20
ДАМУ МАҚСАТТАРЫНДАҒЫ ӘРІПТЕСТІКТІҢ
НЕГІЗДЕМЕЛІК БАҒДАРЛАМАСЫ,
ҚАЗАҚСТАН, 2016-2020
Үш бағыттың шеңберінде барлығы 6 түпкі нәтиже
бекітілді. Сонымен бірге, осы стратегиялық салалар-
дың шектерінде бір-бірімен қиылысатын мәселелер
бар және салалар арасында өзара байланыстар атап
көрсетіледі: (1) адамның, атап айтқанда, жоғарыда
аталған халықтың осал топтарының құқықтарына
бағытталған тәсілдеме; (2) мониторинг пен бағалау
саласындағы әлеуетті мақсатты түрде нығайту; (3)
дәлелді базаны тұтас алғанда жақсарту; (4) жастар-
ды тарту; (5) гендерлік теңдік.
ДӘНБ үшін, сондай-ақ, 2015 ж. наурызда құжатпен
жұмысты аяқтаудың алдында оның сапасын қамта-
масыз ету мақсаттарында ұлттық әріптестермен
өткізілген бірқатар
консультациялар пайдалы бол-
ды, алайда, ДӘНБ Қазақстандағы өзгермелі әлеу-
меттік-экономикалық жағдайларға жауап қайтару
үшін жеткілікті дәрежеде икемді тірі құжат болып
табылатынын атап өткен жөн. 1.1-Тармақта аталып
өткендей және төменде нақтыланатындай, ДӘНБ,
ең алдымен, елдің жетекші рөлін нығайту, даму са-
ласындағы мақсаттарға қатысты мүдделілікті, жа-
уапкершілік пен есеп беруді арттыру үшін мүмкін-
діктерді қамтамасыз етеді, сонымен бірге, БҰҰ ЕК
Қазақстан халқының және Үкіметтің белсенді, үй-
лестірілген және ықыласты әріптесі болып қалады.
1.4. ӘРІПТЕСТІКТІҢ
ҚҰНДЫЛЫҚТАРЫ МЕН
ҚАҒИДАЛАРЫ
Әріптестіктің шеңберіндегі ынтымақтастық нұсқа-
сы бүкіл әлемдегі табыс деңгейі орташа елдер үшін
және, атап айтқанда,
Қазақстан сияқты табыс дең-
гейі орташадан жоғары елдер үшін барған сайын
тартымды болып барады. Бұл өзгеріс, негізінен,
шапшаң экономикалық дамудың арқасындағы өзі-
не-өзі деген өскелең сенімнен және ондай елдердің
өздерінің даму бағдарламаларының «иелері» бо-
луға және оларды басқаруға деген ұмтылыстарынан
шығып отыр. Ынтымақтастықтың мұндай нұсқасы
бұл елдердің жаһандық даму тұрғысынан ықпал-
дырақ болуға деген саяси ұмтылыстарына да сәйкес
келеді.
Сәйкесінше, осы ДӘНБ-тің маңызы орасан зор, өй-
ткені ол Үкімет пен БҰҰ ЕК-тің арасындағы берік
қалыптасқан және тиімді жұмыс істейтін әріптестік-
ті көрсетеді. Ол, сондай-ақ, Үкімет пен БҰҰ ЕК-тің
арасында 2015 жылдан кейінгі кезеңге арналған
күн тәртібінің мақсаттарын жүзеге
асыру бойын-
ша қалыптасқан мықты әрі өзара тиімді әріптестікті
нығайтып, әлеуетті нығайту, ашықтық пен есеп бе-
руді қамтамасыз ету жүйелерін күшейту және сапа-
лы әлеуметтік қызметтер көрсету арқылы адамның
дамуы мен әділетті экономикалық дамуға жәрдем-
деседі.
Тұтас алғанда, толығырақ 2.1-Тарауда қарасты-
рылған ДӘНБ тактикасы халықтың осал топтарын
қамту және елге оның халықаралық конвенциялар
мен шарттардың шеңберіндегі, соның ішінде, адам
құқықтары мен гендерлік теңдік мәселелеріне қа-
тысты міндеттемелерін орындауға көмек көрсету
бойынша БҰҰ жүйесінің
міндеттемелерін орында-
уға жәрдемдесу болып табылады. Ол, сондай-ақ,
«Қазақстан 2050» стратегиясында келтірілген жеті
толассыз әрекет қағидасын есепке алады; олардың
барлығы барлық саясат бағыттарында кідіріссіздік-
ті түсіне отырып қолдау табады деп жоспарлануда.
Атап айтқанда, ДӘНБ тактикасы қызметтер көрсе-
туді қолдаудан кетуді және, әсіресе, халықтың осал
топтары үшін тұтас алғандағы даму үшін қолайлы
жағдайларды нығайту мақсаттарында бұдан әрі
назарды стратегиялық саясат пен ақпараттық-на-
сихаттау жұмысына салуды атап көрсетеді. Елдегі
институционалдық әлеуеттің де, адам әлеуетінің де
сапасына ерекше назар аудара отырып,
әлеуетті ин-
ституционалдандыру жасалып отырған әрекеттер
үшін сыни маңызды болып табылады.
