Cабаќтыњ таќырыбы: Топтау сан есім 6-сынып

Мысалы : үш шақ : балалық,

жастық

кәрілік

1.реттік сан есім дегеніміз не ? 2.Реттік санесім қандай жұрнақтар арқылы жасалады ?

3.Реттік сан есімдердің жазылу емлесі қандай ?

Бағалау : Сабаққа белсене қатысып отырған оқушылардың білімдері бағаланады.

а) Жинақтық сан есімдердің жетіге дейін болатыны,Жинақтық сан есімнің табиғаты зат есімге ұқсаса да сандық ұғымды беруін түсіндіру.

ә) Оқушылардың ойын кеңейтіп,тілді байытатын мазмұнды да көркем сөз үлгілері мол мақал-мәтелдер,нақыл сөздер үйрету;

б) Сымбатты шымыр туған жердің табиғатын сүйе білетін,оған құрметпен қарай алатын көзқарасқа тәрбиелеу.

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу

Үйге берілген жаттығуды тексеремін

1.Сан есім дегеніміз не ? 2.Сан есім құрамына мқарай нешеге бөлінеді ?

3. Дара сан есім дегеніміз не ? 4.күрделі сан есім дегеніміз не ?

5.Сан есім мағынасына қарай нешеге бөлнеді? 6.Есептік сан есім дегеніміз не ?

7.Реттік сан есім қандай жұрнақтар арқылы жсалады ?

Жинақтық сан есім заттың жинақталған санын білдіріп,нешеу ? деген сұраққа жауап береді.Жинақтық сан есім бірден жетіге дейінгі есептік сан есімдерге –ау, -еу жұрнағы жалғану арққылы жасалады. Мысалы : біреу,екеу,үшеу,төртеу.

Дауысты дыбысқа біткен екі,алты,жеті деген есптік сан есімдерге –ау, -еу жұрнағы жалғанғанда,түбірдің соңындағы –ы, -і дауысты дыбыстары түсіріліп қолданылады. Мысалы : екі + еу= екеу, алты – ау = алтау.

Жинақтық сан есімдер әдетте зат есімдермен тіркеспей,жеке қолданылады да,заттанып тұрады,яғни әрі сандық,әрі заттық мағынаны бірдей беріп тұрады. Мысалы : Алтау ала болса,ауыздағы кетеді,төртеу түгел болса,төбедегі келеді.

1.Жинақтық сан есім дегеніміз не ?

2.Жинақтық сан есім қаншаға дейін саналады ?

3.Қандай жұрнақтар арқылы жасалады ?

Адам белгілі бір қоғамда өмір сүреді,сол қоғамның материалдық және рухани байлығын жасаушысы болып табылады.Сол себепті адамдар үнемі қрым-қатынаста болады.Адамдардың өмір сүруінің,тіршілігін жүзеге асыруының құралы – тіл.Адам тілімен адам.Тіл жеке адамның туындысы емес,қоғамның жемісі,қоғамның нәтижесі.

а) Оқушыларға ұлттық тіліміздің өркендеп оянуына ана тілімізді сүюге,ана тілін аяққа баспай мәртебесін биік ұстау жөнінде түсіндіру.

ә) Оқушылардың бойына әдептілік,инабаттылық, қарапайымдылық қасиеттерін қалыптастыру.

Сабақтың түрі : Дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдісі : сұрақ-жауап,іздендіру т.б.

Сабақтың көрнекілігі : үлестірмелі кеспе қағаздар т.б. Халықтық педагогика нақыл сөздер

элементтерін қлдану :

Пәнаралық байланыс : әдебиет.

Сабақтың барысы :

а) Ұйымдастыру кезеңі :

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу

Үйге берілген жаттығуды тексеремін.Оқушыларға брнеше сұрақтар қоямын.

1. Оқу – білім туралы қандай мақал – мәтелдер білесіңдер ?

2. Қандай ақын – жазушылардың оқу – білімге шақырған өлеңдерін білесіңдер ?

Қазақ ұлтының тілі - қазақ тлі. Қазақ тілі қазақ халқының тілі ретінде таным,дәстүр,рухани құндылықтарды сақтаушы,ұрпақтан – ұрпаққа жеткізуші қызметін де атқарып келеді.Кез келген ұлт,халық ең бірінші рухани өресімен, жан байлығымен өлшенеді.Ал халықтың өнері,мәдениеті –тілінде.

а) Түрлі әдістерді пайдалана отырып,балаларды тапқырлық,жылдамдық,есте сақтау қабілеттерін арттыру.Сөйлеу тілін жетілдіре отырып,шешеендік өнерге балу.

