Сборник научных материалов студентов и молодых ученых

286 
 
профилактики и лечения шейного остеохондроза.[1] 
Правильное  питание.  Несбалансированный  рацион  является  одним  из  факторов 
развития остеохондроза. Поэтому в целях профилактики данной патологии следует избегать 
сладостей,  соленых  блюд,  белого  хлеба,  жирной  пищи.  Однако  особую  опасность 
представляет белый рафинированный сахар, ведь именно этот продукт вымывает из костей 
кальций. 
Стоит  употреблять продукты,  в которых содержится много витаминов С, РР, Е, В3,  – 
именно это обеспечит высокую эластичность хрящевой ткани. Очень важно есть как можно 
больше нежирных кисломолочных продуктов – кефира, йогурта, творога.    [4] 
Каждый разумный человек должен помнить и знать, что здоровье необходимо беречь 
смолоду, относится к нему разумно. В вопросе здоровья самовоспитание крайне важно.  
Профилактика  остеохондроза  предупреждает  развитие  недуга,  влияет  на  течение 
заболевания, его последствия. Для предупреждения остеохондроза врачи рекомендуют: 
1.  регулярно  выполнять  физические  упражнения,  направленные  на  укрепление  и 
поддержку мышечного корсета; 
2.  заниматься плаванием; 
3.  принимать контрастный душ, закаливать организм; 
4.  не переохлаждаться; 
5.  избегать стрессов; 
6.  правильно, сбалансировано питаться.   
 
 
 
 
 
Занятия физической культурой должны быть систематическими и регулярными. Только 
в  этом  случае  можно  рассчитывать  на  максимальный  положительный  эффект.  При  этом 
необходимо учитывать свои возможности, состояние. Перед тем как выполнять те или иные 
упражнения,  проконсультируйтесь  у  своего  лечащего  врача,  он  подскажет  вам,  на  что 
обратить  внимание,  а  чего  лучше  не  делать  вообще.  Кроме  физических  упражнений 
необходимо  соблюдать  ортопедический  режим,  следить  за  своим  питанием  ведь  все  это 
неотъемлемые  части  здорового  образа  жизни.  Надо  помнить  о  том,  что  вы  не  можете 
постоянно  находиться  под  наблюдением  врача  и  поэтому  нужно  научиться  самому 
контролировать себя: следить за осанкой, за положением тела при работе.[5] 
 
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ: 
1.  И.Курпан,  Е.А.Таламбум,  Л.Л.Силин  «Движения  против  остеохондроза  позвоночника»  -  М.: 
Физкультура и спорт, 1987. 
2.  А.Н.Транквилитати «Если у вас болит спина» - М.: Советский спорт, 1989 
3.  Н.А.Касьян «Боль в спине» М.: Физкультура и спорт, 1991. 
4.  А.Я.Тихонова,  Н.Э.Воробьева  «Выбираем  здоровье»  -  Новосибирск:  Новосибирское  книжное 
издательство, 1989 
5.  Электронный ресурс: http://www.bestreferat.ru/referat-258680.html 
 
 
ӘОЖ 316.6 : 159.9 
КӨПЕН Ж., ДЮСЕНБАЕВА А.Т. 
С. Аманжолов атындағы ШҚМУ, Өскемен қ. 
 
ӨЗІН-ӨЗІ ТАНУ САБАҒЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ  
ӨЗІН-ӨЗІ ДАМУЫН ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҚОЛДАУ 
 
Өркениетті  елу  елдің  қатарына  қосылу  мақсатын  жүзеге  асыруға  кіріскен  Қазақстан 
үшін  халқымыздың  ұлттық  сана-сезімін,  құндылықтарын,  мәдени  мұрасын  бағалай  білетін, 
қазіргі  әлеуметтік-экономикалық  қарым-қатынастарға,  заманауи  талаптарға  сай  білімді, 
білікті  рухани-адамгершілік  қасиеттері  биік,  дара  тұлғаны  тәрбиелеу  ең  өзекті  мәселелер 
қатарына жатады. Қоғам өмірін демократияландыру мен ізгілендіру бағытындағы түбегейлі 
өзгерістерге байланысты білім беру сапасына, тәрбиелік деңгейіне жаңа талаптар қойылуда. 

