Курстық ЖҰмыс тақырыбы

Абай Құнанбаев атындағы Саран гуманитарлы-техникалық колледжі

 

Тақырыбы: Жаратылыстану сабағындағы ақпараттық коммуникациялық технологиялардың ерекшелігі

Орындаған:БМ-9-17 тобының студенті:  Шоңқабаева А.А.  

Ғылыми жетекші:  Ғабдуллина К.М.  

Мазмұны

Кіріспе............................................................................................................................3

1.1. Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолданудың негізгі бағыттары.................................................................................................................4

1.2. Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалана отырып сабаққа қойылатын негізгі талаптар......................................................................6

1.3. Жаратылыстану сабақтарында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану......................................................................................7

2. Жаратылыстану сабақтарында ақпараттық-коммуникациялық технологиялар процесін жетілдіру

2.1. Жаратылыстану сабақтарында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдана отырып жұмыс тәжірибесін пайдалануды қарастыру................................................................................................................9

2.2. Жаратылыстану сабақтарында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану процесін жетілдіру бойынша ұсыныстар.................11

Қорытынды.................................................................................................................14 

Пайдаланған әдебиеттер тізімі.................................................................................15

Жұмыстың мақсаты – жаратылыстану сабақтарында ақпараттық технологиялар құралдарын қолдану қажеттілігін теориялық негіздеу, өз тәжірибесіне сүйене отырып, осы пайдалану ерекшеліктерін қарастыру.

Зерттеу нысаны: оқытуда ақпараттық технологияларды пайдалану.

Зерттеу пәні: жаратылыстану сабақтарында ақпараттық технологияларды қолдану.

Зерттеу гипотезасы: жаратылыстану сабақтарында ақпараттық – коммуникациялық технологияларды қолдану АКТ-ның әртүрлі формаларын қолдана отырып, оқушылардың танымдық белсенділігін арттыруға ықпал етеді.

Міндеттері:

1. Білім беру процесінде ақпараттық технологиялар құралдарын пайдаланудың теориялық мәселелерін, мүмкіндіктерін, ерекшеліктері мен мақсаттылығын зерделеу

2. Мектептегі ғылымды зерттеуде ақпараттық - коммуникациялық технологияларды қолданудың негізгі бағыттары мен ерекшеліктерін қарастырыңыз.

3. Мектептегі жаратылыстану сабақтарында ақпараттық - коммуникациялық технологияларды жетілдіру мен қолданудың негізгі жолдарын белгілеу.

Теориялық маңыздылығы зерттеу нәтижелері оқу іс-әрекетін ұйымдастыру процесінде АКТ қолдану проблемасын талдауға жаңа тәсілдерді қалыптастыруға мүмкіндік беретіндігімен анықталады.

Зерттеу әдістері:

- зерттелетін тақырып бойынша ғылыми-әдістемелік әдебиеттерді зерттеу;

- бақылау;

- эксперимент.

Ғылыми жаңашылдық инновациялық технологиялар мен заманауи компьютерлік техниканы белсенді пайдалану арқылы білім беру процесін жетілдіруден, оқушылардың ақпараттық құзыреттілігі мен шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру үшін жағдай жасаудан тұрады.

Практикалық маңыздылығы – ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану мұғалімге оқушылардың танымдық іс-әрекетін ұйымдастыруға көмектеседі және оқу сапасының жақсаруына әкеледі.

1. Білім беру қызметінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану

 1.1. Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолданудың негізгі бағыттары

Бірінші бағыт компьютерді әртүрлі мәселелерді шешуде сәтті пайдалануға мүмкіндік беретін білімді, дағдыларды игеруді немесе басқаша айтқанда, көбінесе «екінші сауаттылық» деп аталатын компьютерлік сауаттылықты игеруді қамтиды.

Екінші бағыт компьютерлік технологияларды қарастырады, бұл әр оқушының өзіндік оқу траекториясын қамтамасыз ететін, оқушының оқу процесін ұйымдастыруды өзгертетін, жүйелі ойлауды қалыптастыратын ашық білім беру жүйесін құруға мүмкіндік береді. Компьютерлік технологиялар есте сақтауды, байқауды, тез тапқырлықты жаттықтырады және белсендіреді, оқушылардың назарын шоғырландырады, ұсынылған ақпаратты басқаша бағалауға мәжбүр етіп, зерттеу дағдыларын дамытуға ықпал етеді.