ә) Оқушылардың бойына әдептілік,инабаттылық қасиеттерін қалыптастыру.

б) Оқушыларды сауатты жазуға дағдыландыру.

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу

Үйге берілген жаттығуды тексеремін. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Зат есім дегеніміз не ?

2.Сын есім дегеніміз не ?

3.Қазақ тілінде неше әріп бар ?
б) Жаңа сабақты түсіндіру :

Тілді бір адам жасамайды және әркім өз білгенінше сөйлей бермейді.Тіл өзі қызмет ететін адамдардың бәріне ортақ,түсінікті болу керек. Ондай жалпыға ортақ тіліді әдеби тіл дейді.

Әдеби тіл екі түрде өмір сүреді.Оның – бірі ауызша тіл,екіншісі – жазбаша тіл.Ауызша тіл деп үй ішінде,теле – радио хабарларында сөйлеген сөзді айтады.

Жаттығумен жұмыс : 6 – жаттығуды көшіріп жазып,сұрақтарға ауызша жауап береді.

Мәтінмен жұмыс : Оқушыларға кеспе суреттерді үлестіріп беремін,ондағы суретке қарап,зат есім,сын есім,сан есімді қатыстырып сөйлем құрайды.

Білімді бекіту : 1. Әдеби тіл дегеніміз не ?

2. Әдеби тіл нешеге бөлінеді ?

3. Ауызша тіл дегеніміз не ?

Білімді бағалау : Оқушылардың жауаптарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма : 7 – жаттығу.

6 – с ы н ы п Қ а з а қ т і л і

Сабақтың тақырыбы : Мәтіннің тақырыбы мен мазмұны

Сабақтың мақсаты:

а) Түрлі әдістерді пайдалана отырып балаларды тапқырлық,жылдамдық,есте сақтау қабілеттерін арттыру.Сөйлеу тілін жетілдіре отырып,шешендік өнерге баулу.

ә) Оқушылардың ойын кеңейтіп, тілді байытатын мазмұнды да көркем сөз үлгілері мен мақал-мәтелдер,нақыл сөздер үйрену.

Б) Оқушылардың бойына әдептілік, инабаттылық, қарапайымдылық қасиеттерін қалыптастыру.

Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, іздендіру

Сабақтың көрнекілігі: плакат,дидактикалық материялдар

Халықтық педагогика Дос жылатып айтады,

элементтерін қолдану: Дұшпан күлдіріп айтады.

Пәнаралық байланыс: Әдебиет

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,щқу құралдарын тексеру,сыныптың тазалығына көңіл бөлу

Оқушыларға деңгейлік тапсырма беремін.Үлгерімі төмен оқушыларға қосымша сұрақтар қоямын.

1.Әдеби тіл дегеніміз не ?

2.Әдеби тіл нешеге бөлінеді?

Мәтін деп айтылған ой – пікірдің,белгілі бір шығармашылық жұмыстың,біреудің шығармасының не оның үзіндісінің қағазға түскен немесе ауызга айтылған түрін айтады.

2.Мәтіннің мазмұны мен тақырыбының байланысы дегенді қалай түсінесіңдер ?

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.

Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

ә) Үй тапсырмасын пысықтау:

Үйге берілген жаттығуды тексеремін.Кеспе қағаздарды үлестіріп жауап талап етемін.

1.Мәтін дегеніміз не ?

2.Әдеби тіл дегеніміз не ?

3.Әдеби тілдің неше нормасы бар ?
б) Жаңа сабақты түсіндіру :
Мәтін бірнеше сөйлемдерден құралады. Мәтіндегі ой бөліктері жаңа жолдан бастап жазылады.
Деңгейлік тапсырма : 1. Бір буында қанша дыбыс болады ? а) Ең азы ; ә) Ең көбі.
2. мына з,с,т,н,б,м дыбыстарынан буын құрала ма ?
3.Берілген дыбыстарға тиісті дауысты дыбыстарды қосып буын құрап,сөз жасаңдар ;

а) е,т,қ ; б) м,ш,н

ә) к,л,б в) м,к,т,п
жеке оқушылармен жұмыс : Әрбір сөздің басқы дыбыстары біркелкі бірдей дыбыстан басталған сөз тіркесі мен сөйлемдер ойлап айту керек.
Білімді бекіту : Өтілген тақырыптар бойынша бірнеше сұрақтар қоямын.
Білімді бағалау : Оқушылардың жауаптарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма : 24 – жаттығу

6 – с ы н ы п Қ а з а қ т і л і
Сабақтың тақырыбы : Мәтіндерге тілдік талдау жасау.

