрік ескерткіштер 
     Көне  Түркі  жазулары  немесе  Көне  түркі  алфавиті  -  дыбыстық  жазу 
түрі,  яғни  сөздегі  дыбыстарды  таңбалап  жазады.Көне  түрік  жазулары 
1893 жылы Томсен сырын ашты.Көне түрік жазуды руна жазбасы дейді. 
Негізінен 6-10 ғасырларда үлкен аймаққа таралған Көне Түркі жазуларын 
ғалымдар үш топқа бөліп қарайды: 
 
 1.Енисей ескерткіштері. 
 2.Талас ескерткіштері. 
 3.Орхон ескерткіштері. 
1.Енисей  ескерткіштеріне  Енисей  бойынанжәне  Тува,  Хакас,  Алтай 
республикаларының (бәрі де Ресей құрамындағы Түркі республикалары) 
аймағынан  және  Ресейдің  батыс  сібірде  орналасқан  Жаңасібір