19
- жеке маңызды білім беру субъектілерін саналы түрде дәлелдеуге
жағдай жасау;
- бақылаудағы және өз бетінше жұмысында стресстік жағдайларды
азайту [17].
Блокты-модульдік білім – ең алдымен, әрбір оқушыға жеке, тәуелсіз
және
нақты
оқу
жолын
таңдау
мүмкіндігін
беретін
оқыту
технологиясы. Студенттер әртүрлі іс-шараларға қатыса алады: жаттығулар
жасау, шығармашылық жұмыстар жазу, семинарларға қатысу, көрнекі
құралдарды жасау және т.б. Бұл технология студенттің ақпаратты алуы, өңдеуі
және дайын өнімді алуды үйренуі керек деп есептейді. Мұғалім сонымен бірге
студенттердің қызметін басқарады. Блокты-модульдік білім беруді
ұйымдастыру кезінде оқушылардың оқу мазмұнын блоктарға құрылымдау,
тақырыптың негізгі материалын шоғырландырылған түрде көрсету, әрбір
оқушы мен топтың өзіндік жұмысының міндеттерін анықтау, оқушылардың әр
түрлі деңгейлері мен когнитивтік қабілеттерімен дифференциалды
көзқарастарын ескеру қажет. «Блок» және «модуль» ұғымы іс жүзінде
баламалы және бірнеше элементтерден тұратын оқу материалының
автономды, кеңейтілген бөлігін білдіреді:
- оқыту мақсаты (мақсатты бағдарлама);
- ақпараттық банк (іс жүзінде оқу бағдарламалары түрінде оқу
материалдары);
- әдістемелік нұсқаулық;
- бақылау жұмысы.
Көріп отырғаныңыздай, бұл технология таза құрылымға ие. Оқу
материалы интеграцияланған дидактикалық мақсатты шешуге бағытталған,
студенттердің жеке және топтық жұмысына жүйелі түрде көзқарасты
қамтамасыз етеді, ал білім беру процесінің барлық қатысушылары сол
ұғымдармен жұмыс істейді. Блок-модульдік оқыту технологиясы жүйелік,
проблемалық
және
модульдік
принциптердің
бірлігіне
негізделген.Технологияның теориялық маңыздылығы мен жаңалығы оның
комплексте қарастырылғандығына байланысты: оқытудың мазмұнын
құрастырудың мақсатты компоненті, қағидаттары, әдістері, тапсырмалар мен
жаттығулар жүйесі, дидактикалық материалдарды құрастыру және білім беру
жетістіктерін бағалау және бағалау үшін рейтингтік жүйе. Модульдік
оқытудың негізгі мақсаты - оқудың барлық кезеңінде студенттердің өзіндік
жұмысын күшейту. Осы мақсатты іске асыру мыналарға мүмкіндік береді:
- тақырыпты зерделеуді ынталандырады;
- білім сапасын жақсарту;
- тұтастай алғанда білім беру процесінің деңгейін көтеру.
Бұл тренинг негізгі құзыреттілікті - құнды-семантикалық, білім беру,
ақпараттық, коммуникативтік құзыреттілікті меңгеруге бағытталған. Олар
кез-келген мамандықта және қосымша білім алуда қажет. Бұл негізгі дағдылар:
қарым-қатынас, сауаттылық, жаттығуларды орындау мүмкіндігі, ақпараттық
технологияларды пайдалану және топта немесе топта жұмыс істеу
қабілеті. Оқыту білімді бірте-бірте жинақтау қағидаты бойынша жүргізіледі,
20
келесі модульге көшу алдыңғы және толық оқығаннан кейін жүзеге
асырылады. Студенттердің психикалық және физикалық денсаулығын сақтау
үшін дене шынықтыру, сенсорлық және психомоторлық білім беру жүйесі
білім беру процесінде қажет болғандықтан, блок-модульдік оқыту әрбір
оқушыға жоспарлы нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік беретіндігі туралы
қорытынды жасауға болады:
- жеке-жеке, жұп және кіші топтарда білім беруді ұйымдастыру;
- өздерінің оқу жетістіктерін жетілдіру мен өзін-өзі реттеудің жеке
қарқыны;
- жеке студенттермен жеке жұмыс ұйымдастыру, жеке көмек көрсету
мөлшерін анықтау;
- түпкілікті нәтиже бойынша бағалауды ұйымдастыру, модуль ішіндегі
бақылау - бұл бағаланбайтын, диагностикалық, бұл стрессті, белгісіздікті,
бағалаудың қорқынышын жеңілдетеді.
Блокты-модульдік жаттығуларда күнделікті сабақтар бір немесе екі
тақырыпқа (мысалы, орыс және тарих, әдебиет және шет тілі)
арналған. Көптеген мұғалімдердің айтуынша, бұл оқу жүктемесін дәстүрлі
мектеп кестесіне қарағанда әлдеқайда ыңғайлы етеді. Модульдік схемамен
тақырыпты талқылауға және оның барлық аспектілерін баяу қарастыруға
болады. Модульдің психологиялық артықшылығын ұмытпауымыз керек:
балалар бір немесе екі мұғаліммен ыңғайлы, күніне жеті немесе сегіз
күн. Осындай ұйыммен оқу уақыты бір жағынан сақталады, сабақта босаңсуға
арналған үзілістердің қажеті жоқ, сабақтың ұйымдастырушылық сәті екі рет
емес, үй тапсырмалары бір рет бақыланады және бір рет беріледі. Екінші
жағынан, оқу уақыты ол бір қызметтің басқа түріне ауысқанда, сондай-ақ
студенттің әлсіздігін азайту арқылы орын алатындығынан тиімдірек
қолданылады. Модульдік технологияға бірнеше ережелерді қолдану
ұсынылады:
1) Әрбір модуль алдында студенттердің білімін және дағдыларын
енгізуді бақылауды, жаңа модульде жұмыс істеуге даярлық деңгейін білу.
2) Студенттердің білімінде кемшіліктерді анықтаған кезде тиісті түзету
жасау қажет.
3) Ағымдық және аралық бақылау әрбір оқу элементінің соңында
орындалады (көбінесе бұл жұмсақ бақылау: өзін-өзі бақылау, өзара бақылау,
үлгімен тексеру және т.б.). Ағымдағы және аралық бақылау жұмыс барысында
тікелей жою үшін оқудағы кемшіліктерді анықтауға арналған.
4) Модульмен жұмыс аяқталғаннан кейін шығыс басқармасы жүзеге
асырылады, ол модуль меңгеру деңгейін көрсетуі керек.
5) Егер түпкілікті бақылау материалды меңгерудің төмен деңгейін
көрсеткен болса, оны нақтылау қажет.
6) Оқу үдерісіне модульдерді енгізу бірте-бірте жүзеге асырылуға
тиіс. Осылайша, модульдік технологияны пайдалану сізге:
- білімін ғана емес, сонымен қатар негізгі құзыреттерді игерудегі
студенттердің ынталандыруын арттыру;
- жеке оқу үрдісінде оқытуды құру;
