Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы
Қазақ тілін орыс тілді мектептерде
интерактивті оқыту технологиясы
Әдістемелік құрал
Астана
2013
1
Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы Ғылыми Ғылыми
кеңесімен баспаға ұсынылды (2013 жылғы 19 тамыздағы № 4 хаттама).
Қазақ тілін орыс тілді мектептерде интерактивті оқыту технологиясы.
Әдістемелік құрал. – Астана: Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім
академиясы, 2013. – 48 б.
Әдістемелік құралда қазақ тілін орыс тілді мектептерде интерактивті
оқыту технологиясына арналған әдістемелік ұсыныстар берілген. Қазақ тілін
орыс тілді мектептерде интерактивті оқыту технологиясының теориялық
негіздері және құрылымдық-жүйелік моделі қарастырылған.
Бұл құрал білім беру жүйесіндегі әдіскерлерге, мектеп мұғалімдеріне
арналған.
©
Ы.Алтынсарин атындағы
Ұлттық білім академиясы, 2013
2
Алғы сөз
Білім жүйесінің дамуы мен тұрақты қызмет етуін қамтамасыз ету, қоғам
мен мемлекеттің даму шарттары көптеген дамыған елдерде мемлекеттік
саясаттың басым бағыттарының бірі ретінде қарастырылуда. Мектеп
оқушыларының зияткерлік әлеуетін қалыптастырып, оларды жеке тұлға ретінде
дамыту мектептегі білім жүйесін жетілдірудің басты міндеті болып табылады.
Бүгінгі жаһандану заманында еліміздің әлемнің алпауыт елдерінің қатарында
тұрып, ұлттық құндылықтарымыз бен тілімізді, тарихымыз бен мәдениетімізді
әлемге танытатын зиялы, білікті ұрпақ тәрбиелеу, міндетіміз. Сондықтан
мұғалімнің алдында жан-жақты дамыған, өз елінің тілін, тарихын, мәдениетін
жетік білетін, белсенді тұлғаны қалыптастыруға мүмкіндік туғызатын білімдік
орта құру міндеті тұр. Елбасы Н.Ә. Назарбаев 2012 жылғы 27 қаңтардағы
«Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту – Қазақстан дамуының басты бағыты»
атты Қазақстан халқына Жолдауында мемлекеттік тілді дамыту туралы: «Тіл
туралы жауапкершілігі жоғары саясат біздің қоғамымызды одан әрі ұйыстыра
түсетін басты фактор болуға тиіс. Біз алдағы уақытта да мемлекеттік тілді
дамыту жөніндегі кешенді шараларды жүзеге асыруды табандылықпен
жалғастыра береміз. Кез келген тіл өзге тілмен қарым-қатынасқа түскенде ғана
өсіп, өркен жаятынын әрдайым есте сақтаған жөн.
Қазақ тілі – біздің рухани негізіміз. Біздің міндетіміз – оны барлық салада
белсенді пайдалана отырып дамыту. Біз ұрпақтарымызға бабаларымыздың
сандаған буынының тәжірибесінен өтіп, біздің де үйлесімді үлесімізбен толыға
түсетін қазіргі тілді мұраға қалдыруға тиіспіз. Бұл – өзін қадірлейтін әрбір адам
дербес шешуге тиіс міндет. Мемлекет өз тарапынан мемлекеттік тілдің
позициясын нығайту үшін көп жұмыс атқарып келеді. Қазақ тілін кеңінен
қолдану жөніндегі кешенді шараларды жүзеге асыруды жалғастыру керек.
Сіздер біздің саясатымыз туралы – 2025 жылға қарай қазақстандықтардың 95
пайызы қазақ тілін білуге тиіс екендігін білесіздер. Бұл үшін қазір барлық
жағдай жасалған. Қазірдің өзінде еліміздегі оқушылардың 60 пайыздан астамы
мемлекеттік тілде оқиды. Мемлекеттік тіл барлық мектептерде оқытылады. Бұл
–
егер бала биыл мектепке барса, енді он-он екі жылдан соң жаппай қазақша
білетін қазақстандықтардың жаңа ұрпағы қалыптасады деген сөз.», - деп атап
көрсеткен болатын [1]. Сонымен қатар ҚР «Білім туралы» Заңында барлық
білім беру ұйымдарының білім алушылары мемлекеттік тіл ретінде қазақ тілін
білуі атап көрсетілген [2].
Бүгінгі білім жүйесінің белсенді азаматтық ұстанымы бар, шығармашылық
тұрғыдан ойлауға, өмір бойы білім алуға дайын жеке тұлғаны тәрбиелеу басты
міндеті. Осыған орай, мемлекетіміз мектеп оқушыларының функционалдық
сауаттылығын дамыту бойынша бес жылдық ұлттық жоспарды қабылдау
жөнінде нақты міндет қойды. Аталған міндет Қазақстанның әлемдегі бәсекеге
қабілетті 50 елдің қатарына кіруі процесінде де маңызды болып табылады.
Білім беру нәтижелеріне табысты қол жеткізуді, алған білімін оқу және
практикалық қызметте пайдалана алуын қамтамасыз ететін логикалық,
конструктивті және сыни тұрғыда ойлау негіздерін қалыптастыру үшін
3
оқытудың тиімді нысандары мен әдістері енгізілетін болады. Мұғалімдердің
оқытудың инновациялық әдістерін, қазіргі заманғы білім беру және
ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайлануы қолдау табатын
болады. Интерактивті, инновациялық, жобалық-зерттеу технологияларын,
сандық инфрақұрылымдарды пайдалана отырып, сынып ұжымын жаппай оқыту
нысанынан әрбір білім алушының жеке білім беру аймағын іске асыруға ауысу
қамтамасыз етілетін болады [3].
Қазақстанда мемлекеттік тілдің дамуына зор көңіл бөлініп, қазіргі заманғы
білім беру жүйесі, оқытудың инновациялық нысандары мен әдістерін енгізу
педагог қызметкерлердің тұлғасына және кәсіби құзыреттілігіне жоғары
талаптар қойып отырғандығы атап көрсетілген [4].
Осы тұрғыдан қарасақ, бұл тек жаңа технологиялық құралдар ғана емес,
оқытудың жаңа түрі мен әдістері, оқытуға жаңаша көзқарас дегенді білдіреді.
Орыс мектептерінде қазақ тілін оқыту барысында жаңа технологияларды
пайдалану бұл оқушыларға қазақ тілін оқытудың сапасын арттыру үшін
қолданылатын технологиялар, олардың қатысымдық мәдениетін қалыптастыру
мен дамытуға, оларға ғылым мен білімді үйретуге, ынтымақтастықта
еңбектенуге тәрбиелеуге, қазақ тілін практикалық тұрғыдан меңгертуге
арналған технологияларды қолдану болып табылады.
4
