Лекция 1 Кіріспе. Қазақстанның мұнай-газ саласы. Мұнай өңдеу өнеркәсібінің даму болашағы. ҚР және тмд отын энергетикалық балансы

Мұнайдың фракциялық және химиялық құрамы

жүктеу 6,39 Mb.

бет	10/93
Дата	13.04.2023
өлшемі	6,39 Mb.
	#42139
түрі	Лекция

1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 ... 93

1.3 - сурет – Mұнай мен газдың химиялық және элементтік құрамы

Мұнайдың фракциялық және химиялық құрамы. Мұнайдың сапасы және оны әрі қарай өңдеу маңызды физикалық және химиялық сипаттамалармен анықталады. Оның тығыздығын, тұтқырлығын, химиялық құрамын осы және басқа да көптеген қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын білмейінше мұнайдың сапасын, сәйкесінше оның бағасын және өңдеу схемасын анықтау мүмкін емес. Табиғатта мұнай-жанғыш майлы сұйықтық, судан жеңіл, өзіне тән иісі бар, көбінесе қара түсті болады. Мұнайдың түсі жоғары молекулалы шайырлы заттардың құрылысы мен санына байланысты, ашық сары түстен қараға дейін, кейбір мұнайлар жарыққа шағылысқанда жасыл немесе пурпур түске флуоресцирленеді. Мұнай түрлері қасиеттері бойынша бip-бipiнен ерекшеленеді. Түсі, тығыздығы, ұшқыштығы, қайнау температурасы. Дегенмен кез-келген мұнай – суда мүлдем ерімейтін, құрамы бойынша – көп компонентті (бірнеше мың әртүрлі химиялық қосылыстар) көміртек атомдарының саны 100-ге дейін және одан да көп гетероорганикалық қосылыстар мен кейбір металдардың қоспасынан тұратын көмірсутектердің күрделі қоспасы.
Көмірсутектердің молекулалары құрылымы бойынша әртүрлі олардың құрамында көміртек атомының жай және күрделі атомдары болады, олардың ішінде қалыпты, тармақталған, сақинаға тұйықталған, көп шығыршықты құрылымды айта кеткен жөн.
Мұнайдың химиялық құрамының әр түрлілігіне қарамастан оның элементтік құрамы бес химиялық элементтің – көміртек, сутек, оттек, күкірт, азот міндетті түрде болуымен сипатталады 1.3 суретте мұнай мен газдың химиялық және элементтік құрамы келтірілген.

1.3 - сурет – Mұнай мен газдың химиялық және элементтік құрамы

Мұнай мен мұнай өнімдерінің көп бөлігін көміртек (83-87 %) және сутек (12-14 %) құрайды. Гетероатомдық қосылыстардың мөлшері мұнайдың жасы мен шығу тегіне байланысты. Гетереатомды гетероорганикалық қосылыстар – құрамында күкірт, азот және оттек, сонымен қатар барлық мұнайда болатын минералды қосылыстар.

Күкірт мөлшері 0,2 ден 8,0 %-ға дейін, одан да көп болуы мүмкін, оттек мұнайда 0,05-тен 3,6 %-ға дейін болады, ал азот 1,7 %-дан аспайды. Мұнайдың құрамынан аз мөлшерде басқа да кейбір элементтер, оның ішінде металдар табылған. Табиғи жанғыш газ негізінен газтәрізді пapaфиндi көмірсутектер – метан, этан, пропаннан тұрады.

жүктеу 6,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 ... 93