Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің

29 

 

24-кесте  –  Баптау  бӛлмесінің  нұсқаушысы,  бӛлімше  басшысы  санының 

нормативтері 

Жылына клиенттер саны, адам 

Нормативтік саны, адам 

500 дейін 

0,5 

501 бастап 1010 дейін 

1,0 

1011 бастап 1520 дейін 

1,5 

1521 бастап 2030 дейін 

2,0 

2031 бастап 2540 дейін 

2,5 

2541 бастап 3050 дейін 

3,0 

3051 бастап 3560 дейін 

3,5 

3561 бастап 4070 дейін 

4,0 

4071 бастап 4580 дейін 

4,5 

4581 астам 

5,0 

 

3.31. Туристік агенттік қызметкерлері санының нормативтері 

 

Жұмыс мазмұны: 

Клиенттердің туристік қызметтерге талаптарын жинайды, талдайды және 

зерттейді. 

Туристерге  орналастыру  және  экскурсиялық  қызметтерді  кӛрсететін 

туристік операторлардың бағалары, мерзімдері және сапасы жағынан ең тиімді 

қызметтерді  іздестіруді  жүзеге  асыру,  жолаушыларды  тасымалдау  қызмет 

кӛрсететін  және  экскурсиялық  қызмет  кӛрсететін  мекемелермен  және 

қонақүйлермен  байланыс  орнату;  олармен  қызмет  кӛрсетуге  келісімнің  негізгі 

шарттарын мақұлдау және мәмілеге келуін қамтамасыз ету. 

Саяхаттың құрамына кіретін қызметтер бағасына және ӛзінің шығынына 

байланысты туристік пакеттің бағасын анықтауға қатысу. 

Клиенттерді  қажетті  ауызша  және  жазбаша  ақпаратпен  қамтамасыз  ету 

және: 

мемлекетке кіру және тұру ережелері туралы; 

визаларды рәсімдеудің тәртібі мен мерзімдер туралы; 

валюталық және кедендік бақылау туралы; 

тарихи және мәдени ескерткіштер туралы; 

кӛліктік, визалық, экскурсиялық қызмет кӛрсету туралы; 

саяхатшылардың орналасуы мен тамақтануы туралы; 

саяхаттың басталуы мен аяқталу күні туралы; 

саяхат  уақытында  қауіпсіздікті  қамтамасыз  ететін  шаралар  туралы 

клиенттерге кеңес беру; 

саяхатшылардың тізімін және қонақүйге келу кестесін құрастырады. 

саяхатшылардың  келу  уақыты  мен  орны  туралы  ақпаратты  алуын, 

саяхатшылар тобының уақтылы келуі мен кетуін ұйымдастыру. 

назар  аударарлық  орындарды  қарағанда  қауіпсіздік  шараларын  сақтау 

туралы,  сонымен  қатар  кӛліктерде  тәртіп  ережелерін  сақтау  және  алғашқы 

медициналық кӛмек кӛрсету туралы нұсқаулық жүргізу.  

30 

 

Орындаушылар:  бӛлімше  басшысы,  туризм  жӛніндегі  агент  (туризм 

жӛніндегі менеджер), билеттерді броньдау жӛніндегі оператор. 

Клиенттердің  орташа  жылдық  санынан  бӛлімше  басшысы,  туризм 

жӛніндегі  агент  (туризм  жӛніндегі  менеджер),  билеттерді  броньдау  жӛніндегі 

оператор санының нормативтері 25-кестеде кӛрсетілген. 

 

25-кесте  –  Бӛлімше  басшысы,  туризм  жӛніндегі  агент  (туризм  жӛніндегі 

менеджер), билеттерді броньдау жӛніндегі операторлар санының нормативтері 

Жылына клиенттер саны, адам 

Нормативтік саны, адам 

250 дейін 

0,5 

251 бастап 525 дейін 

1,0 

526 бастап 800 дейін 

1,5 

801 бастап 1075 дейін 

2,0 

1076 бастап1350 дейін 

2,5 

1351 бастап1625 дейін 

3,0 

1626 бастап 1900 дейін 

3,5 

1901 бастап 2175 дейін 

4,0 

2176 бастап 2450 дейін 

4,5 

2451 астам 

5,0 

 

31 

 

1-қосымша 

 

Сауықтыру кешенінде медициналық қызметкерлер санының 

нормативін есептеудің мысалы 

 

Сауықтыру  кешенінде  медициналық  қызметкерлердің  нормативтік  саны 

(

шығу

Ч

) статистикалық және шұғыл есеп беру мәліметтеріне сәйкес  белгіленген 

кӛрсеткіштерге  байланысты  26-кесте  бойынша  мәліметтерді  қосумен 

есептеледі. 

