34
септестік ету;
• Саяси және тәжірибелік іс-шараларды бағалауды өткізуді үйлестіру.
Мектеп медицинасы мәселелері бойынша команданы құру және мектеп
деңгейінде мектеп медицинасы үйлестірушісін тағайындау. Оқушылардың,
ұстаздардың, мектеп әкімшілігі қызметкерлерінің, ата-аналардың, мектеп
қызметкерлерінің қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін әр мектеп жұмыс
өткізуге мектеп қоғамдастығымен және қоғамдық топтармен өкілетті команда
құруы қажет. Мектеп медицинасының командасы атқаруы тиіс:
• Аудан деңгейінде саяси және тәжірибелік іс-шараларды тиімді іске
асыруға кепілдік береді;
• Аудан деңгейіндегі мектеп медицинасы үйлестірушісімен өзара
біріккен әрекет етеді;
• Мектеп медицинасы саясаты мен тәжірибесін бағалауды өткізуге
септестік етеді;
• Оқушылардың денсаулығын сақтау және қауіпсіздігі саласында жаңа
немесе қайта қарастырылған саясат пен іс-шараларды ұсынады;
• Денсаулыққа байланысты оқу бағдарламалары мен оқу материалдарына
ұсыныстарды қарастыруда және енгізуде көмек көрсетеді;
• Мектеп медицинасы және қауіпсіздігінің басымдылықтарын қолдау
үшін қаржыландыруға немесе ресурстарды қолдауға қол жеткізуге белсенді
қатысады;
• Мектеп медицинасы және қауіпсіздігі саласындағы саясаттың мектеп,
ата-аналар, қоғамдастық үшін маңызы туралы хабарлайды.
Сондай-ақ, мектеп медицинасының саясатын, тәжірибелік қызметін және
ресурстарын басқару үшін, оның ішінде, салауатты тамақтану және дене
белсенділігіне қатысты түрлерін қоса, әр мектепте мектеп медицинасы
үйлестірушісі тағайындалуы қажет. Мектеп медицинасының үйлестірушісі
атқаруы тиіс:
• Оқушылардың денсаулығы мен қауіпсіздігіне жауапты мектеп
қызметкерлерінің ортақ жұмысына септестік ету;
• Өңірдегі денсаулық сақтау саласының ресурстары және мектептегі
денсаулыққа байланысты бағдарламалар арасындағы байланысты орнату
(Fetro et al, 1998; American Cancer Society et al, 1999; Winnail et al, 1996);
• Аудандарда және басқа мектептерде мектеп медицинасы және
қауіпсіздігі бағдарламаларына жауапты тұлғалар мен мектептің арасында
байланыстырушы буын болу;
• Денсаулық сақтау және қауіпсіздік саласындағы басымдылықтар
туралы мектеп директорына, қызметкерлерге, ата-аналарға, үкіметтік емес
35
ұйымдарға, оқушыларға хабарлау;
• Мектеп медицинасы және қауіпсіздігі саласындағы қызмет көрсетуді
қолдау үшін қаржыландыруға немесе басқа ресурстармен сенімді қамтамасыз
етуге көмек көрсету;
• Мектеп медицинасының материалдық ресурстарын басқару;
• Мектеп медицинасы және қауіпсіздігі саласындағы материалдарды
дамытуға, оқу материалдарын таңдауға септестік ету;
• Мектептің
денсаулық
сақтау
командасының
жиналыстарын
ұйымдастыру және өткізу;
• Мектеп медицина қызметкерлері үшін кәсіптік даму бағдарламасын
енгізуге септестік ету;
• Мектеп медицинасы саласындағы саясат пен іс-шараларды бағалауға
және денсаулық сақтау саласында оқушылардың қажеттіліктерін бағалауға
септестік ету.
Салауатты тамақтану және дене белсенділігі бойынша саяси және
тәжірибелік іс-шараларды бағалау
Мектептердің салауатты тамақтану және дене белсенділігіне
негізделетін ағымдағы саясаты мен тәжірибесін бағалау күшті және әлсіз
жақтары туралы негіздік ақпаратты беру үшін қажет. Бағалауды өткізу
арқылы аудан деңгейіндегі саяси іс-шаралардың іске асырылуы туралы және
қоғамдық стратегияларды әзірлеудегі қолданылуы жайында білуге болады.