Оқу процесінде компьютерлік бағдарламаларды қолданудың бірқатар артықшылықтарын атап өту керек. Компьютермен жұмыс мектеп оқушыларының қызығушылығын арттырады және оқу мотивациясын күшейтеді. Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) пайдалану бұрын қол жетімсіз қазіргі заманғы, жаңа ақпараттың үлкен ауқымына қол жеткізуге, білім көздерімен «диалогты» жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

Жарық, анимация, музыка, дыбыстық сөйлеу, динамикалық модельдердің үйлесімі оқу ақпаратын ұсынуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, көрнекі демонстрациялық құралдар мен модельдердің едәуір бөлігі (қабырға плакаттары, диаграммалар, карталар, слайдтар, бейнеклиптер, анимациялық диаграммалар сандық нұсқада сақталуы мүмкін және қажет болған жағдайда үлкен экранға шығарылады. Осыған байланысты оқу процесінде АКТ қолданудың негізгі жағымды жақтарын оқу уақытын үнемдеу, компьютерлік құралдардың ықшамдылығы деп атауға болады, сонымен қатар компьютерлік оқыту бағдарламаларының маңызды артықшылығы – материалды визуалды деңгейде бір уақытта аудио сүйемелдеумен қамтамасыз ету мүмкіндігі.

Пәннің дидактикалық мақсаттарына байланысты компьютерлік бағдарламалардың келесі түрлерін ажыратуға болады:

1. Оқу (тәлімгерлік) бағдарламалары – бұл негізінен жаңа білімді меңгеруге бағдарланған бағдарламалар. Олардың көпшілігі кеңейтілген бағдарламамен бағдарламаланған оқытуға жақын режимде жұмыс істейді. Сол топқа оқушылардың қызметін жанама басқаруды жүзеге асыратын проблемалық оқыту бағдарламаларын қосуға болады.

2. Тренажер-бағдарламалар оқушылардың біліктері мен дағдыларын қалыптастыруға және бекітуге, сондай-ақ өз бетінше дайындалуға арналған. Осы бағдарламаларды қолдану студенттердің теориялық материалды игергенін болжайды.

3. Бақылау бағдарламалары белгілі бір білім мен дағдыларды басқаруға арналған. Бағдарламалардың бұл түрі әртүрлі тексеру тапсырмаларымен, соның ішінде тест түрінде ұсынылған.

4. Демонстрациялық бағдарламалар сипаттамалық сипаттағы оқу материалдарын, әртүрлі көрнекі құралдарды, кітапханаларды (суреттер, фотосуреттер, бейнеклиптер) көрнекі түрде көрсетуге арналған. Олардың әртүрлілігі интерактивті энциклопедиялар деп санауға болады, олардың суреттерін тек көрнекілік ретінде ғана емес, сонымен қатар бір-біріне құрастыруға, диалогтық және интерактивті графиканы қолдануға болады. Бұл түрге сонымен қатар графикалық редакциялау мүмкіндігі бар және оқушылардың шығармашылық жұмысы үшін қолданылатын презентациялық бағдарламалар кіреді.

5. Модельдеу және модельдеу бағдарламалары – объектілер мен құбылыстарды «модельдеуге» арналған. Бұл бағдарламалар зерттелетін материалды көрсету қиын немесе дерексіз болған кезде өте маңызды.

6. Ақпараттық-анықтамалық бағдарламалар – Интернеттің білім беру ресурстарына қосылу арқылы қажетті ақпаратты алуға арналған.

7. Мультимедиялық оқулықтар – бұл аталған бағдарламалардың көптеген элементтерін біріктіретін күрделі

бағдарламалар.

1.2. Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалана отырып сабаққа қойылатын негізгі талаптар

Оқу процесінде АКТ қолдану мүмкіндігін қарастыра отырып, сабаққа қойылатын негізгі талаптарды белгілеу қажет, өйткені сабақ мектепте оқытудың негізгі формасы болып табылады.

АКТ-ны қолдана отырып сабақ құрудың негізгі принциптері арасында мыналарды бөліп көрсету керек:

1. Жүйелілік принципі – үздіксіз кеңейту мүмкіндіктерін болжайды, бұл оның мақсаты мен міндеттері анықталған кезде жалпы оқыту жүйесінің элементі. Сабақ – оқу процесінің көптеген компоненттерінен (оқытушы, білім алушы, оқу-ақпараттық құралдар, оқу материалы), осы компоненттердің функционалдық өзара іс-қимылын анықтайтын оларды біріктіретін байланыстардың алуан түрінен тұратын біртұтас тұтас.

