Түзеткіш қондырғыларға арналған трансформаторлар

Түзеткіш қондырғыларға арналған трансформаторлар

ТФП 18-018-1

Жоспар:

• Кіріспе
• Түзеткіштер
• Трансформаторлар
• Қорытынды
• Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Әр түрлі электрондық құрылғылар мен электрлік жетектердің қорек көзі ретінде тұрақты ток қолданылады. Бірақ электр станцияларындна айнымалы ток қана ендіріледі де, ал электр тораптарымен әдетте айнымалы ток таратылады. Сондықтан аталған қондырғыларды қоректендіру үшін айнымалы токты тұрақты токқа түрлендірудің қажеттігі келіп туады. Айнымалы токты тұрақты токқа түрлендіретіні құрылғыны түзеткіш деп атайды. Әдетте түзеткіш құрылғының құрамына оның номинал кернеуін желінің кернеуімен сәйкестендіру үшін трансформатор, түзеткіштің өзі, түзетілген токтың солықтауын азайтатын (жатықтайтын) сүзгі және түзетілген кернеуді тұрақтандырғыш кіреді

Түзеткіштер

Түзетілген кернеуінің шамасы реттелмейтін түзеткіштерді басқарылмайтын, ал кернеуі реттелмелі түзеткіштерді басқарылмалы түзеткіштер деп атайды. Әдетте баскарылмайтын түзеткіштер жартылай өткізгішті диодтардан, ал басқарылмалы түзеткіштер тиристорлардан жинастырылады. Жартылай өткізгішті диод тармен айнымалы токты тұрақты тоққа түрлендіру, басқаша айтқанда айнымалы токтан тұрақты ток алу, олардың кернеуді тура бағытта бергенде кедергісінің өте аздығынан токты өткізетіндігі мен кернеуді кері бағытта бергенде кедергісінің өте үлкендігінен токты өткізбейтіндігіне негізделген.

Түзетілетін айнымалы токтың фазалар санына қарай түзеткіштер бір фазалы немесе үш фазалы деп аталынады. Бір фазалы түзеткіштер бір жарты периодты және екі жарты периодты болып, ал үш фазалы түзеткіштер бейтарап нүктелі және көпірлі тізбекті болып бөлінеді.

Трансформаторлар

Трансформатор (Тр) айнымалы ток көзінің кернеуін U1 сол токтың екінші бір кернеуіне U2 тасымалдаушы электрмагниттік статикалық аппарат. Өндірілетін кернеудің шамасына байланысты, трансформатор төмендетуші немесе арттырушы болып жасалады;

Трансфматордың (Тр) бірінші орамы кернеуі U1 болатын электр желісіне қосылады. Трансформатордың екінші орамында қажетті мөлшердегі кернеу U2 пайда болады. Осы кернеу сыртқы тұйық тізбекте вентильдік элемент - диод VD1 арқылы бір бағытта өтетін, бірақ шамасы айнымалы ток i2 туғызады. Бұл ток тұтынушы Rн арқылы да айнымалы кернеудің U2 оң жарты периоды кезінде бір бағытта өтіп, оның үстінде соған сәйкес импульстық кернеу Uн туғызады (2б-сурет). Осы токты түзетілген ток деп атайды. Бірақ оның бағыты тұрақты болғанымен, шамасы айнымалы. Түзетілген токты тұрақты және айнымалы құраушыларға жіктеуге болады. Тұрақты құраушысының шамасы жарты период (T/2) ішінде интеграл алу арқылы табылады:

Трансфматордың (Тр) бірінші орамы кернеуі U1 болатын электр желісіне қосылады. Трансформатордың екінші орамында қажетті мөлшердегі кернеу U2 пайда болады. Осы кернеу сыртқы тұйық тізбекте вентильдік элемент - диод VD1 арқылы бір бағытта өтетін, бірақ шамасы айнымалы ток i2 туғызады. Бұл ток тұтынушы Rн арқылы да айнымалы кернеудің U2 оң жарты периоды кезінде бір бағытта өтіп, оның үстінде соған сәйкес импульстық кернеу Uн туғызады (2б-сурет). Осы токты түзетілген ток деп атайды. Бірақ оның бағыты тұрақты болғанымен, шамасы айнымалы. Түзетілген токты тұрақты және айнымалы құраушыларға жіктеуге болады. Тұрақты құраушысының шамасы жарты период (T/2) ішінде интеграл алу арқылы табылады:

мұндағы I2m - екінші тізбектегі ток күшінің амплитудалық мәні. Соған сәйкес тұтынушыдағы түзетілген кернеудің тұрақты құраушысы табылады:

мұндағы - трансформатордың екінші орамындағы кернеудің амплитудалық мәні екенін ескеріп, тұрақты құраушыны табуға болады:

мұндағы - трансформатордың екінші орамындағы кернеудің амплитудалық мәні екенін ескеріп, тұрақты құраушыны табуға болады:

Тұтынушыға қажетті кернеудің мәні U0 түзеткішті жобалау барысында тағайындалады. Сол бойынша теңдеуден трансформатордың екінші орамындағы кернеудің шамасы U2 есептеледі. Белгілі электр желісінің кернеуі U1 арқылы трансформатордың тасымалдау коэффициенті табылады:

Қорытынды:

мына формуламен трансформатордың тасымалдау коэффициенті

табылғаннан кейін, жауабына қарай отырып түзеткіш қондырғыларға арналған трансформаторлар

болатынын байқауға болады

• трансформатор - төмендетуші

• трансформатор -арттырушы

Пайдаланылған әдебиеттер:

Тақырып: Түзеткіштер

Түзеткіш

Түзеткіштер | Скачать Реферат

жүктеу 0,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: