302
4. Үй тұрмысына байланысты жұмыстарды балаңызбен бірге атқаруға тырысыңыз.
5. Баланың өз құрдастарымен жиі қарым-қатынаста болуына ықпал жасаңыз.Қоршаған
ортамен қарым-қатынасыңызды үзбеңіз.
6. Егер балаңыздан ойыңдағыңыздай нәтиже шықпаса ренжіп,өкінбеңіз. Нәтиже
міндетті түрде болады.
7. Балаңызға көмек беретін арнайы мамандармен тығыз байланыста болыңыз.
Әлеуметтік педагог арнайы (түзету) мектебінде жұмыс жүргізу арқылы балалардың
әлеуметтік-эмоционалдық, дене жағдайы, ақыл-ой дамуымен байланысты күрделі
мәселелерді шешуге және балалардың сәтті түрде әлеуметтенуіне мүмкіндік бере отырып,
оларға жан-жақты қолдау көрсетеді.
Жалпы білім беру мекемелеріне біріктіріп оқыту үрдісін белсенді жүргізу үшін жоғары
білікті мамандармен қамтамасыз етілуі қажет: мұғалім-дефектолог, тәрбиешілер,
психологтар, логопедтер, әлеуметтік педагогтар, әлеуметтік қызметкерлер, емдік дене
шынықтыру
бойынша
мамандар,
еңбектерапевт,
дәрігерлер
(психоневролог,
оториноларинолог, офтальмолог, кинезитерапевт). Психикалық және дене дамуында
ауытқуы бар баламен жұмыс жасаудың маманы ретінде арнайы педагогқа педагогикалық
қолдау көрсету жүйесінде негізгі рөл жүктеледі. Жалпы білім беру шартында арнайы педагог
қызметінің негізгі міндеті:
Жалпы білім беру мекемелеріндегі тәрбиеші, қосымша қызметкер, мұғалім,
оқушылар жағынан мүмкіндігі шектеулі балаларға оңды көзқарас құру;
Психикалық және дамуында ауытқуы бар баланың өзгешеліктерін түсінуге, оларды
оқыту мен тәрбиелеуді ұйымдастыруда мамандарға көмек көрсету;
Жалпы білім беру жүйесіне кіріктірілген балаларды үй жағдайындағы педгогикалық
мәселені тиімді шешуде ата-аналарға және қамқоршыларға кеңес беру;
Біріктіріп оқытуға мүмкіндігі шектеулі балаларды психологиялық дайындығын
қалыптастыру, оларға қажетті көмек көрсетуді анықтау, баланың дамуын модельдеу
бағдарламасы мен оқытудың мониторинг нәтижесі, түзете-дамытушылық сабақтарын
жүргізу және ұйымдастыру.
О. Газман педагогикалық қолдау көрсету – баланың психикалық және дене дамуына
байланысты жеке проблеманы шешуде балаға қолма-қол көмек көрсетуге бағытталған
мамандардың қызметі деген анықтама береді.
Жалпы білім беру шартында арнайы педагог қызметінің ерекшелігін сызба түрінде
көрсетуге болады:
Арнайы педагог жұмысының негізгі бағыттарының бірі – дамуында ауытқуы бар
баланың ата-анасымен тығыз қарым-қатынаста болу. Баланы оңалту мен кіріктіру
бағдарламасын жүзеге асыруда ата-ана мен отбасы серіктес ретінде қарастырылуы қажет.
Сондықтан да мүмкіндігі шектеулі баланы кешенді кіріктірудегі кешенді бағдарламада
отбасының әлеуметтік- интеграциялық шараларды жүйелі орындау қатынастарын
қалыптастыру үшін міндетті түрде ата-аналармен арнайы дайындық жұмыстары
қарастырылады. Отбасы бала бойындағы әлеуетін ашуға және көтеруге көмектесу қажет:
оңалту және кіріктіру. Қалыпты деңгейде дамыған баланың ата-анасы мұндай отбасымен
қарым-қатынас жасаудан аулақ болады. Сол себептен арнайы педагогпен қатар барлық білім
беру мекемелеріндегі мұғалімдер ұжымының негізгі міндеттерінің бірі – дамуында ауытқуы
бар бала отбасының басқа да отбасылармен қарым-қатынас жасауын ұйымдастыру.