2. Даму қағидаты міндеттер жүйесін және оларға қол жеткізу құралдарын үнемі кеңейту және жаңарту мүмкіндігін көздейді.

3. Ақпараттылық принципі оқушының жеке басын дамыту, оқушылардың ақпараттық құзыреттілігін қалыптастыру тұрғысынан ақпараттық-коммуникациялық технологиялар құралдарын қолдануды білдіреді.

4. Даралау принципі жаңа ақпараттық технологиялар құралдары негізінде студенттердің танымдық қызметін тиімді ұйымдастыру арқылы жаңа білім алу әдістерін өзгертуге мүмкіндік береді.

АКТ-ны қолдана отырып сабақты құру процесінің келесі қадамы негізгі кезеңдерді бөліп көрсету болады, олардың ішінде сабақты құру кезеңдерін атап өтуге болады:

- тұжырымдамалық;

- технологиялық;

-әрекеттік;

- педагогикалық іске асыру

1.3. Жаратылыстану сабақтарында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану

Қазіргі жаратылыстану – бұл ғылыми саралау мен синтетикалық пәндерді құрудың бір мезгілде жүретін процестерімен сипатталатын және ғылыми білімді біріктіруге бағытталған табиғат ғылымдарының кең дамып келе жатқан кешені. Жаратылыстану – бұл әлемді білудің белгілі бір кілті, ғылыми-техникалық прогрестің негізі және жеке дамудың маңызды құрамдас бөлігі.

Білім беру жүйесіндегі ақпараттық орта үшін АКТ негізгі құралы тиісті бағдарламалық қамтамасыз етумен және телекоммуникация құралдарымен жабдықталған дербес компьютер болып табылады, оқу материалының сапасын арттыруға және білім берудің тиімділігін күшейтуге мүмкіндік береді.

Қазіргі уақытта білім беру процесінде оқытуды компьютерлендірудің екі негізгі бағыты ерекшеленеді, олардың біріншісі компьютер мен компьютерлік технологияны қолдану білімін, дағдыларын қалыптастыруды қамтиды, екінші бағыт компьютерлік технологияларды оқыту құралы ретінде қарастырады. Осы бағыттар аясында біз цифрлық білім беру ресурстарының түрлерін қарастырдық. Біз проектор арқылы ақпаратты презентация түрінде көрсету технологиясына көп көңіл бөлдік, онда оларды қолдану мақсаттары мен жаратылыстану сабақтарында қолдану мүмкіндіктеріне байланысты мультимедиялық оқу презентацияларының бірқатар нұсқаларын қарастыра аламыз. Қазіргі білім беру процесінде интерактивті тақтаны, электронды оқулықтарды, тест базаларын пайдалану маңызды рөл атқарады.

Оқытудың ең қол жетімді құралы – PowerPoint бағдарламасында жасалған презентация түрінде проектор арқылы ақпаратты көрсету технологиясы. Шебер мұғалім презентацияны студенттерді білім беру қызметіне тартудың қызықты әдісіне айналдыра алады. Сонымен қатар, презентация сабақтың өзіндік жоспарына, оның логикалық құрылымына айналуы мүмкін. Оны сабақтың кез-келген кезеңінде немесе сабақтың кез-келген түрінде қолдануға болады: жаңа материалды енгізу, оқыту және бекіту, білімді практикада қолдану, сынақ немесе бақылау, үй тапсырмасы.

Презентация мұғалімге шығармашылық, даралықты көрсетуге, сабақ өткізуге ресми көзқарасты болдырмауға мүмкіндік береді. Жаратылыстану бойынша оқу материалын презентация түрінде ұсынуда қолданылатын әдістер мен әдістер, оқыту практикасы, нәтижелерді талдау мұның ықпал ететінін көрсетеді:

- ақпараттық қолдау;

- оқу материалын көрнекі түрде көрсету;

- уақытты үнемдеу және материалдық қаражат;

-жаратылыстану ғылымының теориялық негіздерін тиімді меңгеру және оқушылардың

танымдық белсенділігін арттыру арқылы қолдану;

- пәнге қызығушылықты арттыру;

- ойлау тәсілдерін дамыту: талдау, синтездеу, салыстыру, жалпылау;

- ақпаратты өңдеуді жүзеге асыру біліктерін дамыту; берілетін ақпаратты қысқаша түрде жаңғырту;

- компьютерлік графиканы, мультимедиа технологиясын пайдалану есебінен эстетикалық тәрбие беру;

- жеке және ұжымдық оқу-танымдық іс-әрекетте ақпараттық технологияларды пайдалану

тәжірибесін алу.