Медициналық  қызметкерлердің  тізімдік  саны  (

тізбе

Ч

)  мынадай  формула 

арқылы белгіленеді (1): 

пау

шы

у

шы

тізбе

К

Ч

Ч





, 

 

 

 

 

 

(1) 

 

мұндағы 

шықпау

К

 – барлық мамандықтар үшін демалыс мерзімінде, ауырған 

кезде және тағы басқа жағдайда жұмысқа шықпауды жоспарлау коэффициенті 

2-формуламен анықталады: 

100

%

1

К

шықпау

шықпау

ан

жоспарланғ





,   

 

 

 

(2) 

 

мұндағы:  %  жоспарланған  шықпау  бухгалтерлік  есептің  мәліметтерінен 

белгіленген ретімен анықталады. 

Сауықтыру кешенінде медициналық қызметкерлердің штаттық саны (Ч

шт

) 

тізімдік санына тең болады. 

Тӛменде есептеу мысалы келтірілген. 

Санды  мына  функция  бойынша  есептеуге  болады:  стандартты  

физиотерапевтикалық  шараларды  жүргізу,  стандартты  бальнеологиялық 

шараларды жүргізу, ағзаны тазалау және суару шараларын жүргізу, стандартты 

балшық шараларын жүргізу келесі мәліметтермен сипатталады: 

жұмыскерлердің жалпы саны – 33 адам. 

барлық жұмыс орындары – 16 орын. 

 

26-кесте – Сауықтыру кешеніндегі медбикелердің жиынтық сан нормативтері 

№  Функция атауы 

Факторла

р атауы 

Ӛлше

у 

бірлігі 

Факторлар

дың 

сандық 

мәндері 

Кестенің 

жинақ 

бойынша 

нӛмірі 

Сан 

нормат

иві 

1  Стандартты  

физиотерапевтик

алық  шараларды 

жүргізу 

Процедур

алар саны 

адам 

5000 

3 

1,0 

2  Стандартты 

бальнеологиялық 

шараларды 

Процедур

алар саны 

адам 

27300 

4 

3,3 

32 

 

жүргізу 

3  Ағзаны 

тазалау 

және 

суару 

шараларын 

жүргізу 

Процедур

алар саны 

адам 

4980 

5 

1,0 

4  Стандартты 

балшық 

шараларын 

жүргізу 

Процедур

алар саны 

адам 

7350 

6 

1,1 

Барлығы 

6,4 

 

Сауықтыру  кешенінде  медициналық  қызметкерлердің  нормативтік  саны 

6,4 адам.  

Медициналық  қызметкерлердің  тізімдік  саны  (1)  формула  арқылы 

белгіленеді, жалпы бӛлімде келтірілген (1.6. т.) 

Ч

тізбе

=6,4х1,1=7,04 

7



 адам 

 

Мұнда 1,1-қызметкерлердің демалыс, ауыру және тағы басқа себептермен  

жұмысқа жоспарланған шықпауын есептейтін коэффицент. 

33 

 

2-қосымша 

 

Бөлме жинаушылар санының нормативтерін есептедің мысалы 

 

Алғашқы  мәліметтер.  Күніне  жиналған  нӛмірлердің  саны  –  15,  соның 

ішінде: стандартты бір орынды нӛмірлер – 2, стандартты екі орынды нӛмірлер – 

6,  екі  орынды  жартылай    люкс  –  3,    үш    орынды    жартылай    люкс  –  2,    екі  

орынды  люкс – 1,  тӛрт  орынды люкс – 1. 

Бӛлме  жинаушының  жұмысқа  жоспарланған  шықпауын  есептейтін 

коэффицент –       1,1 құрайды. 

1-кесте  бойынша  (2-қосымша)  нӛмірде  қызмет  ету  уақытының  нормасын 

анықтаймыз. 

Қызметші  әйелдердің  нормативтік  санын  есептеу  қызмет  кӛрсету 

уақытының  нормалары  мен  қызмет  кӛрсету  нормалары  бойынша  жүргізіледі 

(27-кесте). 

