Мектепке дейінгі білім беру

Мектепке дейінгі білім беру

№31 кесте

«Балапан» бағдарламасы аясында мектепке дейінгі мекемелерді іске қосу қадамдық жоспары бойынша 2014 жылы 2 мемлекеттік, 7 жекеменшік, 2 мектеп жанынан шағын орталықтар ашылған. Балабақшамен қамтуды қажет ететін 10713 баланың 8178 баласы мектепке дейінгі тәрбиемен қамтылып, қамту пайызы межеленген 76,3%-ға жетті.

Соңғы үш жылда 3-6 жастағы балаларды қамту көрсеткішінің өсім беталысы байқалған. 2014 жылы бұл көрсеткіш 18,5 пайыздық пунктке ұлғайып, 76,3% құраған.

Мектепке дейінгі біліммен қамтамасыз ету мәселесінен бөлек педагог- тәрбиешілердің біліктілігін жоғарлату мәселесі де бар. Мектепке дейінгі білім беру саласында 2014 жылы. (№32 кесте)

№32 кесте

2014 жылы республикалық бюджеттен Ақсукент елді мекенінде 280 орындық «Шаттық» б/бақшасы салынған. Облыстық бюджет есебінен Ақсукентте 1 санаторий үлгідегі балабақшаға қайта құру жұмыстары жүргізіліп, нысан пайдалануға тапсырылған.

Ауданда мүмкіндіктері шектеулі балалар мен түрлі кемістігі бар балалар үшін инклюзивті білім беруді ұйымдастырылған. Осыған сәйкес, ауданда 2013 жылы 5 мектепте 9 сыныпта 120 бала, 2014 жылы 19 мектепте 32 сыныпта 319 бала, 2015 жылы 15 мектепте 28 сыныпта 274 бала санымен инклюзив сыныптар ашылған. (№33 кесте)
Инклюзивті білім беру

№33 кесте

2014 жылы 3-7 жас аралығынадғы мүмкіндігі шектеулі балалар саны 1812 болса, инклюзивті біліммен ақмтвлған балалардың үлесі 7,1% құрап, облыстық көрсеткіштен төмен болған (облыста 9,7%), ал 7-18 жас аралығындағы мүмкіндігі шектеулі оқушылар саны 3288 бала болса, инклюзивті біліммен қамтылған оқушылардың үлесі 6,3% құрап, ол да облыс көрсеткішінен (облыста 16,6) төмен болған. (№34 кесте)

№34 кесте

Мектепке дейінгі білім беру саласындағы жағдай дамыған елдердің заманауи тәжіриебсіне сүйене отырып, жағымсыз құбылыстарды жеңіп шығудың, ұйымдастырушылық, құрылымдық қайта құрулардың қажеттілігін білдіреді.

№35 кесте

2014-2015 оқу жылы сынып жиынтықтар саны 2240, оқушылар саны-45965. Оның ішінде:

1-4 сыныптарында 974 сынып, 20018 оқушы;

5-9 сыныптарда 975 сынып, 20069 оқушы;

10-11 сыныптарда 291 сынып, 5878 оқушы;

Мектепке дейінгі даярлық сыныптары-256 сынып, балалар саны-5105;

Мектепке дейінгі мекемелерде 264 тәрбиелеу тобы, тәрбиеленушілер тобы 7342 болып бекітілген.

2014-2015 оқу жылында 71 білім мекемесі жұмыс істейді, оның 55-і жалпы орта мектеп, оның ішінде 2-і мектеп-гимназия статусы бар мектептер. Жалпы 71 мектептің 46-cы, немесе 64,8% типтік, 25-і, немесе 35,2% ыңғайластырылған ғимараттарда орналасқан. Жалпы орта мектептердің ішінде 17 мектеп мемлекеттік тілде, 2 – орыс тілінде, 6 -өзбек тілінде, 3 – қазақ-орыс тілдерінде, 26 – қазақ-өзбек тілдерінде, 2 – қазақ-орыс-өзбек тілдерінде. (№36 кесте)