2. Жаратылыстану сабақтарында ақпараттық-коммуникациялық технологиялар процесін жетілдіру

2.1. Жаратылыстану сабақтарында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдана отырып жұмыс тәжірибесін пайдалануды қарастыру

Бүгінгі таңда қазіргі қоғам мұғалімдерге білім беруді ғана емес, оқушылардың жеке маңызды қасиеттерін дамыту міндетін қояды. Білім беруді ізгілендіру оқушының әртүрлі жеке көріністеріне құндылық қатынасын білдіреді. Білім мақсат ретінде емес, жеке тұлғаны дамытудың тәсілі, құралы ретінде әрекет етеді. Бұл үшін ең бай мүмкіндіктер заманауи ақпараттық компьютерлік технологиялармен  қамтамасыз етіледі.

Мұғалім өз жұмысында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолданудың келесі формаларын белсенді қолдануға болады:

· Мультимедиялық презентацияларды қолдану;

· Дайын электрондық өнімдерді пайдалану (электронды энциклопедиялар, атластар, анықтамалықтар, тренажерлер);

· Интернет желісінің ресурстарын пайдалану;

· Фото, видео, аудио фрагменттер мен альбомдарды көрсету;

· Сыныптан тыс іс-шаралардың эстетикалық безендірілуі;

· Оқушылардың жобалық қызметін ұйымдастыру.

Жаратылыстану сабақтарында заманауи ақпараттық технологияларды қолданудағы жұмысымның нәтижелері:

- пәнге деген танымдық қызығушылықты арттыру;

- оқушылардың пән бойынша үлгерімінің оң динамикасы;

- өзіндік өнімді қызмет дағдыларын қалыптастыру;

- әр оқушы үшін сәттілік жағдайын жасау;

- оқушылардың коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыруға ықпал етеді, себебі оқушылар сабақты өткізу кезеңінде ғана емес, дайындық кезінде де, сабақ құрылымын қалыптастыру кезеңінде де сабақтың белсенді қатысушылары болады;

- белсенділікке арналған әр түрлі іс-шараларды тарту – өз бетінше ойлау, пікірталас, ойлау, оқуды үйрену, қажетті ақпаратты өз бетінше алу үшін пән бойынша жеткілікті білім алған студенттердің позициясы.

Менің ойымша, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану мұғалімнің өзі үшін де маңызды рөл атқарады:

- сабақта уақытты үнемдеу;

- оқу материалына тереңірек енуге мүмкіндік береді;

- өз сабақ жоспарын құру мүмкіндігі және оған сәйкес мультимедиялық сүйемелдеу

- оқытудың уәждемесін көтеру;

- оқудағы интегративті тәсіл аудио, видео, мультимедиа материалдарын бір уақытта пайдалануға мүмкіндік береді;

- өз талаптарына сәйкес келетін түрлі-түсті баспа өнімдерін жасау.

Осылайша, сабақта компьютерлік технологияларды енгізу қазіргі жаратылыстану сабағына қойылатын талаптарға сәйкес келетін танымдық ортаны құру үшін қажет.

2.2. Жаратылыстану сабақтарында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану процесін жетілдіру бойынша ұсыныстар

Білім берудің ақпараттық технологиялары жаратылыстану туралы білімді жалпылап, нақтылап, жүйелеп қана қоймай, оқушылардың осы пәнді оқуға деген ынтасын арттыратын оқыту жүйесін құруға көмектеседі.

Қойылған мақсатқа қол жеткізу мынадай міндеттерді шешу арқылы болжанып отыр:

· Білім алушының тұлғасын дамыту, оны заманауи ақпараттық қоғам жағдайында өз бетінше өнімді іс-әрекетке дайындау: ойлауды дамыту, эстетикалық тәрбие, қиын жағдайда дұрыс шешім қабылдау немесе нұсқаларды ұсыну білігін қалыптастыру, эксперименттік-зерттеу қызметін жүзеге асыру білігін дамыту.

· Қазіргі қоғамның ақпараттандырылуына байланысты әлеуметтік тапсырысты жүзеге асыру.