Бӛлме  жинаушылардың  сан  нормативі  қызмет  ету  уақытынан  және 

қызмет  ету  нормалары    нӛмірлерді  жинау  уақыты  және  жинау  жұмыстарын 

жүзеге  асыру  кезектігі  негізінде  орнатылған;  қызмет  ету  нормалары  негізгі 

(нӛмірлерді  жинау)  және  қосымша  функцияларға  (жұмыс  орнына  қажетті 

жинау құралдары мен жабдықтарды жеткізу, тұрмыстық қызметтерге тапсырыс 

алу), демалу мен жеке басының қажеттілігіне шығындалған уақытты есептейді. 

Қызмет ету нормалары мынадай формуламен есептеледі: 

 

ун

ақ

о

Н







,

 

 

 

 

 

 

 (1) 

Мұнда  Т

ақ

  –  жұмыс  уақытының  ауысымдық  қоры;  Т

ун

  –  бір  нӛмірде 

қызмет етудің уақыт нормасы; 

 

























нn

н2

н1

ун

...

,

 

 

 

 

 (2) 

Мұнда Т

н1

,Т

н2

,Т

нn

  –  нӛмірде  бӛлек  жұмыстарды  жүзеге  асыруға  арналған 

уақыт 

 

q

v

t

нn









,

 

 

 

 

 

 (3) 

Мұнда t – бір объектіні жинауға арналған жұмыстың кӛлемінің бірлігіне 

шығындалған шұғыл уақыттың нормативі, v  – нӛмірдегі бір жинауға арналған 

объектілердің  саны,  q  –  берілген  объектіні  бір  ауысымда  жинауды 

қайталанатыны,  К  –  қосымша  функцияларға,  демалу  мен  жеке  талаптарына 

арналған уақыт. 

 

100

а

а

1

2

1









,

 

 

 

 

 

 (4) 

34 

 

Мұнда  а

1

  –  қосымша  функцияларға  шығындалған  уақыт,  негізгі 

функцияларға  арналған  уақыттың  пайызы,  а

2

  -  демалу  мен  жеке  талаптарына 

берілген уақыт, негізгі функцияларға арналған уақыттың пайызы. 

Қызмет  кӛрсету  уақытының  нормасы  арқылы  бӛлме  жинаушылардың 

нормативті саны мынадай формуламен анықталады: 

 

см

n

н.ос

2

н.о2

1

н.о1

н

...

Ч





























,

 

 

 

 (5)

 

Мұнда Т

н.к.1

, Т

н.к.2

, Т

н.к.с

 – бір нӛмірде қызмет етуге арналған уақыт, Т

ауыс

 – 

жұмыс уақытының қоры, N

1

, N

2

, N

n

 – бір түрлі нӛмірлер саны. 

 

27-кесте – Нӛмірлей қызмет кӛрсетудің уақыт нормалары 

Нӛмірдегі 

бӛлмелер 

мен 

орындар саны 

Нӛмірлер деңгейі 

Стандарт 

Жартылай люкс 

Люкс 

Нӛмірде қызмет кӛрсету уақытының нормасы, сағ 

Бір бӛлмелі 

бір орын 

0,59 

 

 

Бір бӛлмелі 

екі орын 

0,67 

 

 

Екі бӛлмелі 

екі орын 

 

0,67 

1,06 

Екі бӛлмелі 

үш орын 

 

0,83 

 

Екі бӛлмелі 

тӛрт орын 

 

 

1,14 

 

38

,

1

8

07

,

11

8

1

14

,

1

1

06

,

1

2

83

,

0

3

67

,

0

6

67

,

0

2

59

,

0

Ч

тізбе





























 

 

Бӛлме  жинаушының  тізімдік  саны  мынадай  формула  арқылы  белгіленеді  (1), 

жалпы бӛлімде келтірілген (1.6-т.) 

 

2

51

,

1

1

,

1

38

,

1

Ч

тізбе









 адам

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

35 

 

 

Белгілеулер мен қысқартулар 

 

Бұл нормативтік құжатта келесі қысқартулар пайдаланған: 

«ҚР  Еңбекмині  ЕҚРҒЗИ»  РМҚК  –  Қазақстан  Республикасы  Еңбек  және 

халықты  әлеуметтік  қорғау  министрлігінің  Еңбекті  қорғау  жӛніндегі 

республикалық  ғылыми-зерттеу  институты»  республикалық  мемлекеттік 

қазыналық кәсіпорны; 

ХСТ – химиялық су тазарту; 

ЖМ – жанармай; 

ӘШБ – әкімшілік-шаруашылық бӛлім; 

ЖШС – жауапкершілігі шектеулі серіктестік; 

GDS – ғаламдық дистрибьютерлік жүйе; 

КСРО - Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы; 

КОБОК – Кәсіптік одақтардың бүкілодақтық орталық кеңесі. 

