Лекция 1 Кіріспе. Қазақстанның мұнай-газ саласы. Мұнай өңдеу өнеркәсібінің даму болашағы. ҚР және тмд отын энергетикалық балансы

жүктеу 6,39 Mb. бет 13/93 Дата 13.04.2023 өлшемі 6,39 Mb. #42139 түрі Лекция

Навигация по данной странице:

• Лекция 3 Мұнайдың химиялық құрамын және оны қайта өңдеу өнімдерін зерттеу әдістері Мұнайдың химиялық құрамы және химиялық қасиеттері.
• Физикалық қасиеттері

Бақылау сұрақтары: Мұнай түзілу кезеңдері Мұнай шығарудың органикалық және бейорганикалық теориясы Мұнай және газ кен орны Жер қыртысының геологиялық қимасы Мұнай және газ кен орындарының пайда болу жағдайлары Көмірсутектердің табиғи көздері Табиғи газдың құрамы Табиғи газ қандай фракцияларға жіктеледі? Мұнай дегеніміз не?Мұнайдың физикалық қасиеттері қандай? Табиғи газдың мұнайға серіктес газдардан қандай айырмашылықтары бар? Неліктен мұнайға серіктес газдар деп аталады? Мұнайға серіктес газдар қайда қолданылады? Лекция 3 Мұнайдың химиялық құрамын және оны қайта өңдеу өнімдерін зерттеу әдістері Мұнайдың химиялық құрамы және химиялық қасиеттері. Мұнай құрамына кіретін негізгі химиялық элементтер көміртегі (82 - 87% мас.) мен сутегі (11-15% мас). Мұнай, пайдалы қазбалар арасында, оның құрамында сутегінің мөлшері ең көп болуы нәтижесінде, ол көбінесе сұйық, жағу жылуы ең көп (мұнай газын қоспағанда) отын есебінде белгілі. Мұның негізгі себебі, жанғыш қазбалар компоненттерінің ішінде сутегі ең жоғарғы жылуын көрсетеді. Көміртегі және сутегімен қабат, барлық мұнайлардың құрамында, көбінесе S, О2 және N2 қосылыстары кездеседі. Мұнайлардағы азот мөлшері әдетте аз (0,001 – 0,3%мас.), оттегінің мөлшері 0,1- 1,5% мас. аралығында болады. Бірақ кейбір шайыры көп мұнайларда, оның мөлшері одан да жоғары болуы мүмкін. Мұнайлардың құрамында өте аз мөлшерде басқа элементтердің де қосылыстары, негізінен мына элементтердің V, Ni, Fe, Cr, Mg, Co, Cu, Ca, K, Na, P, CI, J, Si, As және т.б. бар. Бұл элементтердің мөлшері өте аз. Кейбір мұнайлардың құрамында германий мөлшері 0,15 – 1,9 г/т құрайды. Физикалық қасиеттері: Мұнай қара қоңыр түсті,өзіне тән иісі бар, май тәріздес,қоймалжың сұйықтық.Суда ерімейді,бірақ органикалық еріткіштерде ериді.Судан жеңіл,жанғыш зат.(neft - парсы тілінде тез от алғыш зат деген мағнаны білдіреді.) Экологиялық-геохимиялық сипаттама бойынша мұнайдың негізгі құрамы жеңіл фракциядан (қайнау температурасы 2000С), метандық көмірсутектер (қатты парафиндерді қосқанда), циклдық көмірсутектер, шайыр, асфальтендерден және күкірттік қосылыстардан тұрады деп белгіленген Мұнайдың жеңіл фракциясы ең көп қозғалмалы төмен молекулалы метандық (алкандар), нафтендік (циклопарафиндер) және ароматты көмірсутектерден тұрады. Жеңіл фракцияның ең көп бөлігі метандық көмірсутектер (алкандар, С5-С11) тұрады. Топырақ, су ортасына түскен метандық көмірсутектер тірі организмдерге токсикалық және наркотикалық әсер тигізеді. Соның ішінде қысқа тізбекті н-алкандар тез әсер етеді. Себебі, олар суда жақсы еріп, организмдердің жасушаларының мембраналарына оңай кіріп, цитоплазмалық мембраналардың жұмысын тоқтатады. Алкандардың ұшқыштығына және ерігіштігіне байланысты олардың әсері ұзаққа созылмайды. Тұзды суда қысқа тізбекті н-алкандар оңай әрі тез еріп, улылығы арта түседі. Көп зерттеулер жеңіл фракцияның микроб қоғамдастықтарына, топырақтық жануарларға токсикалық әсері өте жоғары екенін айтады. Жеңіл фракция топырақ қабатының көлденеңінен және сулы горизонтынан оңай орын ауыстырады. Мұнайдағы жеңіл фракция мөлшері аз болған сайын мұнай улылығы да азаяды, бірақ қатысты мөлшері көбейген ароматты қосылыстардың улылығы артады. Топырақтан ұшу процесі арқылы 20 дан 40% дейін жеңіл фракция жойылады. жүктеу 6,39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз