20
6. Қарым-қатынас техникасы.
7. Тілдік іс-әрекет пен мұғалімнің сыртқы келбет техникасы.
8. Педагогикалық техникадағы «ұсақ-түйектер».
1. Мұғалімнің дербес тұлғалық еңбегі техникасының
маңызы.
Мұғалімнің дербес тұлғалық еңбегі техникасы ұғымына еңбек
құралдары,
жабдықтарының
жиынтығы
енеді.
Сондай-ақ
педагогикалық іс-әрекет процесінде қолданылатын және оның
тиімділігін көтеруге септігін тигізетін автоматтандырылған тәсілдер
де жатады.
Мұғалім еңбегі техникасының негізгі қызметі-қойылған
мақсатқа жету үшін оның мүмкіндіктерін кеңейту, ұлғайту.
Мұғалімнің
дербес
тұлғалық
еңбегі
техникасыны-бұл
құралдардың үлкен және көпқырлы арсеналы. Оған пед. техникамен,
техникалық құралдар, сондай-ақ техниканы ұйымдастыру да енеді.
Пед.техника-оқыту
мен
тәрбие
процесінің
оптималды
нәтижелерге жетуге, өзін «терең» де «анық» көрсете білуге
көмектесетін іскерліктер комплексі.
2. Уақытты ұйымдастыру техникасы.
2. Уақытты ұйымдастыру техникасы-жұмыс уақыты мен бос
уақытты оптималды қолдану және есептеп қолдана білуге үйрену
үшін мұғалім қарулануға тиіс тәсілдер мен құралдар жиынтығы.
Уақыт бойынша өз еңбегін қалай оптималдандыруға болады?
1. Ертең істейтінді алдын-ала ойластыру керек.
2. Жұмысты уақыт бойынша есептеу оңтайлы болмай тұрса, он-
да:
-
бұл орайда керек емес, пайдасыз істер бар ма екен—соны
тексеру.
-
Іске ешқандай шығын келтірмейтіндей жұмысты басқа
адамға беру.
-
Ешқандай шығынсыз біріктіруге болатын іс-әрекет түрлері
бар ма?
-
Аз уақыт ішінде басқа тәсілді қолдана отырып, орындауға
болатын жұмыс бола ма?
3. Кітаппен жұмыс істеу техникасы.
Кітаптың адам өміріндегі маңызын ашу.
21
Н.К.Крупская «Кітаппен қалай дербес жұмыс істеуге бола-
ды?», «Қалай оқу керек?», С.И.Поварнин «Кітапты қалай оқу ке-
рек?» еңбектері ақ ПЕҒү тұрғысынан өте құнды болып келеді.
Жұмысты уақыты бюджетінде мұғалімнің кітаппен жұмыс істеуі
ерекше орынға ие.
Кітаппен жұмыс істеу техникасының міндеттері мынады: күш
пен уақыттың шығындарын аз жұмсай отырып және тиімді қолдана
отырып, білімді ашу мүмкіндіктерін жеңілдететін жолдарды
іздестіру.
Кітаппен жұмыс істеу техникасы мынандай элементтерден
тұрады:
1. Оқу үшін кітаптарды таңдау және іздеу техникасы.
2. Оқу техникасы.
3. Оқу жылдамдығы.
4. Кітап ішінде қарындашпен жұмыс істеу техникасы.
1. Кітап әлемінде өзіндік компас болып библиография табыла-
ды, оның міндеттеріне баспа өнімдерін анықтау, бейнелеу, ашу және
бағалау. Кітапханалар библиографияны білім саласына, авторлар
бойынша құрайды.
Таңдау мен іздеу техникасының мәні мыңдаған кітаптар ішінен
ең қажетті мен бағалысын таба білу.
2. Оқу техникасы.
Оқу техникасы дегеніміз рационалды әрі тез оқу дағдылары.
Оқу жылдамдығы оқу мақсаты мен материалдың күрделілігіне
байланысты.
Зерттеушілер тез және саналы оқу, тек уақытты үнемдеу ғана
емес, сондай-ақ мидың дұрыс жұмыс істеуі мен, жеке тұлғаның
тиімді дамуының шарты.
Американдық зерттеушілер бұл проблема бойынша іштей
оқудың мынадай формаларын ұсынады:
1. мектептің бастапқы шағы-80-150 сөз /1 мин/.
2. ортаңғы шағы- 175-204 сөз.
3. жоғары шағы – 214-250 сөз.
4. студенттік шақ –250-280 сөз.
Жоғары квалиф. Оқырманның оқу жылдамдығы – 340-620 сөз.
Сонымен қатар оқудың келесі түрлерін көрсетеді:
-
нормада оқу, яғни мәтіннен сөз тастамай, 70%
қабылдау, оқу жылдамдығы 200-300 сөз.
22
- Таңдамалы оқу, жолдың 30% жіберу, мәтіннің 50% қабылдау, оқу
жылдамдығы 800-1600 сөз.
Таңдамалы оқу: қарау-оқу; іздеу-оқу; оқу-таңдау.
3. Оқу жылдамдығы.
Оқу жылдамдығын анықтау үшін:
-
оқылмаған, қажетті кітап таңдап алынады;
-
бір жолда қанша сөз бар екендігі тексеріледі;
Оқу жылдамдығы – оқылған сөздердің жалпы саны мен
осыған кеткен уақыт санының қатынасына тең.
Мысалы, 10 мин/те 9 жол оқылды. Әр жолда 268 сөз.
238·9
———— ≈ 250с /минутына/
10
Оқу техникасын жетілдіру:
1 кезең: өзін-өзі жетілдіруге даярлық бойынша нұсқауды өңдеу;
2 кезең: жоспарлы және жүйелі даярлықты ұйымдастыру.
/тренировка/
Оқу жылдамдығы оқу түріне байланысты.
Оқу түрлері:
- алдын-ала;
- таңдамалы оқу;
- қайталама;
- аналитикалық;
- партитурлық /динамикалық/
аралас оқу.
Оқудың барлық түрлері оқудың тәсіліне байланысты:
1. ең маңыздыны көрсете білу;
2. мазмұнын әңгімелеп айтып беру;
3. сұраққа жауап беру;
4. жоспар құру;
5. материалды сұрыптау;
6. өзін-өзі тексеру;
7. ақыл-ой іс-әрекеті тәсілдерін қалыптастыру.
4. Кітаптың ішінде қарындашпен жұмыс істеу техникасы.
Жұмыс жүйесі:
сызықтармен белгілеу, әр сызықтың өз мағынасы болуы керек.
