Т.1. Егер теңсіздіктің бір жағындағы қосылғышты қарама – қарсы таңбамен екінші жағына көшірсек, онда берілген теңсіздікке пара – пар теңсіздік алынады.
Т.2. Егер бір айнымалысы бар теңсіздіктің екі жағын да бір ғана оң санға көбейтсек, немесе бөлсек онда берілген теңсіздікке пара – пар теңсіздік алынады.
Т.3. Егер бір айнымалысы бар теңсіздіктің екі жағын да бір ғана теріс санға көбейтіп немесе бөліп, теңсіздік белгісін қарама – қарсыға ауыстырсақ, онда берілген теңсіздікке пара – пар теңсіздік аламыз.
Т.4. Егер теңсіздіктің екі жағын да айнымалының барлық мүмкін мәндерінде оң мәндер қабылдайтындай бір ғана өрнекке көбейтсек немесе бөлсек, онда берілген теңсіздікке пара – пар теңсіздік алынады.
Т.5. Егер теңсіздіктің екі жағын даайнымалыныңбарлықмүмкін мәндерінде теріс мәндер қабылдайтындайбір ғанаөрнеккекөбейтіп немесе бөліп, теңсіздік белгісін қарама – қарсыға ауыстырсақ, онда берілген теңсіздікке пара –пар теңсіздік алынады.
11 -дәріс. Тригонометриялық функциялардың анықтамалары, негізгі қасиеттері және графиктері. Тригонометриялық өрнектерді түрлендіру.
Жоспар:
Тригонометрияның негізгі формулаларын білу.
Тригонометриялық өрнектерді ықшамдау
y=sinx функциясының қасиеттері мен графигі.
Анықталу облысы – барлық нақты сандаржиыны.
Мәндерінің жиыны – [-1; 1]кесіндісі.
Функция периодты; негізгі периоды 2π – гетең.
Тақфункция.
Функция [-π/2+2πn; π/2+2πn] аралығында өседі де, [π/2+2πn; 3π/2+2πn] аралығында кемиді (n €Z).
y=cosx функциясының қасиеттері мен графигі.
Анықталу облысы – барлық нақты сандаржиыны.
Өзгеру облысы - [-1; 1]кесіндісі.
Функция периодты; негізгі периоды2π.
Жұпфункция.
Функция [2πn; π+2πn] аралығында кемиді де, [-π+2πn;2πn] аралығында өседі (n €Z).
y=tgx функциясының қасиеттері мен графигі.
Анықталу облысы: x≠π/2+kπ (k €Z)
Өзгеру облысы – бүкіл сандықось.
π – функцияның негізгіпериоды..
Тақфункция.
Функция (-π/2+πn; π/2+πn) аралықтарында өседі. y=ctgx функциясының қасиеттері менграфигі.
Анықталу облысы – x≠kπ (k €Z)
Өзгеру облысы – бүкіл сандықось.
Негізгі периоды π болатын периодтыфункция.
Тақфункция.
y=ctgx функциясы (πn; π+πn) аралықтарындакемиді.
Тригонометриялық өрнектер. Айнымалы тригонометриялық функциялар белгілерінің астында болып келетін өрнектер тригонометриялық өрнектер деп аталады.
Аргументтерді қосу мен азайту формулалары. Кез келген нақты α мен β сандарыүшін
cos(α+β)=cosα cosβ –sinα sinβ
cos(α-β)=cosα cosβ + sinα sinβ
sin(α+β)=sinα cosβ +cosα sinβ
sin(α-β)=sinα cosβ –cosα sinβ
формулалары орынды. Келтіру формулалары.
Функция
|
Аргумент
|
π/2-α
|
π/2+α
|
π-α
|
π+α
|
3π/2-α
|
3π/2+α
|
2π-α
|
sint
|
cosα
|
cosα
|
sinα
|
-sinα
|
-cosα
|
-cosα
|
-sinα
|
cost
|
sinα
|
-sinα
|
-cosα
|
-cosα
|
-sinα
|
sinα
|
cosα
|
cgt
|
ctgα
|
-ctgα
|
-tgα
|
tgα
|
ctgα
|
-ctgα
|
-tgα
|
ctgt
|
tgα
|
-tgα
|
-ctgα
|
ctgα
|
tgα
|
-tgα
|
-ctgα
|
Тригонометриялықфункциялардыңкөбейтіндісін қосындығатүрлендіру.
sinα cosβ=0,5[sin(α-β) + sin(α+β)],
sinα sinβ=0,5[cos(α-β) - cos(α+β)],
cosα cosβ=0,5[cos(α-β) + cos(α+β)].
Қарапайым тригонометриялық теңдеулер.|a|≤1 болғанда sinx=a теңдеуінің ақырсыз көп шешімдері бар болады. |a|≤1 болғанда sinx=a теңдеуінің түбірлерін табатын жалпы формула мынадай:
x=(-1)n arcsinx+πn, n€Z
cosx=a (|a|≤1) теңдеуінің шешімдерін
x=±arccosa+2πn, n€Z
формуласы бойынша табады. tgx=aтеңдеуі
x=arctga+πn, n€Z
формуласы бойынша, ал ctgx=a теңдеуі
x=arcctga+πn, n€Z
формуласы бойынша шешіледі.
Тригонометриялық теңдеулерді шешудің негізгі екі әдісі бар:
1) көбейткіштерге жіктеу әдісі; 2) жаңа айнымалы енгізу әдісі.
Достарыңызбен бөлісу: |