Бағалау мектеп медицинасына, мектеп медицинасының үйлестірушісіне, ата-
аналарға, мектеп әкімшілігінің қызметкерлеріне, мектеп басшылығына
оқушылардың денсаулығын жақсарту мақсатында дәлелді деректерге
негізделетін жоспарларды әзірлеуге мүмкіндік береді.
Салауатты тамақтану және дене белсенділігі бойынша саясатты
дамыту, іске асыру, мониторинг жасауда үйлесімді шараларды қолдану
Мектеп медицинасы саласындағы саясат өңірлік және орталық билік
органдарымен ресми бекітіледі. Олар нені орындау қажеттігін, неліктен және
кімнің жауапкершілік атқаратындығын анықтайды. Мектеп медицинасы
саласындағы саясатқа сай орындалуы тиіс:
• Мектеп әкімшілігі қызметкерлерінен және шешім қабылдайтын басқа
тұлғалардан мектеп медицинасын мойындауы және қолдауы, көшбасшылығы
туралы мәліметтер беру, оның ішінде, салауатты тамақтану және дене
белсенділігіне қатысты;
• салауатты
тамақтану
және
дене
белсенділігіне
қатысты
бағдарламаларға оң өзгерістер енгізу;
• салауатты
тамақтану
және
дене
белсенділігіне
қатысты
бағдарламаларды немесе іс-шараларды қолдау және кеңейту;
36
• салауатты тамақтану және дене белсенділігіне қатысты бағдарламалар
және саясат үшін жауапты тұлғаларды анықтау арқылы жауапкершілікті
орнату;
• тиімділік көрсеткшітерін белгілеу.
Мектептегі сауықтыру саясатының талаптарына кіруі тиіс, кемінде:
• оқушыларды сауықтыруға ықпал ететін салауатты тамақтануға, дене
белсенділігіне және басқа мектеп іс-шараларына ынталандыру және үйрету
бойынша мақсаттар;
• балалардың семіздігін азайту және оқушылардың денсаулығын нығайту
бойынша актілердің талаптарымен мақұлдасатын, оқу күні бойы жергілікті
ағарту органының заңнамасының шегінде болатын, әр мектептің аумағында
қол жетімді барлық өнімдерге қатысты тамақтану бойынша ұсыныстар;
• ата-аналардың, оқушылардың, мектеп тамақтандыру әкімшілігінің
өкілдерінің,
дене
шынықтыру
мұғалімдерінің,
мектеп
медицина
қызметкерлерінің, мектеп әкімшілігінің және қоғамдастықтың рұқсаты
бойынша сауықтыру бойынша жергілікті ағарту органдарының мектеп
саясатын әзірлеуге, енгізуге және уақытылы қайта қарастыруға және
жаңартуға қатысуы туралы талаптар;
• сауықтыру бойынша мектеп саясатының ережелерін іске асыруды және
мазмұнын жаңартуды жергілікті ағарту органдарына хабарлау жөніндегі
талаптар;
• жергілікті ағарту органдары мектептің сауықтыру іс-шаралары
бойынша саясатын іске асыру туралы ақпаратты, оның ішінде, іске асырылу
деңгейін, нақты мектептегі саясатты стандарттармен салыстыруды, мақсатқа
жету жолындағы ілгерілеуді қоса, уақытылы бағалауы және қоғамдастыққа
қол жетімді етуі жөніндегі талаптар;
• жергілікті ағарту органдары әр мектеп сауықтыру саясатына сәйкес
болуы үшін мектепте немесе жергілікті ағарту органдарында бір немесе
бірнеше лауазымды тұлғаны тағайындайды.
Салауатты тамақтану және дене белсенділігі саясатын дамытуда, іске
асыруда және мониторинг жасауда жүйелі тәсіл қолданылуы тиіс. Саясатты
әзірлеу барысында келесі стратегиялар іске асырылады.
Саясатты әзірлеу үрдісінің басынан бастап негізгі мүдделі
тұлғаларды анықтау және қатыстыру
Салауатты тамақтану және дене белсенділігі саясатын іске асыруға
және үйлестіруге бір адам, мысалы, мектеп медицинасының үйлестірушісі
(аудандық немесе мектеп деңгейінде, саясат іске асырылып отырған деңгейге
байланысты) жауапкершілікті көтереді. Бұл адам, сондай-ақ, негізгі мүдделі
Достарыңызбен бөлісу: |