· Үздіксіз білім беру жүйесінің барлық деңгейлеріндегі білім беру процесін қарқындату:

· Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар (АКТ) мүмкіндіктерін іске асыру есебінен білім беру процесінің тиімділігі мен сапасын арттыру);

· АКТ-ны пайдалана отырып, танымдық іс-әрекетті жандандыру;

· АКТ пайдалану есебінен пәнаралық байланыстарды тереңдету;

· Желілік технологияларды пайдалану негізінде ашық білім беру идеяларын іске асыру

· Ресурстар: компьютермен, проектормен жабдықталған кабинеттің болуы, интернетке қолжетімділік

Оқу процесіне қатысушылар үшін күтілетін нәтиже:

· Оқытушыға оқытудың түбегейлі жаңа нысандары мен әдістерін іске асыру мүмкіндігі; білім алушының тұлғасын дамыту бағыттары мен қолдау үшін қосымша мүмкіндіктер; оқушылар мен мұғалімдердің бірлескен іс-әрекетін шығармашылық іздеу және ұйымдастыру; оқу бағдарламаларының ең үздік нұсқаларын әзірлеу және таңдау; еңбектің зияткерлік нысандарын пайдалану;

· Білім алушыларға-ақпараттың дәстүрлі емес көздеріне қол жеткізу; өзіндік жұмыстың тиімділігін арттыру; шығармашылық үшін, әртүрлі кәсіби дағдыларды игеру және бекіту үшін мүлдем жаңа мүмкіндіктер пайда болады;

· Ата-аналар оқу процесіне үлгерім деңгейін бақылаудан бастап, бірлескен жобаларға қатысуға дейін қатысу мүмкіндігі.

Негізгі мазмұны:

1. Компьютерді сабақта әмбебап техникалық оқыту құралы ретінде қолдану.

Дәстүрлі аудиовизуалды оқыту құралдарын компьютермен, экранмен және мультимедиялық проектормен сәтті ауыстыруға болады. Заманауи бағдарламалық жасақтама сабақта көптеген көрнекі материалдарды – суреттер, диаграммалар, кестелер, мәтіндер, сонымен қатар бейнелер, анимациялар, физикалық модельдерді көрсетуге мүмкіндік береді.

Мұндай сабақтар мұғалімге бор мен тақтаның жұмысындағы әдеттегі құралдардан бас тартуға, сабақты жарқын етуге, оқушылардың пәнге деген қызығушылығын қолдауға мүмкіндік береді.

2. Жаратылыстану сабақтарында компьютерлік модельдерді қолдану.

Компьютерлік модельдер үшін оқушыларға арналған тапсырмалардың келесі түрлерін бөлуге болады:

· компьютерлік эксперименттер;

· эксперименттік тапсырмалар (яғни, оларды шешу үшін тиісті компьютерлік эксперимент ойластырылып, қойылуы керек тапсырмалар);

· зерттеу тапсырмалары (студенттерге белгілі бір заңдылықтарды растауға немесе жоққа шығаруға мүмкіндік беретін бірқатар компьютерлік эксперименттерді жоспарлау және жүргізу қажет тапсырма)

Жаратылыстану сабақтарында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану:

· оқушылардың жеке ерекшеліктерін ескеру.

· шығармашылық және зерттеу қабілеттерін дамыту.

· оқушылардың танымдық және өзіндік іс-әрекетіне қызығушылықты тәрбиелеу.

· бағдарламалық материалды сапалы меңгеруді қамтамасыз ету.

•оқыту кезінде оқушылардың білім сапасын арттыруды қамтамасыз ету.

Бұл жұмыс білім беру мекемесінде ақпараттық орталық болған жағдайда барынша жемісті болады. Қазір мұндай мүмкіндік бар. Оның міндеттерінің бірі ақпараттық ресурстарға толық және жылдам қол жеткізуді, қолда бар көздерді, Интернет-ресурстарды жинауды, жинақтауды және жүйелеуді қамтамасыз ету болып табылады. Құрылатын ақпараттық орталық білім берудің неғұрлым жаңа, сапалы деңгейіне қол жеткізуге мүмкіндік береді, ол оқушылардың ақпаратты табу және өңдеу, тіршілік әрекетінің кез келген саласында тиімді қолданылатын білім мен дағдыларды меңгеру, таңдау жағдайында өз бетінше шешім қабылдау қабілетінен көрінеді.