№36 кесте

Білім беру саласындағы мақсат бірінші кезекте апатты жағдайдағы және 3 ауысымдағы мектептерді жою, оқушыларға жаңа стандартқа сәйкес сапалы білім беруге бағытталған. Жалпы мектептер құрылыстарына кеткен қомақты шығындарына қарамастан, бекітілген санитарлық нормаларға сәйкес оқу орындарымен камтамасыз ету, үш ауысымдық және апатты мектептер мәселесі бүгінгі күнге шешімін толық таппаған. Мектептер өткен ғасырдың 50-60 жылдары салынғанын ескере келе, олар толығымен тозған, оған дәлел апатты мектептердің санының жылда өсуі.

2014 жылы республикалық бюджет есебінен үш ауысымды және апатты мектептердің бірі Манкент ауылындағы 600 орындық Рашидов атындағы орта мектептің құрылысы аяқталып, 2015 жылы пайдалануға тапсырылған.

Аудандағы 71 мектептердің барлығы компьютерленген. 2011-2015 ж.ж. аралығында мультимедиялық кабинеттермен қосқанда барлық компьютерлердің саны 2264 құраған. Орта есеппен әр компьютерге шаққанда 20 оқушыдан келеді. ал 2011 жылы аталған көрсеткіш 28-ді құраған. 21 мектепте электронды оқыту жүйесі орнатылған. Интернет желісіне мектептердің 100 пайызы қосылған. 60 мектептерде, немесе 84,5%, спорт залдары бар. Аудан көлеміндегі 71 мектептің 43-де асхана, 23-де буфет жұмыс істейді, яғни асхана және буфетпен мектептердің 93,0%-ға қамтамасыз етілген, ал 5 мектепте асхана,буфет жоқ.

2014-2015 оқу жылында педагогтардың жалпы саны 5650 адам, оның ішінде жоғары білімімен 5467 мұғалім, орта кәсіптік білімімен 183 мұғалім. 880 мұғалім жоғары санаты барлар, 1441 мұғалім бірінші санаты барлар, 2122 мұғалім екінші санаты барлар, 1207 мұғалім санаттары жоқтар. 5650 педагог қызметкерлердің 4031-і әйел азаматтар.

2014 жылында өткен кезінде аудан мектептеріне 78 жас мамандар қабылданған. Оның ішінде ең көп қабылданған мұғалімдер төмендегі мамандықтар ағылшын тілі 13 мұғалім, математика 8 мұғалім, денешынықтыру 6 мұғалім, бастауыш сынып 16 мұғалім.

2014 жылы білім саласында 10 мекеме басшылары заң шеңберінде конкурс негізінде жұмысқа тағайындалған. Олар 7 мектеп директорлары және 3 балабақша меңгерушілері.

2013-2014 оқу жылында аттестаттау комиссияларының қорытындысы бойынша аудан көлемінде 226 педагог екінші санатын алған, 304 педагог екінші санатын растаған және 198 пегагогтің екінші санаты мойындалмаған. 91 педагог бірніші санатын алған, 119 педагог бірінші санатын растаған және 26 педагогтың бірінші санаты мойындалмаған. 42 педагог жоғары санатын алған және 96 педагог жоғары санатын растаған.

Ауданда жұмыс атқарып жатқан 5 колледж 2014 жылы – 1123, 2015 жылы – 1247 түрлі мамандарды дайындап шығарған. 2013-2014 оқу жылдарында ауданымыздағы Ақсукент көпсалалы колледжін 296 түлек бітірсе, соның ішінде 71 түлек мамандықтары бойынша жұмысқа орналасқан. № 25 Д.Қонаев атындағы колледжді 2013-2014 оқу жылдарында 198 түлек бітіріп шықса, соның ішінде 188 түлек жұмыспен қамтылған, ал Оңтүстік Қазақстан индустриалды-инновациялық колледжін 91 түлек бітірсе, 72 түлек жұмысқа орналасқан.

15-28 жастағы жастардың жалпы санындағы NEET үлесі, % (NEET –ағыл. Not in Education, Employment or Training) үлесі 2014 жылы – 7,9% орындалған.