Сабақтың мақсаты :

а) Оқушылардың ойлау қабілетін сабаққа деген қызығушылығын арттыру және негізгі мәселелерге көңіл бөлуге үйрету

ә) Сөйлеу тілін, сөз мағынасын түсініп, шапшаң ой қорыта алуға, көркем, ұқыпты жаза білуге дағдыландыру.

б)Туған жердің табиғатын сүйе білетін,оған құрметпен қарай алатын көзқарасқа тәрбиелеу.

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

1.Мәтін дегеніміз не ?

2.Мәтін тақырыбы мен мазмұнының бірлігі дегенді қалай түсінесіңдер ?

3.Мәтіндегі ой бөліктері дегеніміз не ?

Өткен тақырыптарды шолып шығу.

Көркем,жақсылық,келбет,епсіз,сенім,жасқану,қоныс

2) е + й + і – мейіз

3) ү + й + і – үйір
Білімді бекіту : Оқушыларға өткен тақырыптардан бірнеше сұрақтар беріледі.

Білімді бағалау : Оқушылардың жауаптарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма : 35 – жаттығу.
6 – с ы н ы п Қ а з а қ т і л і

Сабақтың тақырыбы : Тіл ұстарту

Сабақтың мақсаты :

а) Оқшылардың шығармашылықпен жұмыс істеуіне ықпал ету. Ойлау шеберлігін сөйлеу мәдениетін арттыру;

ә) Оқушыларға ұлттық тіліміздің өркендеп оянуына ана тілімізді сүюге,ана тілін аяққа баспай мәртебесін биік ұстау жөнінде түсіндіру,соған дәріптеу;

б) Оқушылардың білімін бақылау арқылы дұрыс жаза білуге үйрету.

Сабақтың түрі : Қайталау сабақ

Сабақтың әдісі : сұрақ-жауап,іздену

Сабақтың көрнекілігі : кеспе қағаздар

Халықтық педагогика

элементтерін қолдану : нақыл сөздер

Пәнаралық байланыс : әдебиет

Сабақтың барысы :

а) Ұйымдастыру кезеңі :

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру,сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

Үйге берілген жаттығуды тексеремін.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1. Мәтін дегеніміз не ?

2. Мәтіндегі ой бөліктері дегенді қалай түсінесіңдер ?

3. Тақырып пен мазмұнның байланысы дегеніміз не ?

б) Жаңа сабақты түсіндіру :

тақтамен жұмыс :

1) Сөздің оң жақта бір бөлігі,солжақта бір бөлігі берілген.Екі бөлікті қосып,күрделі сөз жасау. Сөз мағыналарын түсіндріп беру.

Қырық қосақ темір басқа

Саңырау аяқ тас беу
2) Оңнан оқыса да, солынан оқыса да өзгермейтін 3 әріптен тұратын 10 сөз ойлап жазу.
Нан шаш кек тұт іні

көк қақ тот сұс құқ

ба те ғай жа ұр нын

пан ла за дық ше кө
Білімді бекіту : Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.
Білімді бағалау : Оқушылардың білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма :Оңнан солға қарай оқыса да,соңнан оңға қарай оқыса да өзгермейтін 5 әріптен тұратын сөздер жазып келу.
6– сынып Қ а з а қ т і л і

Сабақтың тақырыбы : Түбір мен қосымша

Сабақтың мақсаты :

а) Қазақ тіліндегі қосымшалардың түбір сөзге жалғану заңдылықтары туралы ұғымдарын дамыту,жұрнақ пен жалғаудың атқаратын қызметін таныту ;

ә) Ана тілін қадірлеуге,білімділікке,сауаттылыққа тәрбиелеу ;

б) Фонетика,лексика тараулары бойынша алған білімдеріне сүйене отырып сауатты жазу,оқу дағдыларын жетілдіру,дұрыс сөйлеуге машықтандыру.
Сабақтың түрі : Жаңа білімді меңгеру сабағы.

Сабақтың әдісі : сұрақ-жауап,тіл дамыту

Сабақтың көрнекілігі : кеспе қағаздар

Халықтық педагогика

элементтерін қолдану : Аттың сыры иесіне мәлім

Пәнаралық байланыс : әдебиет.

