14
асығыс шешпеу және керісінше ұсақ, бірақ маңызды мәселелерді ұзақ
пікірталасқа айналдырмастан жылдам шешу;
-
еңбек іс-әрекеті нәтижелері мен тиімділігіне ғылыми
және өзіндік талдау жасай білу;
-
өзіндік дербестік, белсенділік пен инициатива көрсету
және бұл қасиеттерді өзінің қол астындағылар мен оқушыларда
қалыптастыру;
-
көзделген әрекет жоспарынан ауытқымау және өзін де
ауытқытпау;
-
сыртқы факторлар мен жағдайлардың кенеттен өзгеру
барысында өз әрекеттерін түзеу;
-
қол астындағыларға (оқушыларға) берілген тапсырма
сапасы мен орындалу мерзімін тексеруді ұмытпау, еңбек нәтижелерін
бағалай білу және орындаушыны мадақтауды ұмытпау;
-
ойластырылған және абайлы шешімдермен қатар
қатерлі (саналы шеңбердегі) шешімдер де қабылдау.
Тек қана ЕҒҰ жүйесі (әрекеттер, тәсілдер, т.б. жиынтығы,
кезектестігі ретінде) ұжымның уақыты, күші мен қуатын ең жоғары
деңгейде үнемдеуге мүмкіндік береді. Ол әр орындаушы іс-әрекетінің
оңай тексерілуіне, басқарылуына, бағытталуына, реттелуіне септігін
тигізеді және бұның барлығы оның нәтижелілігі мен тиімділігін
объективті және білікті түрде бағалауға мүмкіндік береді.
ЕҒҰ жүйесі педагогикалық ұжым мүшелері мен оқушыларға
жеке көзқарасты, олардың инициативасы мен белсенділігін жан-
жақты дамытуды, оларда өздік басқару дағдысын қалыптастыруды
қарастырады, әкімшіліктер мен қоғамдық ұйымдардың іс-әрекетін
сәйкестендіруге, жұмыс уақытын көшірмелеу мен үнемсіз
жұмсаудың алдын алуға мүмкіндік береді; нақты еңбек бөлігі үшін
орындаушылардың жеке жауапкершілігін, ұжым мен басшылар
алдында мерзімдік және міндетті есеп беруді қарастырады.
Нақтылап айтсақ, ЕҒҰ жүйесі оқушылардың білім деңгейін
(сауаттылық деңгейін) бақылауды жақсартуға мүмкіндік береді;
жекелеп әр оқушыны және тұтастай сыныпты жиірек және
нәтижелірек бақылау мүмкіндігі пайда болады, мұның барлығы
оқытушы мен оқушылардың еңбегін рационалды түрде ғылыми
ұйымдастыруды енгізу нәтижесінде пайда болатын сабақ уақытын
үнемдеусіз мүмкін емес. Еңбек қазіргі ғылым және тәжірибе
жетістіктеріне, еңбек үрдістерін жан-жақты методологиялық
15
талдауға, ең жоғары нәтижелерге жетуге мүмкіндік беретін
факторларды кешенді түрде пайдалануға негізделгенде ғана ғылыми
ұйымдастырылған деп аталады.
ПЕҒҰ-ның басты міндеті – еңбек үрдісіне қатысушылардың
барлығының уақыты, күші мен құралдарын тиімді пайдалану арқылы
оқыту мен тәрбиенің ең жоғары нәтижелілігін қамтамасыз ету. Ал
бұл олардың еңбегін жеделдету және гуманизациялаудың
диалектикалық үндестігі арқылы ғана мүмкін. ПЕҒҰ – мұғалім мен
оқушылардың ақыл-ой және дене күштері оң дәрежеде дамитын
еңбек шарттарын қамтамасыз ететін ең жоғары деңгейлі нәтижелілік.
Социализм шарттарында еңбекті жеделдету тұлғаны дамытуға
бағытталып, еңбекті гуманизациялаумен байланысады.
ПЕҒҰ негізгі факторлары мен маңызды проблемалары.
Еңбекті ғылыми ұйымдастыру-бұл еңбектің өзін және
шарттарын үздіксіз жетілдіруге бағытталған ғылыми негізделген
шараларды жүзеге асыру процесіне бара-бар жүйе.
