кесінділерді байланыстыратын басқа кодтар, оларды
біріктіретін түйіндер туралы ақпаратты қосулары мүмкін.
ДОГА
Шыхдар
Соңгы түйія
«
4.11-сурет.
Д оғаны ң күрылым бөлікт ері және оны
векторлык түрде көсету
Түйін, мысалы, тоқгау белгісін, багдаршам бүрылуға боямайды
деген белгіні білдіруі мүмкін. Осыңцай қосымша антибрутгар
барлық торап бойынша анықгалуы керек, компьютерге осы
тораппен үлгіленетін катьшасты жүзеге асыратыңдығьш ескергеді.
Байланыстылық және кеңістік катынастар туралы мүңдай нақгы
акцарат топология деп аталады.
Аландьщ нысандар сызықгық деректерге үқсас векторлы
қүрылымынды
көрсетілуі
мүмкін.
К есіндінің
координатының бірінші, екінші деп тізбектей жалғастыра
отырып ең соңғы сызық кесінділерін координатасы бірінші
координатамен сөйкестендірсек түйық сызықгы (петля)
полигон қүрылады.
Полигонның (роіу&оп, агеа, агеа /еаіиге, ге%іоп, /а се)
синониміне көпбүрыш, полигонды нысан, контур, контурлы
нысан, облысжатады. Полигон кеңістіктегі нысандардың
негізгі 4 типінің бірі саналатын екі өлшемдік нысан. Оның
векторлы-топологиялық көріністермен немесе “спагетти”
моделіндегі сегменттерде түйық доға түрінде пайда болған
және ішкі нүкгелермен үштаскдн, атрибуттардың мөнісімен
үйлестігі тендестірілген ішкі облысы.
Полигон төмендегідей болып жіктеледі:
ішкі
полигондарды
(іппех
роііфщ.
күрамайтын карапайым полигон
(зітріе роіщоп);
“аралдар”
(ізіапф
жөне анклавтар
(һоіе)
деп
те аталатын ішкі полигондарды қүрайтын қүрылымдық
полигон
(сотріех роІі%оп)
деп бөлінеді (4.12-сурет).
85
(а)
(б)
4.12-сурет.
Полигондар: (а) — қарапайым;
(б)
қурыльімдық полигон.
Полигондардьщ үқсастығы ерекше ұштасатын полигондарды
қосатын стандартга универсалды полигон
(щ ш ш /азе)
немесе
көрсетілген аумақ шекарасында сыртқы облыс
(оиізШе)
деп
аталатьш кабатгьщ басқа да барлық полигонына катынасы
бойынша сыртқы полигондьж, кдбатгы түзеді.
Ж оғарыда айты лғандай, деректердің векторлы қ
кұрылымдары географиялық кеңістіктің көрінісін береді.
Бүдан басқа олар антрибуттарды көбінесе жеке файлда
сақтаи отырып нысандардың кеңістіктік жағдаиларын
көрсетеді. Деректердің векторлық қүрылымдарын бір
жабынды ішінде немесе өртүрлі жабылымдар арасында,
көрсеткіштер арасындағы өзара байланысты зерттеуге
мүмкіндік беретін деректердің векторлы қ моделін
біріктірудің бірнеше тәсілдері бар. Төменде 2 негізгі типтің
спагетти-модельдер және топологиялы қ модельдер
сипаттамалары келтірілген.
4.6 “Спагетти” үлгісі (моделі)
Деректердің қарапайым векторлық қүрылымы, картаның
грфикалық көрінісін “бірді бірге” ауыстыратын спагетги
үлгісі болып табылады ( 4.13-сурет).
“Спагетги” үлгісінің
(зрафеШ тосіеі)
синонимі векторлық
топологиялық емес көрініс — сызықгы және полигонды
кеңістік нысандарының векторлық түрі, доғаның ретсіз
немесе сегментгердің жиыны түріңде олардың геометриясын
86
(топологиясын емес) сипаттау арқылы ұсынылған
вехторлық көріністің бір түрі.