287 
 
Қазақстанда  да,  сонымен  қатар  әлемдік  деңгейде  оқыту,  тәрбиелеу  мәселелеріне  толассыз 
назар аударылуда. Солардың айғағы: «Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңында 
білім  беру  жүйесінің  басты  міндеті-жеке  тұлғаның  ұлттық,  жалпыадамзаттық,  рухани-
адамгершілік  құндылықтардың,  ғылым  мен  практиканың  жетістіктері  негізінде 
қалыптастыру,  дамыту  және  кәсіби  тұрғыдан  жетілдіру»,-  деп  көрсетілуі  қарастырылып 
отырған тақырыптың өзектілігін айқындай түседі [1].   
Дәл  осы  тұрғыда  өзін-өзі  тану  пәні әлемдегі  ең  басты  құндылық –  адамның  өмір  сүру 
үшін,  бақыт  үшін,  қуаныш  үшін  жаралғандығына  негізделеді.  Өмірдің  осындай  қарапайым 
ақиқатына  –  жақсы  адам  болуға  тұлғаны  жастайынан  үйрету  біздің  басты  міндетіміз.  Бұл 
тұрғыда  болашақ  мұғалімнің  рөлі  аса  зор.  Өйткені  ол  оқыту  мен  тәрбиелеудің  қазіргі 
әдістемесін  жеткілікті  меңгеріп,  балалар  психологиясын  терең  талдай  отырып,  белгілі  бір 
жастағы  балаларға  бағытталған  педагогикалық  процесті  ұйымдастыра  алуымен  қатар,  әр 
оқушының  ішкі  жан-дүниесін  байытуы  және  өзіндік  қайталанбас  жеке  даралығын 
пайымдауы  арқылы  табиғи  қабілеттіліктері  мен  жасампаздық  әлеуетін  ашуға  бағытталған 
мақсатты білім беру үдерісін ұйымдастыруы қажет.  
Өзін-өзі  тану  ғылымының  мақсаттардың  бірі  –  білім  беру  процесінің  барлық 
қатысушыларының  үздік  білім  беру  ресурстары  мен  технологияларына  тең  қол  жеткізуін 
қамтамасыз  ету,  жалпы  орта  білім  беретін  мектептерде  Қазақстан  Республикасының 
зияткерлік,  дене  бітімі  және  рухани  дамыған  азаматын  қалыптастыру,  тез  өзгеретін  әлемде 
оның табысты болуын қамтамасыз ететін білім алудағы қажеттілігін қанағаттандыру болып 
табылады.  
«Өзін-өзі  тану»  пәні  руханилыққа  негізделген,  жаңа  құндылықтар  жүйесіне  көшу 
арқылы білім берудің дүниетанымдылық аспектісін өзгертуге қабілетті. 
Қазақстан  Республикасының  оқу-тәрбие  мекемелерінің  оқу-тәрбие  үдерісіне  «Өзін-өзі 
тану»  пәнін  ендіруді  қамтамасыз  етуде  маңызды  үлес  қосқан  және  осы  курсты  әдістемелік 
тұрғыдан 
негіздеген 
мемлекет 
қайраткерлері 
мен 
ғалымдар 
С.А. Назарбаева, 
Ш.К. Беркімбаева, 
К.Н. Шамшидинова, 
Б.А. Альмухамбетов, 
Б.К. Дамитов, 
Х.Т. Шерьязданова,  К.Ж. Қожахметова,  М.Ш. Хасанов,  А.Н. Нысанбаев,  Б.К. Кудышева, 
Г.И. Калиева, Т.А. Левченко, Г.Г. Соловьева, М.Ж. Джадрина т.б. болды. 
Тұлғаның  өзіндік  сана–сезімі  мен  өзін-өзі  тәрбиелеу  мәселелері  педагогиканың 
көрнекті  өкілдері:  Ы.Алтынсарин,  Ш.Уалиханов,  А.Құнанбаев,  Ш.Құдайбергенов, 
Х.Досмухамедұлы, М.Жұмабаев, М.Дулатов, А.Байтұрсынов, Ж.Аймауытов, К.Д.Ушинский, 
В.А.Сухомлинский,  т.б.  еңбектерінде  жан-жақты  қарастырылған.  Сара  Алпысқызының: 
«Руханияттың  кәусар  бастауына  апаратын  жолды  іздеу-бүгінгі  таңдағы...  баршамыздың 
басты  міндетіміз...қаласаңыз  оны  адам  туралы  білімдер  көмбесіне  апаратын  жол  деп  те 
атауға болады», - деген сөзі бәрімізге үлкен жауапкершілік жүктейді [2].  
Оқушылардың  өзіндік  дамуының  психологиялық-педагогикалық  сипаттамасын  жан 
жақты  талдау  мақсатында  өзіндік  даму  тұлғалық  дамудың  құраушысы  екендігін  атап  өту 
маңызды.  
Адамның  қоғамдық  қатынас  жүйесiндегi  орны  мен  әлеуметтiк  орта  әсерiнiң  өзi, 
адамның  жас  ерекшелiгiне  орай  өзгередi.  Бұл  жоғары  сынып  оқушыларының  өзіндік 
дамуының  мақсаттылықпен  қалыптасуын,  ұйымдастырылуына  байланысты  сарапталған 
көзқарастардың  қажеттiлiгiн  анықтайды.  Адамның  тұлға  ретiнде  қалыптасуында 
жасөспірімдік  кезең  маңызды  орын  алады.  Бұл  жас  кезеңнiң  адамның  тұлға  ретiнде 
қалыптасуындағы  ерекше  маңыздылығы  15-18  жастағы  тұлғаның  дамуындағы  сапалы 
өзгерiстерге  байланысты  болып  келедi.    Тұлға  сезiмдiк  қасиеттермен,  яғни  индивид  пен 
әлеуметтiк  ортаның  шартымен  бiрлiкте  қарастырылуы  да  көрсетiлген.  Сонымен  қатар,  Б.Г. 
Ананьев  [3,  35-74  бб.]  тұлға  құрылымының  жан-жақты  зерттелуiн  өз  еңбектерiнде 
сипаттаған.  Ол  тұлғаның  процестерiн,  күйлерiн,  қасиеттерiн  психофизиологиялық 
функциялармен  және  тұлғаның  бағдары  мен  қажеттiлiктерi  кiретiн  мiнез-құлықтың  жалпы 
мотивациясымен  толықтырады.  Автор,  адамды  биологиялық  түрiнiң  көзқарасы  бойынша, 
адамның онтогенезiн индивид ретiнде, адам дамуын тұлға ретiнде қарастырады. Индивидтiң