БҰҰ ЕК бірқатар тиімді, өзекті әрі бірізді әрекеттер
әдістерін пайдалана отырып, оның ішінде, бірле-
скен бағдарламалар арқылы даму саласындағы
көзделіп отырған түпкі мақсаттарға жету үшін осы
стратегиялық ДӘНБ-ті басшылыққа алады. Бірдей
дәрежеде Үкіметтің де, азаматтық қоғам мен жеке
меншік сектордың да мүдделерін білдіретін әріпте-
стермен бірге жоспарлай және жұмыс істей отырып,
БҰҰ ЕК дамуды, бірлескен ақпараттық-насихаттау
жұмысын және байланысты қоса,
қызметтің барлық
бағыттарында қомақтырақ және жақсырақ нәтиже-
лерге жетуге жәрдемдесе алады.
ДӘНБ салалық министрліктерді, Парламентті, сот
жүйесін, азаматтық қоғам ұйымдары мен жеке мен-
шік секторды қоса, Қазақстандағы әріптестермен
бірге олардың өздерінің жоспарлары мен бағдар-
ламаларының құрам бөлігі ретінде (IV-Тармақты
да қараңыз) жүзеге асырылады. Оған қоса, Сы-
ртқы көмектің тиімділігін арттыру жөніндегі Париж
мәлімдемесі мен Аккра әрекеттер бағдарламасына
сәйкес, тиімділікті арттыру үшін БҰҰ ЕК-тің ынты-
мақтастығының келісімділігін, үйлесімділігін және
басқарылу қабілетін кепілдендіру үшін БҰҰ жүйесі
Бреттон-Вуд мекемелері сияқты даму жөніндегі ха-
лықаралық әріптестермен бірге жұмыс істеп, олар-
мен өз әрекеттерін үйлестіретін болады.
21
ДАМУ МАҚСАТТАРЫНДАҒЫ ӘРІПТЕСТІКТІҢ НЕГІЗДЕМЕЛІК БАҒДАРЛАМАСЫ, ҚАЗАҚСТАН, 2016-2020
Осылайша, алдымыздағы ДӘНБ Қазақстанмен ын-
тымақтастықтың және әріптестіктің келесі жаңа жол-
дарын келесі жаңа жолдарын ұсынатын болады:
•
БҰҰ ЕК-тің тиісті білімдері мен тәжірибесін пай-
далануды жақсарту және экономикалық, әлеу-
меттік және экологиялық тұрақтылық саласында;
ашық және есеп беретін мемлекеттік басқару мен
аймақтық ынтымақтастық саласында анағұрлым
бірізді бірлескен сабағаттық қызметтер көрсету:
◊
барлық салалардағы теңсіздік мәселелерін
шешуге бағытталған бірлескен күш-жігерді
басым ету және үйлесімділігін күшейту;
◊
бағдарламалар мен жобалар арқылы «Үкімет
халық үшін» тұжырымдамасын ілгерілету;
◊
Қазақстанның аймақтық көшбасшы болуға
деген айнымастығына бірлескен қолдау көр-
сету.
•
Елдегі және аймақтағы саяси экономиканың
құбылмалы ландшафтын ескере отырып, алға
басудың белсенді
әрі серпінді мониторингін
жүргізу мақсаттарында ұлттық және жергілікті
әріптестермен өзара ықпалдастықты тереңдету
және бірлескен әрекеттерді түзету;
•
Анағұрлым мақсатты көрсеткіштері топтамасы,
бастапқы және мақсатты деңгейлері бар страте-
гиялық түпкі және аралық нәтижелердің анағұр-
лым ықшам кешені; статистика бойынша ұлттық
органмен және басқа әріптестермен әріптестікте
күшейтілген деректер терімі және дәлелдер жүй-
есімен;
•
Үкіметтің тарапынан ресурстарды уақтылы
және болжалдана алатын, ең дұрысы, ұзағырақ
мерзімді қамтитын (кем дегенде, үш жылдық) ке-
зеңге бөлу бойынша саяси міндеттемені қоса, ұсы-
II. ДӘНБ-ТІҢ ТАКТИКАСЫ,
БАҒЫТТАРЫ МЕН
КҮТІЛЕТІН НӘТИЖЕЛЕРІ
2.1. ДӘНБ-ТІ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУДЫҢ НЕГІЗГІ ТАКТИКАСЫ
2016-2020 жылдарға арналған жаңа ДӘНБ алдыңғы ЮНДАФ-тарға негізделген және
БҰҰ ЕК-ке Үкіметпен және басқа мүдделі тараптармен әріптестікті елдің ауқымында
да, аймақтық/ халықаралық ауқымда да стратегиялық маңызды жаңа деңгейге
шығаруға бірегей мүмкіндік береді. Бұл БҰҰ ЕК пен елдің арасындағы қарым-
қатынастың бұрынғыдай болмайтынын және БҰҰ жүйесі елдің ұзақ мерзімді көруіне
қатысты, сондай-ақ, жаңа тұрақты даму мақсаттарының кешеніне қатысты өзінің
салыстырмалы мықты жақтарын ұжымдық түрде бағалауға тиіс болатынын көздейді.