Арнайы курс міндеттері:
1. ПЕҒұ идеяларының даму тарихын оқып-үйрену.
2. ПЕҒҰ мәні мен құрылымын ұғындыру.
3. ПЕҒҰ принциптерінің жүйесін оқып-үйрену.
4. ПЕҒҰ әдістемесін мұғалімдер мен мектептің практикалықұ іс-
әрекетінде пайдалану мүмкіндіктерін оқып-үйрену.
5. Оқыту мен тәрбиелеудің мұғалім еңбегін ұйымдастыру
деңгейіне тәуелділігін анықтау.
Терминдер: еңбек, ұйымдастыру, педагогикалық еңбек, ПЕҒҰ
жүйесі.
Еңбек кең мағынасында, адамның мақсатты іс-әрекеті.
Еңбек тар мағынасында, өндіріс материалдары және рухани
құндылықтармен байланысты адам іс-әрекетінің бір формасы.
Педагогикалық еңбек- өзінің кең мағынасында мұғалім мен
оқушылардың белсене бір-біріне ықпал ететін еңбектің бір
түрі./материалдық және рухани құралдар, еңбек жағдайы/
Еңбекті ұйымдастырудағы педагогикалық„термин мынаны
көрсетеді:
ЕҒҰ-ң жалпы идеялары педагогикалық еңбектің ерекшеліктерін
ескере отырып, қайта жаңартылған.
ПЕҒҰ -ғы ”жүйе” термині- белгілі бір ұйымдасқандықты
білдіреді, яғни олардың байланыстары мен қатынастары.
16
ЕҒҰ дегеніміз-ол тек қана қазіргі ғылым мен практиканың
жетістіктеріне, еңбек процесінің әдіснамалық жағынан жан-жақты
талдауға, өте жоғары нәтижелерге жетуге мүмкіндік беретін
факторларды комплексті түрде қолдануға негізделген.
ПЕҒҰ-ң басты міндеті-еңбек процесіне қатынасушылардың
барлығының уақыттарын, күштерін, құралдарын өз мәнінде дұрыс
майдаланған жағдайда оқыту мен тәрбиелеудің жоғары тиімділігін
қамтамасыз ету.
ПЕҒҰ теориялық негіздері қоғамдық, жаратылыстану және
техникалық ғылымдардың бір-біріне әрекет еру процесінде және
олардың тоғысуында қаланады және дамиды./пед-қ, әлем-экон, псих-
физиол, техн, еңбек гигиенасы мен эстетикасы. ПЕҒҰ практикалық
жағын мұғалімдердің пед. Еңбекті ұйымдастыруының іс-тәжірибесі,
практиканы ғылыми тұрғыда санадан өткізу.
3. Педагогикалық жүйелерді басқарудың мәні мен
принциптері.
ПЕҒҰ принциптері-бұл педагогикалық еңбекті ұйымдастыру
теориясының
бастапқы
қағидалары.
Олар
оның
өзіндік
заңдылықтарын бейнелейді.
1. Іс-әрекетті ұйымдастыру принциптері:
а/техниканы таңдау. Б/жоспарлау в/ нормаға келтіру.
2. Ұйымдастыру /өлшеуді, измерения/ есепке алу, бақылау,
оптимальдық, перспективалық.
ЕҒҰ-да үш негізгі заң анықталған, ол кез-келген іс-әрекетте,
сондай-ақ педагогикада көрінеді, байқалады.
1. Марсизм-ленинизм классиктері тұжырымдаған болатын. Ол
максимальды үнемдеу және уақытты тиімді пайдалану.
2. Еңбек пен демалыс үшін қолайлы жағдайлар жасау және
тиімді пайдалану.
3. Еңбек
процесіне
қатынасушылардың
барлығының
денсаулығы және жан-жақты дамуы туралы қамқорлық.
Жалпы
ұйымдастырушылық:ынталандыру,
комплекстілік,
ғылымилық.
Мұғалімнің ЕҒҰ-мұғалімнің өз іс-әрекетінің объектісін білуді
қарастырады. Педагогика ғылым тұрғысында мұғалім іс-әрекетінің
объектісі болып педагогикалық процесс табылады.
ПЕҒҰ құрылымы мыналарды қамтиды:
- тұтас іс-әрекет қандай бөліктерден, элементтерден тұрады;
Достарыңызбен бөлісу: | 