 

 

 

 

 

 

Қолданылған әдебиет 

 

Бычин  В.  Б.,  Малинин  С.  В.,  Шубенкова  Е.  В.  Организация  и  нормирование 

труда, оқулық/ Ю. Г. Одеговтің редакциясымен. – М.: Экзамен, 2003 ж.; 

Генкин  Б.  М.  Организация,  нормирование  и  оплата  труда  на  промышленных 

предприятиях. ЖОО арналған оқулық. –М.:Норма 2005 ж. 

Петров  М.  И.  Нормирование  труда:  практическое  пособие.-М.:  Альфа-Пресс, 

2005 ж. 

Организация,  нормирование  труда  на  предприятии  (мәтін)/Оқу-практикалық 

құрал.               В. П. Пашут. –М.:Кнорус, 2007 ж. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

36 

 

МАЗМҰНЫ 

 

1.Жалпы бӛлім……………………………………...…………….…........ 

2 

2. Еңбекті ұйымдастыру…………………………………….………........ 

4 

3. Нормативтік бӛлім……………………………………….….…............ 

6 

3.1.  Сауықтыру  кешендерінің,  фитнес-орталықтардың,  сондай-ақ  қонақүй 

және туристік бизнес саласындағы ұйымдардың жалпы басшылары санының 

нормативтері.. 

 

6 

3.2. Сауықтыру кешені қызметкерлері санының нормативтері…………… 

6 

3.3. Медициналық қызмет кӛрсететін қызметкерлер санының нормативтері  6 

3.4. Дәрiгерлер санының нормативтерi………………………………….......... 

6 

3.5. Аға медбикені санының нормативтері………………………………….. 

7 

3.6.Стандартты физиотерапиялық процедураларды жүргізу……………… 

8 

3.7. Стандартты бальнеологиялық шараларды жүргізу…………………….. 

8 

3.8. Ағзаны тазалау және суару шараларын жүргізу………………………... 

9 

3.9. Стандартты балшық шараларын жүргізу……………………………….. 

10 

3.10 Стандартты массаж шараларын жүргізу……………………………….. 

10 

3.11. Емханалық корпус әкімшісі санының нормативтері………………….. 

11 

3.12.  Мәдени-бұқаралық  қызмет  кӛрсететін  қызметкерлер  санының 

нормативтері…… 

11 

3.13. Мәдени ұйымдастырушылар санының нормативтері………………… 

11 

3.14. Ойын бӛлмесі кезекшілері санының нормативтері…………….…… 

12 

3.15. 

Тамақтандыруды 

ұйымдастыратын 

қызметкерлер 

санының 

нормативтері 

12 

3.16. Асхана қызметкерлері санының нормативтері………………………... 

12 

3.17. Ас ішетін бӛлме қызметкерлері санының нормативтері………….... 

14 

3.18. Қонақүй кешенінің қызметкерлері санының нормативтері………... 

15 

3.19. Орналастыруды ұйымдастыратын қызметкерлер санының нормативтері 15 

3.20. Швейцарлар санының нормативтері…………………………………… 

16 

3.21. Шабармандар санының нормативтері…………………………………. 

16 

3.22. Жүк тасушылар санының нормативтері………………………………. 

17 

3.23. Консьерж санының нормативтері……………………………………… 

17 

3.24. Нӛмірлерді броньдау операторы санының нормативтері………..….. 

18 

3.25. Химиялық тазарту аппаратшылары санының нормативтері……..…. 

19 

3.26. Бӛлме жинаушылар санының нормативтері……………….…………... 

19 

3.27. Кір жуушылар мен үтіктеушілер санының нормативтері……………. 

20 

3.28 Тігіншілер санының нормативтері……………………………………… 

21 

3.29. Қонақүй шаруашылық бӛлімінің қызметкерлері санының нормативтері  22 

3.30. Фитнес-орталық қызметкерлері санының нормативтері……………. 

22 

3.31. Туристік агенттік қызметкерлері санының нормативтері……………. 

23 

1-қосымша..……..………….…………………………………….………… 

25 

2-қосымша.………………………………………………………………… 

26 

Белгілеулер мен қысқартулар ………………………………….….……. 

28 

Қолданылған әдебиет …………………………………………….…….…...... 

28 

37