Бұл көрсеткіш түрлі тиімді бағыттар арқылы жастар арасында жүргізілген жұмыстар есебінен орындалған. Жастар арасындағы патриоттық рухты асыру, ұлтаралық татулықты нығайту, бос уақытты тиімді пайдалану, БАҚ арқылы насихаттық жұмыстарды күшейту барысында қол жеткізілген.

Негізінен осы жоспарды орындауға ауданның мүмкіндігі жоғары. Оқу орындарының базасы жастарға кәсіптік білім беруге жеткілікті. Ең бастысы – бағыттағы түсіндіру, насихаттық жұмыстарды жүйелендіре түсіп, көзделген пайызды орындау.

Дегенмен, кәсіптік-техникалық білімі бар, білікті жас мамандарға сұраныс арта түсуде. Жоғары да атап өткендей – заманауи техниканы жан-жақты меңгерген кәсіби білікті мамандардың қажеттілігін туғызуда. Ендеше, ол жастарды жұмыспен қамту мәселесі де күн тәртібіндегі басты мәселе. Ең бастысы аудандағы 5 колледждің 3-еуінде сұранысқа ие мамандықтар бойынша кәсіптік білім береді. Оның біреуі – дуалды білім беру жүйесі бойынша болса, екеуінде студенттер – ауылшарушылығы мен техникалық мамандықтар саласы бойынша тәлім алады. Оқуды бітіргеннен кейінгі бірінші жылы техникалық және кәсіптік білім беретін орындары түлектерінің жұмысқа орналастырылғандардың үлесі 2014 жылы – 40,2%-ға артқан.

Типтегі жастағы (14-24 жас) жастардың техникалық және кәсіптік біліммен қамтылу осы арқылы жұмыссыздық мәселесін шешуге болады. Қамтылу үлесі 2012 жылы 12,7%; 2013 жылы – 22,2%, 2014 жылы – 12,0% құраған.


ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ.
Аудан тұрғындарына жалпы 5 аурухана, 2 ауылдық емхана, 13 амбулаторлық - дәрігерлік, 12 фельдшерлік – акушерлік, 18 медициналық ұйымдар медициналық санитарлық көмек көрсетеді. Одан басқа ауданда 18 жеке медициналық пунктері жұмыс атқаруда. Ауданда 3 жедел медициналық жәрдем стансалары ұйымдастырылған. Олар Ақсукент, Қарабұлақ, Қарамұрт елді мекендерінде орналасып, онда 120 фельдшерлік, 27 дәрігерлік, 1 реанимациялық бригадалары қызмет атқаруда.

2014 жылы емханадағы дәрігерлердің қабылдауында 516,9 мың адам болған, ал дәрігерлер үйіне барып көрү көрсеткіші – 50,9 мың. Аудан бойынша амбулаториялық-емханалық ұйымдарда 135 төсек-орындық күндізгі стационарлар жұмыс атқаруда.

Есептік кезеңде ауруханаларда – 11426 науқас емделіп шықты, ал ауруханадағы күндізгі стационарда -1818 науқас емделіп шыққан.

2014 жылы ауданда 5889 бала туылып, бір жасқа дейінгі 46 бала шетінеді, жас нәрестелер шетінеу көрсеткіші 9,2 құрап, өткен жылмен салыстырғанда шетінеу көрсеткіші өскен. 10826 балаға жоспарға сәйкес спецификалық –профилактикалық егулер жасалынды. Жыл басынан бері ана өлімі тіркелмеген. Жалпы аурушаңдық көрсеткіштері өткен жылмен салыстырғанда төмендеген. (№37 кесте)

№37 кесте

Облыстық бюджет есебінен 2012 жылы Қарасу ауыл округі Мәртөбе ауылында «Мәртөбе» дәрігерлік амбулатория (ДА) және Жібек Жолы ауыл округіне қарасты Машат ауылында «Машат» медициналық пунктінің құрылыстары жүргізіліп, пайдалануға тапсырылды. (№38 кесте)