Осыдан тіл туралы екі бағыт:ішкі лингвистика және сыртқы лингвистика деген бағыттар қалыптасты.
Ішкі лингвистика тілдің табиғи қасиеттерін,
ал сыртқы лингвистика тілдің функционалды қасиеттерін зерттейді.
Зерттеу әдістері.
Зерттеу әдістерінің классификациясы аса күрделі мәселе болғанның өзінде де, дәстүрлі түрде оларды үш топқа:
-жалпы ғылыми,
-интерғылыми және
-ғылыми әдістерге бөлу қабылданған.
Жалпы ғылыми әдістер барлық ғылым салаларына тән және оларды біріктіретін зерттеу объектісінде пайдаланылатын логикалық әдістерді, яғни: бақылау мен тәжірибе, анализ бен синтез, жорамал мен гипотеза, индукция мен дедукция, аналогия, классификация мен систематизация, генетикалық әдіс, т.б. біріктіреді
Интерғылыми әдістерге – экстрополяция, интерполяция, модельдеу, ретроспекция, эксперттік бағалау, т.б. жатады.
Ғылыми танымның кезеңдері. Ғылыми танымның логикасы мен парадигмалары. Зерттеу құралдарына түрлі процедуралар, әдістер, тәсілдер, методикалар, жүйелер мен методологиялар кіреді. Бұл түсініктер төмендегі логикалық қатарды құрайды. Әдіс - зерттеу барысында белгілі бір қорытынды алуға бағытталған, бір немесе бірнеше математикалық, немесе логикалық операциялардың теорияға немесе практикаға негізделген түрі.
Ішкі лингвистиканың нысандары.
Ішкі лингвистика тілді оның табиғи қасиеттеріне тән жүйелі-құрылымды жағын зерттейді. Тілдің жүйесі 3 деңгейден тұрады: фонологиялық, лексикалық, грамматикалық. Бұлар тілдік жүйенің бірліктердің жиынтығы мен байланысу ережелерінен тұратын жабық бөлігі. Тілдік бірліктер- тілдік жүйенің тұрақталған элементтері, олар түрлі мағыналар мен қызметтерге ие.
Сыртқы лингвистиканың нысаны.
Сыртқы лингвистика тілдің функционалды қасиетін зерттейді. Бұл қасиеттер «тіл және тілдік емес нысандар байланысы» деген жүйені құрайды, аталған жүйе адаммен, оның биологиялық құрылымымен және өмір сүру формасымен тығыз байланысты. Сыртқы лингвистика адам-қоғам-мәдениет деп аталатын үштік жүйенің байланысын зерттейді.
Қазіргі тіл біліміндегі адам туралы ғылымның салаларына тілдің байланысу сипатына байланысты сыртқы лингвистиканың бірнеше түрлері бар.
Достарыңызбен бөлісу: |