Қазақ тілі мен әдебиеті (оқыту тілі қазақ тілі емес мектептер үшін) Қысқа мерзімді жоспарлар жинағы 8-сынып

 
 
О 
Тірек сөздер 
Жаһандық, қуат көздері, күн электр энергиясы
 
Қажетті ресурстар 
Үлестірме
 
 
                                         Сабақтың жүргізілу барысы 
 
               
Мәтіналды тапсырмасы
 
 
1-тапсырма. Тірек сөздерге ассоциативті сөздер қатарын жаз. «Ойлан, жұптас, бөліс».  
        
 
 
  
Мәтінмен жұмыс
 
 
2-тапсырма.  «Ойды  түртіп  алу»  әдісі  арқылы  мәтіндегі  тақырыпқа  қатысты  термин 
сөздерді тауып жаз. 
Жаһандық энергетикалық тоқырау 
 
            Жаһандық  энергетикалық  тоқырау  соңғы  жылдары  жиі-жиі  бой  көтере  бастаған 
экономикалық  дағдарыстардың  негізгі  себебіне  айналды.  Дүниежүзілік  дағдарыстардың 
созылмалы  сырқаттары  қолданыстағы  энергетиканың  мүмкіндіктерінің  сарқылып  бара 
жатқандығын  байқатады.  Енді  ол  тауардың  өзіндік  құнын  арзандатып,  экономикалық 
өсімге қол жеткізуге тиімді жағдай жасай алмайды. Энергетикалық қуат көздерін игерудің 
күннен-күнге  қиындауы  және  оның  бағасының  қымбаттауы  экономикалық  дамудың 
болашағын тығырыққа тіреді. 
Жаһандық энергетикалық  тоқырау  нышандары  алғаш  рет  ХХ  ғасырдың                  
70  жылдарында  орын  ала  бастады.  «Жаһандық  энергетика  дағдарысының  болмай 
қоймайтынын бүгінде барша жұрт толық түсінеді, ХХ ғасырда энергетикалық молшылық 
дәуірін  бастан  кешірді.  Оның  молшылығы  соншалық,  жер  шарын  мекендейтін  жеті 
миллиард халық электр қуатынсыз «шырпы басын сындыра алмайтын» халге жетті. Тіпті, 
жаһандық  ауқымда  жарты  күн электр  энергиясы  болмай  қалса,  бүкіл  жұмыс  (зауыт, 
фабрика, үй шаруасы т.б.) тұралап қалар еді. 
Қазіргі  таңда  өркениет  әлемін  энергетикалық  шикізат  көздерінің  жетімсіздігі, 
олардың  бағасының  жылдан-жылға  көтерілуі  ерекше  алаңдатып  отыр.  Бүгінгі 
энергетикалық  тоқырау  салқынын  сезінген  өркениет  әлемі  ертеңге  энергетикалық  қатер 
атты мәселені күн тәртібіне ашық шығаруда.   
 
Мәтін соңы тапсырмасы 
3-тапсырма. «Балық қаңқасы» әдісі арқылы тақырыпты қорғауға дайындал. 
 
 
Дағдарыс (мәселе). Электр энергиясының шамадан тыс көп қолданылуы (аргумент).  
4-тапсырма. Мәтінді оқып, сұрақ қою арқылы мәтін жанрын анықта. 
 
1.Токты ысыраптаудың себебі неде? Шешімі бар ма? 
2.Жарық тіршіліктің қайнар көзі. Неге? Шешімі қандай?                 
3.Судың 24 сағат ағуы дұрыс па? Шешімі бар ма?  
 