Ол көбінесе барынша табиғи немесе логикалық түрде
көрсетіледі, өйткені карта модель ретінде жүзеге асырылады.
Аталуы ерекше болса да, ол өте нақгы. Егер қағаз картаның
әрбір графиктік нысан жабынын макаронмен (бір немесе
бірнеше) көрсетсек, онда бұл модельдің жұмыс істейтін
принципін табамыз. Әрбір бөлік қарапайым жүмысты
аткдрады: оте қысқасы — нүктелер үшін, ұзындары — түзу
кескін шекаралары үшін,
Нысандар
Номері
Координатгар орны
Нүкте
5
(х,у) бір пара координаты
Сызық
16
Тізбектелген (х,у)
коордтнаттар
Полигон
25
Тізбектелген (х,у)
координаттар, біріншісі мен
сонуысы сәйкестенген
4.13-сурет.
Векторлік деректердің спагетти-үлгісі
ал ұштары оіріккен кесінділер жиынтығы — аимақ
шекаралары үшін. Әрбір қарапайым жүмыс — компьютерде
жүп координаттың
(х,у)
аты өзгертілген жолының үзындығы
ретінде жазылған логикалық жазба. Бүл модельде көрші
аймақтар өзіндік жиынтықпен. Себебі, аймақтардың
түйіскен жерлері екі ай м аққа да кіріп өзінш е
координатталады. Демек, әр аймақтың жақтауы өзіндік
,бірегей координаттар тізбегіне ие болады.
87
Спагетти — модельде аналогтық картаның “бірге бір”
көшірмесі сияқты көрінгенімен, нысандар арасындағы
қатынас (топология), мысалы, сыбайлас аймақтар
орындары, компьютерге нақгы түрде жазылмай жобалау
түрінде беріледі. Сондықган барлық нысандардың өзара
кдтынастары тәуелсіз түрде есептелуі қажет. Ал бүл үлкен
қосымша есептеу мөлшерін көбейтеді, сараптау және өлшеу
үрдісін қиындатады. Дегенменен, спагетти — модел кдғаз
картаға өте үқсас болғандықган, ал ГАЖ-ға сараптама аса
қажет болмай ж атса, компью терлі картограф ияда
картограф иялы қ бейнелеудің тиімді моделі ретіде
пайдалануға болады.
4.7 Топологнялық үлгі
“Спагетти үлгісіне” қарағанда топологиялық үлгі
топ ологиялы қ ақпаратты нақты түрде қүрайды.
Аналитикалық әдістерді демеу үшін компьютерге нақгы
топологиялық ақпаратты көбірек енгізу қажет.
Векторлы-топологиялық үсыныс
(агс-тосіеі)
синонимі
сызықты-түйінді үсыныс — сызықгы және полигональды
кеңістіктік нысандардың геометриясын ғана емес, сол
сияқты полигондар, доғалар мен түйіндер арасындағы
тополиялы қ қатынасты да сипаттайты н векторлы қ
көріністің бір түрі. Топологиялық ақпарат түйіндер мен
доғалар жиынтығымен сипатталады (4.14-сурет).
Түйін (поёеіипсііоп)
векторлы-топологиялық үсыныстың
бастапқьі
(Ье§іппіп§ роіпі віагі пойе)
немесе соңғы нүтесі
(епс!іп§ роіпі епй посіе).
Бүл кеңістік нысандардың
векторлы-топологиялық үсынысында (сызықты-түйінді
модельдері) барлық доғалармен үштасатьш топологиялық
байланысты белгілейтін атрибутгарды күрайды. Екі доғаны
немесе бір өзіне тоғыстыратын (қиылыстыратын)
түйіндерді псевдотүйіндер деп
(рз — еисіо посіе)
атайды.
88
Достарыңызбен бөлісу: |