Жоғарыдағы серіктестік қызметті жүзеге асыру үшін мектепте ата-аналар үшін арнайы,
клубтар, мектептік іс-шараларға қатыстыруға көмек көрсететін арнайы топтар
ұйыдастырылуы мүмкін.
Арнайы педагог сабақты жүргізумен қатар мүмкіндігі шектеулі баланы тәрбиелеу
үрдісіне белсенді қатысады. Тәрбие педагогикалық үрдістің бір бөлігі болып жеке тұлғаның
даму ерекшеліктерін, өмір стратегиясын анықтайды. Тәрбиенің экзистенциальды және
әлеуметтік құндылығы жеке тұлғаның әлеумттік мәдени тәжірибені меңгеру бойынша алуан
түрлі қызметін қалыптастыруға ынталандыру мен ұйымдастыру үрдісін жүзеге асырады:
303
білім, тәжірибелік білік пен дағды, әлеуметтік қатынасты жоғарлататын шығармашылық
әрекет амалы. Сондықтан да дамуында ауытқуы бар баланы мектеп ішіндегі түрлі тәрбиелік
үрдіспен қатар сыныптан тыс жұмыстарға қатыстыру қажет.
Біріктіріп оқыту шартында арнайы педагог қызметінің бағыты
Әрине, қазіргі таңда мүмкіндігі шектеулі балалармен жұмыс жүргізу барысында
шешімін таппаған мәселелер жеткілікті. Соның алдын алу жолдарын анықтау үшін тәжірибе
алмасу жұмыстары жүзеге асырылуы керек. Егер әлеуметтік педагогикалық үрдісте
мүмкіндігі шектеулі балаға алғашқы сәттерде көмек беру үшін оның отбасын, ол өмір сүріп
отырған ортасын зерттеп, талдай алсақ, онда баланы өзі өмір сүрген әлеуметтік ортаға
араластыру, бейімдеу, әлеуметтендіру мәселелеріне белсенді қатыстыру мүмкіндігі туады.
Тек осы жағдайда ғана әлеуметтік педагогикалық үрдісін дұрыс ұйымдастырып, түрлі
әлеуметтік кедергілерге қарсы тұра алатын, білімді, мәдениетті, еңбекқор жеке тұлғаны
қалыптастыру мүмкін болар еді. Бұл қасиеттерді бала бойына дарыту үшін мүмкіншілігі
шектеулі балалардың психологиясын терең, жетік меңгеру керек. Әлеуметтік бейімдеудегі,
тәрбиелеудегі кемшіліктерді жеңу үшін ата- аналар мен бірігіп арнайы түзету жұмыстарын
ұйымдастыру қажет және оны неғұрлым ерте бастаса соғұрлым әлеуметтік бейімделуде
нәтижеліболады.
Қоғамызда мүмкіндігі шектеулі жандардың әлеуметтік ортаға бейімделуі,олардың
танымдық қабілеттерін дамыту,өзіндік үлестерін қосатын,шығармашылығын шыңдау - әрбір
педагогтың абройлы міндеті болуға тиіс.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға
арналған мемлекеттік бағдарламасы, Астана, 2010.
2. Ғ.Ә. Абаева, К.Ж. Төребаева, Г.С. Оразаева, Ж.Ж. Қартаева Арнайы педагогика оқулығы, Қарағанды.
2014 – 262 б.
3. Маллер А.Р.Социальное воспитание и обучение детей с отклонениями в развитии, 2002.
4. Галагузова Ю.Н. Социальная педагогика, 2001.
5. В.А. НикитинаСоциальная педагогика, 2002.
Жалпы
мектепке
кіріктрілген
бала
Интеграциял
ық
сыныптағы
оқушылар
Арнай
Кеңес беру
ролдодбмирт
мұғалім
Қосымша
мамандар
Ата-аналар және қамқоршылар
Жалпы
мектепке
кіріктірілген
бала
Интеграциялық
сыныптағы
оқушылар
Мұғалім
Қосымша
мамандар
Арнайы педагог
Кеңес беру
Арнайы (түзете-
дамытушылық) көмек көрсету
Ата-аналар және қамқоршылар
Достарыңызбен бөлісу: |
