сызық үшынан жөне буын (доға) — модель мөліметтер
бадасындағы қосарламадан түрады. Әрбір түйін үшін арнайы
сийаттама болады, ол ондағы буындардың санымен
анықгалып, валенттілік деп аталады.
Сызықты ны сандарды ң, нүктелідегідей өзінің
атрибуттары бар, олар доға жөне түйіндер үшін өр түрлі
болады. Мысалы, доға үшін атрибуттар келесідей болуы
мүмкін: қозғалыс бағыты, қозғалыс интенсивтілігі, үзындық
(жолдар үш ін), Л Э П -тегі
кернеу, тіреу биіктігі
(электрооткізгіш желісі үшін), қүбыр диаметрі, газ
қозғалысьшьщ бағыты (газөткізгіш) және т.б. Мысалы, түйін
үшін атрибутгар келесідей болуы мүмкін: өткізгіиггің болуы,
қиылысатын көше аттары, ЛЭП трансформаторларының
сипаттамасы, компрессор куаты және т.б.
Млріпто Р
№
М
[РОРІЛ .КАІШ А Ү5 .РІРЕ5......ЯЕСЮЫ5 Карта]
Фаи л
Таблица
Осно Карта
4.3-сурет.
Маріп/о бағдарламасындағы сызыкщык;
нысандар (сызыктык нысан ретінде темір жолдар,
шекаралар көрсетілген)
Кейбір атрибуттар (мысалы, қиылыскдн көше аттары) бір
типті нысандарды баскдларымен (буындгры бар түйіндермен)
байланыстыру үшін қызмет етеді. Нақты мысалда, сызықгы
нысандар түрінде озендер жөне темір жолдар көрсетілген.
Ареалдар, полигондар. Кдзіргі уақытга ГАЖ-да ареалдьщ
бірнеше типтері көрсетілуі мүмкін: қоршаған орта немесе
табиғи ресурстар белдемі, әлеуметгік-экономикалық белдем,
75
жерді шаруашылықта паидалану жөнінде мәліметтер,
лицензияльіқ аудандар, региондардың шекарасы және т.б
(4.4-сурет).
Координатты деректер арасында әр түрлі байланыс болуы
мүмкін, олар бір немесе әр түрлі типті нысандар арасында
болады. Олардың негізгілерін карастырайық.
Байланыстың бірінші типін қарапайым элементгерден
күрделі нысаңдарды жасау үшін пайдаланады. Мысалы, доға
ж әне оның үшын аны қтайтын реттелген ж иы нты қ
арасы ндағы өзара байланы с; полигон ж әне оны ң
сызықгарын анықгаитын реттелген жиынтық арасындағы
Озаоа байланыс.
М а р іп іо Р 7 Ж $ & ю п д П [
р
О
г і
Я ..К А ІІШ А Ү 5 .Р ІР К ... КҒС І0Н > К л р тд |
Файл Ңраека Г^юграмм Объекты Залрос Таблица Нктрсйки Окмо Карта Спрамса
4.4-сурет.
Маріп/о бағдарламасындағы полигоналдык
немесе алаңдык, нысандар
Өзара байланыстың
екінші типін
— координаты нысандар
бойынша анықтауға болады, Мысалы, екі сызықтың
қиылысқан нүктесінің координаты “қиылысу” типі мен
төртвалентгі түйіннің өзара байланысын анықгайды.
Үшінші тип
— “интеллектуалды”. Бүл координаггарды
пайдаланып өзара байланысты анықгауға болмайды, ол үшін
мәліметгерді енгізу кезінде арнайы сипатгама жөне семантика
76
кабылдануы қажет. Мысалы, екі сызықтың қиылысуын
анықгауға болады, бірақ ол сызықгар автожолдар болса,
онда олар қиылысады ма, әлде ол жерде автожол айрығы
екенін айтуға болмайды. Сондықган бұл мөселені шешуде
қосымша байланыс дерегі керек. Ал бұл байланысты есепке
алу деректерді кодтаған кезде, демек, семантикалық үлгілеу
кезінде жасалуы кджет.
Атрибутты_мөліметтер'>4.2 Атрибутты мөліметтер
Уақьіт параметрі мен тематикалық бағыттылықты
анықтау үшін атрибуттарды пайдаланады. Атрибуттар
төмендеғідей болуы мүмкін: символдар (атаулары),
сандар (кодтар, санды қ ақпаратттар); графикалы қ
белгілер (түс, сурет, контурларды толтыру).
Атрибут
(
аПгіЬиіе
) — кеңістіктегі нысанды сипаттайтын
сапалы немесе мөлшерлік белгі (бірақ оның орын
көрсеткішімен байланысты емес) және оның нөмірімен
немесе идентификаторымен шамалас;
атрибуттар
мәндерінің жиынтығы
(
аіігіЬиіе уаіие)
көбіне ДК.БЖ
реляциялық әдістерімен кесте түрінде көрсетіледі; бүл
жағдайда
атрибуттар класына (аіігіЬиіе сіазз)
колонна аты
немесе
бағана (соіит п),
кесте ш екарасына (ГіеШ)
сәйкестенеді.
Атрибуттык, деректерді (аіігіЬиіе сіаіа)
ретке келтіру,
сақтау және басқару үшін реляция типті деректер
базасын басқару жүйесін пайдаланады. Одан да кең
мағынада атрибут деп, кез-келген кеңістікті немесе
кеңістіктіктен тыс нысан қүрамын түсінем із, бұл
жағдайда
кеңістікті атрибуттар (зраііаі аіігіЬиіе)
және
кеңістіктік емес атрибуттар
(азраііаі аіігіЪиіе)
жөнінде
айты лады . К ең істік н ы сан дары н атрибуттарм ен
жекелендіру процесі немесе нысандарды атрибуттармен
байланыстыру
атрибуттау
деп аталынады
(аіігіЬиіе іа§§іп§,
аіігіЬиіе таісһіп^).
М әлім еттер б азасы н д а атри буттік д ер ек тер д і
көрсетудің негізгі формасы кесте болып саналады.
М әліметтердің тематикалық түріне сәйкес және
нысандардың әр түрлі белгілерін анықгайтын атрибуттар
да кестелерде сақгалынады. Әрбір нысанға кесте жолы,
өрбір тематикалық белгіге (атрибутке) - кесте бағанасы
сөйкес келеді (4.5-сурет). Кестенің әрбір торы белгілі
бір нысан үшін нақты белгісі бар мөнді көрсетеді.
77
Достарыңызбен бөлісу: |
