5
-арнайы (ғылымның әрбір саласына арналған)
Экономикалық теорияның негізгі қызметтері танырлық,
болжамдық және тәжірибелік болып табылады.
Танырлық қызмет ұлттық шаруашылық дамитын заңдарды
ашуға
мүмкіндік
беретін
экономикалық
құбылыстардың
нысандары мен олардың ішкі мәнін жан-жақты зерттеуден тұрады.
Зерттелетін процестерді тереңірек тану үшін ғылымдар нақты
фактілерді теориялық жинақтауға жүгініп, шаруашылық дамудың
тенденциялары
мен
заңдарын
ашады.
Бұл
жағдайда
экономикалық әдебиетте фактілер мен мәліметтерді талдау
арқылы адамдардың шарушылық мінез-құлқы туралы ғылыми
жинақтауды жасайтын позитивті экономикалық теория туралы
жазады. Бұл жерде экономикалық талдау,экономикалық үлгілер
және экономикалық үлгілер және экономикалық қағидалар,
заңдар (адамдардың шаруашылық мінез-құлқының себептері мен
тәжіриьбесін жинактау) қолданылады.
Экономикалық теорияның болжамдық қызметі кӛз жетерлік
болашаққа ғылыми-техникалық және әлеуметтік экономикалық
даму келешегін болжаудың ғылыми негіздерін әзірлеуден
тұрады. Бұл қызмет кӛптеген жағдайларда болашақтағы белгілер
мен
кӛрсеткіштерді
әзірлеумен
байланысты.
Ұлттық
шаруашылықтың даму жоспарлары мен болжамдарын әзірлеумен
байланысты оның маңызы арта түседі.
Экономикалық
теорияның
тәжірибелік
қызметі
шаруашылықты ұтымды жүргізу қағидаларымен әдістерін
айқындаудан, мемлекеттердің экономикалық саясатын ғылыми
негіздеуден тұрады. Мұндай жағдай экономикалық әдебиетте
нормативті экономикалық теория – мемлекеттің экономикасы
мен шаруашылық саясаты қандай болуы тиіс екендігі
анықтайтын ғылым бағыт – туралы жазады.
Тестілер:
1. Меркантилизм ӛкілдерінің есептеуіше:
а) байлық тек қана саудада жасалады
б) байлық ақша, алтынның қорлануымен ұқсастырылады
в) мемлекет саудада жебеушілік саясат жүргізуі тиіс
г) мемлекет халықаралық кеңейтуі тиіс
д) барлығы дұрыс
6
2. Физиократтар ілімінің басты мағнасы неде?
а) ұлттың байлығы – бұл ауыл шаруашылық тауарлары
б) ұлт байлығының қайнар кӛзі ауыл шаруашылық еңбек
болып табылады
в) шаруашылық кӛптеген алым салықтардан босауы
г) сауда жасалған игіліктерді айырбастау
д) барлығы дұрыс
3. Маржинализм мынадан туындайды
а) экономика – бұл ӛзара байланысқан шаруашылық
субьектілерінің жүйесі
б) барлық процестер негізінде – шекті күйлер
в) құбылыстарды субьективті сезімдер тұрғысынан бағалау
г) сандық талдаудың басымдылығы
д) барлығы дұрыс
4. Экономикалық теория нені зерттейді?
а) адамның табиғатқа қатынасын
б) адамдардың нәрселерге қатынасын қоғамдық ӛндіріс
процесіндегі адамдар арсындағы қатынасты
г) адамдардың ғылымға деген қатынасын
д) ӛндірісті
5. Қоғамның экономикалық ӛмірін анықтаушы қатынас
а) саяси
б) діни
в) ӛндірістік
г) идеологиялық
д) моральды құқықтық
6. Тек қана ауыл шаруашылық еңбекті ӛндіргіш ретінде есптеген
бағыт:
а) меркантилизм
б) классикалық саяси
в) марксизм
г) экономикс
д) физиократтар
7
7. «Жалпы экономикалық тепе-теңдік жүйесінің» үлгісін
жасаушы кім болып табылады.
а) А.Маршалл
б) К.Менгер
в) Л.Вальрас
г) Ф.Визер
д) В.Парето
8. Мына анықтамалардың қайсысы экономикалық пәні бойынша
сипаттайды:
а) бұл адамның материалдық және рухани қажеттіліктерінің
динамикасы туралы ғылым
б) бұл адам мінез – құлқының себептелуі туралы ғылым
в) бұл ӛндіріс пен ӛндірілетін игіліктерді бӛлу белгілері
туралы ғылым
г) бұл натуралдық байлық туралы ғылым
д) бұл ресурстардың шектеулігі жағдайларында адамзат
қоғамы дамуының барынша жалпы заңдылықтары туралы
ғылым
9. С.Сисмонди экономикалық теорияға нені қосты
а) артық ӛндіру дағдарыстарының теориясын
б) шекті пайдалылық теориясын
в) жеткіліксіз тұтыну теориясы мен «үшінші тұлғалар»
теориясын
г) ӛндіріс факторларының теориясын
д) ұсақ тауарлы ӛндірісті мінсіздендіруді
10. Институтционализм ӛкідерінің пікірі бойынша экономикалық
алдау келесі мәселелерді қосу тиіс
а) әлеуметтік
б) саяси
в) этикалық
г) құқықтық
д) діни
11. Мемлекеттің экономикаға барынша аз араласу,либерализм
идеяларын алғаш рет жасаған:
а) К.Маркс
8
б) А.Смит
в) Дж.М.Кейнс
г) У.Петти
д) А.Маршалл
12. Экономикалық ғылымның дамуындағы К.Маркстің жасаған
жаңалығына жатады:
а) қоғамдық экономикалық формациялар туралы ілім
б) кеңейтілген ұдайы ӛндіріспен экономикалық дағдарыстар
теориясы
в) тауарға сіңген еңбектің екі жақты сипаты туралы ілім
г) қосымша құн туралы ілім
д) аталғандардын барлығы
13. Аталған мақсаттардың қайсысы дәл ӛлшем жоқ?
а) экономикалық еркіндікте
б) толық жұмыспен қамтуда
в) табысты әділ бӛлуде
г) ұдайы ішкі ӛнім деңгейінде
д) ұдайы ұлттық ӛнім деңгейінде
14. А.Смит пен Д.Рикардоның экономикалық теорияға қосқан
негізгі ғылыми үлесі
а) құнның еңбек теориясы
б) байлық кӛздері туралы теория
в) еңбек ӛнімін әділетсіз бӛлу туралы теория
г) ұдайы ӛндіріс теориясы
д) барлығы дұрыс
15. Ұлттық шаруашылық дамитын заңдарды ашуға мүмкіндік
беретін экономикалық құбылыстардың нысандары мен олардың
ішкі мәнін жан-жақты зерттеуден тұратын экономикалық
теорияның қызметi
а) танырлық
б) болжамдық
в) тәжірибелік
г) техникалық әдіснамалық
