65
7-кесте
Кӛрсеткішштер
А
В
С
Ӛнімнің қажеттілігі
313
275 290
Ел ішіндегі ӛндірілетін ӛнім
180
150 170
Импорт кӛлемі
40
50
60
Экспорт кӛлемі
0
8
5
Ӛндіруші кәсіпорын қоймаларындағы қалған ӛнім
3
6
10
4. Қолаң шаш- тұтынушыға арналған «Procter &Gamble»
команиясының ұраны. Компанияның «Pantene-pro V» В5
провитамині Pantual-B биологиялы0 активт3 заттарынан тұрады.
Қазіргі кезде бұл әлемнің 26 елінде ӛткізіледі. Осы серияға
шампуньдер мен шашты емдейтін және күтетін құралдар кіреді.
Белгілі ақпаратты қолдана отырып, келесі сұрақтарға жауап
беріңіздер:
- компания тауарларының тұтыну құны нее негізделген?
«Үркер
косметик»
фирмасының
тауарлары
мен
салыстырғанда
компания
ӛнімдерінің
бәсекелестік
артықшылықтары неде?
- Комания
тауарларының ӛмірлік цикілінің қисығын
сызыңыздар.
5. Келісім – шарт жасау кезінде ӛнімнің сату бағасы 6000
теңге боды, ал оны ӛндіруге кеткен шығындары мынадай
электрэнергия 20%6 шикізат- 40%, еңбек ақы- 30%, ӛндірістік
емес шығындар- 10%.
Келсісім – шарт жасаудан бастап жеткізуге дейінгі аралықта
электр энергиясы – 20%, шикізат- 10%, еңбек ақы -25%-ке ӛсті.
Келісім шарт негізінде бағаның ӛсу процентін анықтаңыздар.
6. Фирма әртүрлі жеміс-жидек қоспалары бар иогурт
шығаруға шешім қабылдады. Алматы қаласындағы 125 грамдық
иогурттың бағасы – 45 теңге. Фирма үшін иекмді, біріңғай
дискременациялық және психологиялық бағалар қолданудың
мүмкіндіктерін сипаттаңыздар.
7. Тұтыну тауарларын ӛндіруші фирма ӛз іс әрекетіне тікелей
маркетингті қолдануды кӛздейді. Осы компания үшін:
-газетте берілетін жарнама тестін
-почталық жарнама хаттарының текстін(3рет тарату керек)
-сату орнындағы жарнама текстерін құрастырыңыз.
66
8. Тӛмендегі кәсіпорындар үшін бизнес түрін, мақсатын,
мәселесін, шаруашылық қоржынға кіретін ӛнімін анықта,
олардың даму стратегиясын жасаңыздар:
-университет
-сауда үйі
-жиһаз фабрикасы
-кітап дүкені
-кӛлік фирмасы
-туристік фирма
-құрылыс кооперативі
-кӛкӛніс ӛндіретін фермерлік шаруашылық
9. Тоқыма фабрикасы споорттық және басқада тоқыма
бұйымарын ұсынады. Тоқыма бұйымдары ассортиментінің жаңа
бағыттарына мектеп формасы мен кәсіаорындарға арналған
бірегей формалар жатады. Әрбір негізгі үлгінің үш-тӛрт түрі бар.
Осы ассортименттік саясаттың ықтимал мақсаттарын, сегменттеу
және ӛсу стратегиясының ерекшеліктерін байланыстыра отырып
түсіндіріңіздер.
10. Стратегияны жасау жолдарын пайдалана отырып,
тӛмендегілердің
стратегия
таңдап
алуына
әсер
ететін
факторларды сипаттаңыздар:
-жеміс консервілеу комбинаты
-кондитер фабрикасы
-шағын наубайхана
-жанар май стансасы
-темір жол вокзалы
-әуе жай
67
Ӛндірісті басқару және менеджменттін
теориялық негіздері
Басқару ұйымының бар болуы мен байланыстырылады. Бұл
тұрғыдан басқару тәжірибесі әлем сияқты ескі деп айтуға да
болады. Кӛнедегі ірі ұйымдардың, мысалы бірнеше ғасырлар
бойы ӛмір сүрген Рим империясының, Александр Македонскийй
империясының, жетістіктері бұл мемлектеттерге әжептәір
дамыған басқару жүйесі құрылғандығын айғақтайды. Бұл, әрине,
озаты және билеушісі бір тұлғада-императорда – біріктілірген
иерархиялық басқару жүйесі болды.
Қазіргі кездегі менеджменттің бой кӛрсетулерін кӛне әлемнің
гүлденген ұйымдарынан байқауға болады. Тіпті, мақсатқа жетуге
мүмкіндік туғызатын әрекеттің арнайы түрі ретіндегі басқару
түсінігінің кейбір негіздері де кӛне заманда қаланған болатын.
Мәселен, біздің дәуірімізге дейінгі үшінші мың жылдығына
жататын шумер жазбаларында мемлекетте басқару тәжірибесінің
болғанын айғақтайтын заңдар мен саудагерлік келісімдер
жӛнінде ескертулер бар. Кӛне Шумерде саудагерлік қызмет
атқарған абыз бизнесмендер пайда болды. Менеджмент тарихын
шетел зерттеулерінде аталмыш заңдардың Шумер жинағы
басқарудағы діни- саудагерлік тӛңкеріс ретінде қарастырылды.
Біздің
дәуірімізге
дейінгі
екінші
мың
жылдықта
менеджменттегі тағы бір қауымдық-әкімшілік тӛңкеріс болды.
Ежелгі Египетте Хамурапи фараон (б.э.д 1792-1730 ж.ж)
мемлекетті басқарудың 250 ден астам заңы жинағын енгізді.
Ертедегі ұлы ойшылдар да басқару мәселесіне кӛп кӛңіл
аударды. Мысалы, Платон қоғамның ӛмір сүруінің маңызды
шарты деп есептеп, басқаруды адамдардың жалпы қоректенуі
ғылым ретінде қарастырды. Үй шаруашылығы жӛніндегі ӛзінің
ілімінде Аристотель құл иеленушілердің құлдары басқару
ӛнеріне үйренуі керектігін атап ӛтті.
Алайда басқаруды ғылыми пән, мамандық ретінде қаастыру
идеясы қоғамның капиталистік құрылысының соңғы дәуірінде
пайда болды. Капитализмнің XVII, XVIIIғ.ғ-да пайда болуы
басқарудағы тӛңкерістік ӛзгерістерді тудырды. Бұл кезеңде таза
басқару қызметтерінің бӛлінуі болады. Басқаруға ерекше, кәсіби
қызығушылықты
қоздырған
себеп
XVIIIғ.
аяғында
Ұлыбританияда басталған ӛнеркәсіптік тӛңкеріс болды.