Сабақтың барысы :

а) Ұйымдастыру кезеңі :

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын иексеру. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

Үйге берілген жаттығуды тексеремін. Оқушыларға өткен сабақтар бойынша сұрақтар қоямын.

1. Мәтін дегеніміз не ?

2. Әдеби тіл дегеніміз не ?

3. Әдеби тіл нешеге бөлінеді ?

Сөздің негізгі мағыналыбөлшегін түбір дейміз. Түбірге жалғанған бөлшекті қосымша дейміз. Қосымша екіге бөлінеді. Жұрнақ және жалғау.Жұрнақ екіге бөлінеді. 1. Сөз тудырушы, 2. Сөз түрлендіруші.Жалғау төртке бөлінеді : 1.көптік 2.септік, 3.тәуелдік, 4. жіктік.

өнерлі, дос, ақыл, бала, еңбек т.б.

2. Түбірге жалғанған бөлшекті не дейміз ? 3.Қосымша нешеге бөлінеді ?

4. Жалғау нешеге бөлінеді ?

Білімді бағалау : Оқушылардың білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма : 73 –жаттығу.

6– сынып Қ а з а қ т і л і
Сабақтың тақырыбы : Дара сөздер мен күрделі сөздер

Сабақтың мақсаты :

а) дара сөздер мен күрделі сөздертуралы түсінік беру. Оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттыру ;

ә) Оқушылардың бойына әдептілік,инабаттылық, қарапайымдылық қасиеттерін қалыптастыру;

б) Сабақ барысында түбір мен қосымшаны ажырата білуге үйрету.

Сабақтың түрі : Дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдісі : сұрақ-жауап,тіл дамыту

Сабақтың көрнекілігі : кеспе қағаздар

Халықтық педагогика

элементтерін қолдану : Аттың сыры иесіне мәлім

Пәнаралық байланыс : әдебиет.

Сабақтың барысы :

а) Ұйымдастыру кезеңі :

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын иексеру. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

Үйге берілген жаттығуды тексеремін. Оқушыларға өткен сабақтар бойынша сұрақтар қоямын.

1. Сөзжасам дегеніміз не ? 2.Түбір дегеніміз не ?

3.Түбірге жалғанған бөлшекті қалай атаймыз ? 4.Қосымша нешеге бөлінеді ?

5.Жұрнақ нешеге бөлінеді ?

б) Жаңа сабақты түсіндіру :

Бір ғана түбірден немесе туынды түбірден тұрған сөзді дара сөздер дейміз.Екі немесе одан да көп сөздердің бірігуі,тіркесуі,қосарлануы,қысқартуы арқылы жасалған сөздерді күрделі сөз дейміз.

2.түйеқұс,әке – шеше,Б:Ұ:Ұ: т.б.

2. Күрделі сөздер дегеніміз не ?

3. Күрделі сөздер нешеге бөлінеді ?

Білімді бағалау : Оқушылардың жауаптарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма : 73 – жаттығу

6– сынып Қ а з а қ т і л і

Сабақтың тақырыбы : Қос сөздер

Сабақтың мақсаты :

а) Оқушылардың ойлау қабілетін,сабаққа деген қызығушылығын арттыру және негізгі мәселелерге аса көңіл бөлуге үйрету.

ә) сөйлеу тілін,сөз мағынасын түсініп,шапшаң ой қорытуға,көркем ұқыпты жаза білуге дағдыландыру

б) Оқушыларға қазақ тілін оқыту арқылы ой -өрісін ,таным қабілетін,сөзжасам туралы түсініктерін дамыту.

Сабақтың түрі : Жаңа сабақты игерту

Сабақтың әдісі : сұрақ-жауап,тіл дамыту

Сабақтың көрнекілігі : плакаттар

Халықтық педагогика

элементтерін қолдану : мақал - мәтелдер

Пәнаралық байланыс : әдебиет.

Сабақтың барысы :

а) Ұйымдастыру кезеңі :

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

Үйге берілген жаттығуды тексеремін. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1.Дара сөздер дегеніміз не ? 2.Күрделі сөздер дегеніміз не ?

3.Біріккен сөздер қалай жасалады ? 4.Кіріккен сөздер қалай жасалады ?

Қос сөздер дегеніміз екі сөздің қосарланып немесе қайталанып жасалуын айтамыз. Қос сөздер екіге бөлінеді.1.Қайталама қос сөздер 2. Қосарлама қос сөздер. Қайталама қос сөз дегеніміз бір түбірдің екі рет қайталануын айтамыз.Қосарлама қос сөздер екі сөздің қосарлануы арқылы жасалады.