О 
О 
О 

 
 
 
 
3.4. Жаһандық энергетикалық дағдарыс. Ш. Айтматов «Кассандра таңбасы»
 
 
Оқу мақсаттары 
8.4.1.1 
мәтіндердің 
жанрлық 
және 
стильдік 
ерекшелігін сақтап, шағын мақала жазу;
 
Сабақ мақсаттары 
Жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын 
мақала жазады; 
Құндылықтарды дарыту 
Өмір бойы оқу, құрмет
 
Пәнаралық байланыс 
География
 
АКТ қолдану дағдылары 
Презентация.  https://twig-bilim.kz/kz/film/hydropower 
Бастапқы білім 
Ш. Айтматов «Кассандра таңбасы». 
Жаһандық энергетикалық тоқырау
  
Тірек сөздер 
шөлейт аймақтары, су электр энергиясы, су тасқыны
 
Қажетті ресурстар 
Үлестірме
 
 
                                          
Сабақтың жүргізілу барысы 
                      
                
Жазылымға дайындық тапсырмасы
 
 
 
1-тапсырма. Суреттерді жұбыңбен талдай отырып, сұрақтарға жауап бер. 
- Суретте не бейнеленген? 
- Су энергиясы дегеніміз не? 
- Су энергиясының басқа энергия көздерінен қаншалықты айырмасы бар деп ойлайсыз? 
 
 
 
2-тапсырма. «Су энергиясы» деген тақырыптағы бейнебаянды қарап, тест сұрақтарының 
дұрысын белгіле.  
https://twig-bilim.kz/kz/film/hydropower
 
 
Бағалау критерийі 
Тапсырма  
Дескриптор 
Мәтінді оқып, сұрақ қою 
арқылы мәтін жанрын 
анықтайды.  
1 
мәтіндегі  негізгі  ойды  білдіретін  сөздерді  тауып 
жазады;      
 
2 
тақырыпты қорғайды; 
3 
сұрақ қою арқылы мәтін жанрын анықтайды. 
 Ж
 

 
 
Ж 
Сұрақтар 
1. Су электр станцияларында энергия өндіру үшін қандай құрылым кеңінен 
қолданылады? 
A) қабырға 
B) ағындық бөгет 
C) бөгет 
D) тосқауыл 
2. Бөгеттер көбіне қай жерге салынады? 
A) өзендерге 
B) көлдерге 
C) теңіздерге 
D) сағаларға 
3. Су электр бөгеттеріне қатысты төмендегі тұжырымдардың қайсысы дұрыс емес? 
A) олар шөлейт аймақтарды сумен  қамтамасыз ете алады 
B) олар су тасқынының алдын ала алады 
C) олар сенімді энергия көзі болып табылады 
D) тіршілік ету ортасы мен экожүйенің бұзылуына алып келеді 
 
Жазылым тапсырмасы 
3-тапсырма. Тақырыптың бірін таңдап, шағын мақала жаз. 
1. Су энергияны қайдан алады? 
2. Болжам бойынша болашақта су ресурстарымен не болмақ?  
 
Мақаланы жазудың талаптары: 
1. Мақалада өзекті мәселе қозғалуы керек. 
2. Жаңа ой, жаңа дерек келтіруі қажет. 
3. Тақырып туралы мәліметтер жинақталуы тиіс. 
4. Ақпараттың шынайылығына назар аударылуы 
қажет. 
5. Оқырманды сендіріп, қызықтыру үшін кесте, 
сурет, диаграмма болуы керек. 
6. Мақала жоспарға сай жазылуы қажет. 
 
 
 
3.5.бөлім. Жаһандық энергетикалық дағдарыс. 
 
Ш. Айтматов «Кассандра таңбасы» 
 
Оқу мақсаттары 
8.5.1.2  еліктеу  сөздерді  ауызша  және  жазба  жұмыстарда 
орынды қолдану
 
Сабақ мақсаттары 
Ауызша және жазба жұмыстарда еліктеу сөздерді орынды 
қолданады; 
Құндылықтарды дарыту 
Өмір бойы оқу, құрмет
 
Бағалау критерийі 
Тапсырма  
Дескриптор 
 
Жанрлық және 
стильдік ерекшелігін 
сақтап, шағын мақала 
жазады. 
1 
суреттерді  жұбымен  талдай  отырып,  сұрақтарға 
жауап береді; 
2 
тест сұрақтарына жауап береді; 
3 
тақырыптың бірін таңдап, шағын мақала жазады