Қорытынды

Білім беруді дамытудың қазіргі кезеңі оқу процесіне ақпараттық технологиялардың кеңінен енгізілуімен сипатталады. Олар оқытудың жаңа деңгейіне шығуға мүмкіндік береді, мұғалім үшін де, оқушы үшін де бұрын қол жетімсіз мүмкіндіктерді ашады. Жоғарыда айтылғандарға сүйене отырып, келесі қорытынды жасауға болады.

Жұмыстың келесі кезеңінде оқытуды компьютерлендірудің екі негізгі бағыты зерттелді. Біз мультимедиялық оқу презентацияларына көп көңіл бөлетін сандық білім беру ресурстарының әртүрлі түрлерін қарастырдық. Оқу процесінде презентацияларды қолдану олардың сабақтың мазмұнын өзгертуге, сабақтар мен сабақтан тыс іс-шараларға әр түрлі сыныптар мен әр түрлі деңгейдегі оқушыларды тартуға, оқушылардың шығармашылық топтарын тартуға қабілетті екенін көрсетті.

Пайдаланған әдебиеттер тізімі:

 

1. Берлинер, Е.М. Microsoft Windows XP/ Е.М. Берлинер, И.Б. Глазырина, Б.Э.Глазырин.-М., 2004.

2. Большой словарь иностранных слов/ Сост. А. Ю. Москвин. – М.: ЗАО Издательство Центрполиграф: ООО «Полис», 2003.

3. Большой толковый словарь русского языка/ Гл. ред С. А. Кузнецов./ СПб.: «Норинт», 2001.

4. Бордовский, Г.А. Информатика в понятиях и терминах/ Г.А. Бордовский, В.А. Извозчиков. – М: Просвещение, 1991.

5. Коротаева Е.В. «Обучающие технологии в познавательной деятельности школьников» Москва – 2003.

6. Горвиц,  Ю.М. Интерактивная доска Smart Board: до и во время уроков/ Ю.М. Горвин // Информатика и образование. – 2006.

7. Горвиц,  Ю.М. Интерактивная доска Smart Board: до и во время уроков/ Ю.М. Горвин // Информатика и образование. – 2006.

8. Дворецкая, А.В. Основные типы компьютерных технологий/ А.В. Дворецкая// Школьные технологии. – 2004.

9. Диск «Применение международных информационных технологий: применение ИКТ в учебном процессе», академия АЙТИ.

10. Замятина, Е.Б. Введение в информатику/ Е.Б. Замятина, Л.Н. Лядова, Б.И. Мызникова, Н.В. Фролова. – Пермь: Пермский гос. ун-т, 2004.

11. Замятина, Е.Б. Введение в информатику/ Е.Б. Замятина, Л.Н. Лядова, Б.И. Мызникова, Н.В. Фролова. – Пермь: Пермский гос. ун-т, 2004.

12. Захаров, В.А. Информационное общество/ В.А. Захаров, М.Б. Игнатьев, Ю.Ф. Шейнин //Системы и средства информатики. –1999.

13. Захарова, И. Г. Информационные технологии в образовании: учебное пособие для студ. пед. учеб. заведений/ И. Г. Захарова,– М.: Издательский центр «Академия», 2003.

14. Коджаспирова, Г. М. Технические средства обучения и методика их использования/  Коджаспирова Г. М., Петров  К. В. – Учеб. пособие для учеников высш. пед. учеб. заведений. – М.: издательский центр «Академия», 2001.

15. «Конструирование современного урока математики», С.Г.Манвелов, М., Просвещение, 2002.

16. Красношлыкова, О.Г.// Проблемы развития профессионализма педагогов и их решение в рамках муниципальной методической службы. - Информатика и образование. - 2007.

17. Лебедева, И.Т. Миндоров. – Пермь: Пермский гос. ун-т, 2004.

18. Мануйлов, В.Г. Мультимедийные компоненты презентаций Power Point/ В.Г. Мануйлов// Информатика и образование. – 2005.

19. Применение новых информационных технологий в образовательном процессе/ С.П. Новиков//Педагогика. –2003.

20. Розов, Н.Х. //Компьютер и учебный процесс/ Н.Х.  Розов,– Математика. - 2002.

21. Семлинев, С.В. Мультимедийный учебник по истории/ Семлинев С.В.// Школьные технологии. – 2003.

22. Усенков, Д.Ю. Школьная доска обретает «разум»/ Д.Ю Усенков// Информатика и образование. – 2005.

23. Рейн, А. Г. Информатика / А. Г. Рейн, А. И. Сенокосов, И. А. Юнерман. – М.: Просвещение, 2003.