Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Балалардың құқықтарын қорғау комитеті

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі 

Балалардың құқықтарын қорғау комитеті 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қазақстан Республикасындағы 

балалардың жағдайы туралы 

баяндама 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Астана, 2015 жыл

 

 

2 

 

Мазмұны 

 

 

   1. 

Кіріспе 

3 

2. 

Қазақстан  Республикасының    балаларына  статистикалық 

талдау 

4 

   3. 

Мынадай салалардағы мемлекет саясаты: 

Балалардың құқықтарын заңнамалық қорғау; 

Бала  құқықтары  туралы  конвенция  жөнінде  ақпараттандыру 

және тарату; 

7 

 

 

11 

 

білім беру; 

14 

 

тәрбие, балаларды дамыту, спортқа баулу; 

23 

 

балалардың  демалу,  бос  уақытын  пайдалану  және  мәдени 

өмірге қатысу; 

29 

 

балалардың денсаулығын қорғау; 

36 

 

балалы отбасыларды әлеуметтік қолдау; 

49 

 

қиын  өмірлік  жағдайға  тап  болған  балалардың  құқықтарын 

қорғау; 

52 

 

құқық 

бұзушылықтың, 

кәмелетке 

толмағандардың 

қадағалаусыз  және  панасыз  қалуының,  балалар    мен 

жасөспірімдер      арасында  суицидтік  мінез-құлықтың, 

қатыгездікпен  қараудың,  зорлық-зомбылықтың,  балалар 

еңбегін қанаудың алдын алу; 

58 

 

халықаралық, үкіметтік емес қоғамдық ұйымдармен әлеуметтік 

серіктестік; 

74 

 

отбасы  институтын,  отбасылық  қатынастардың  дәстүрлерін, 

адамның адамгершілік-рухани дамуын нығайту.   

78 

4. 

Шағымдар мен өтініштерді беру механизмі. 

80 

5. 

Бала  құқықтары  саласында  халықаралық  міндеттемелерді 

орындау 

82 

6. 

Қорытындылар мен тұжырымдамалар 

83 

  

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3 

 

Кіріспе 

 

Қазақстан  Республикасы  Білім  және  ғылым  министрлігі  2015  жылғы 

Қазақстан  Республикасындағы  балалардың  жағдайы  туралы  жыл  сайынғы 

баяндаманы ұсынады.  

Баяндама  «Қазақстан  Республикасындағы  баланың  құқықтары  туралы» 

Қазақстан  Республикасы  Заңының  46-бабына  және  Қазақстан  Республикасы 

Президентінің  Әкімшілігі  Басшысының    бұйрығына  (2014  жылғы  24 

желтоқсандағы  №  01-38.70  (ПӘ))  және  2015  жылға  арналған  Мемлекеттік 

органдардың Мемлекет басшысының атына ақпараттарды, баяндамаларды және 

есептерді ұсыну кестесіне сәйкес дайындалған.  

Баяндаманың мақсаты Қазақстандағы бала құқықтарының жағдайы туралы, 

сондай-ақ оларды жақсартуға бағытталған шаралар туралы Мемлекет басшысын 

хабардар ету. 

Баяндама 

балалардың  өмір  сүру  сапасының  әлеуметтік  және  құқықтық 

кепілдіктерін  қамтамасыз  ету  саласындағы  мемлекет  саясатын  іске  асыратын 

министрліктер мен ведомстволардың, жергілікті атқарушы органдардың ұсынған 

ресми материалдарына негізделеді. 

Баяндамада  балаларға  қатысты  салада  жұмыс  істейтін  үкіметтік  емес 

ұйымдардың деректері пайдаланылды.  

Баяндама  материалдары  барлық  түрлі  ведомстволық  бағыныстылықтағы 

мүдделі  құрылымдар  мен  ұйымдардың,  үкіметтік  емес  ұйымдардың,  азаматтық 

қоғамның  балалар  мәселесіне  назарын  аударуға  және  оларды  Қазақстан 

Республикасындағы  балалардың  жағдайы  туралы  объективті  жүйелендірілген 

талдамалы ақпаратпен қамтамасыз етуге бағытталған.    

Қорытындыда  балалардың  өмір  сүру  сапасын  арттыруға,  құқықтары  мен 

заңды  мүдделерін  қорғауға  бағытталған  негізгі  басымдықтар  мен  шараларды 

айқындау үшін негізгі қорытындылар мен ұсынымдар тұжырымдалған.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4 

 

 

Қазақстан Республикасының балаларына статистикалық талдау  

 

Қазақстан Республикасындағы балаларға қатысты мемлекет саясаты  өзінің 

маңызды  саяси  және  әлеуметтік-экономикалық  міндеті  ретінде  мемлекет  пен 

қоғамның балаларды, отбасы мен ананы жан-жақты кепілді қорғауын көздейді. 

Әлеуметтік  саясат  шараларын  дәйекті  іске  асыру  нәтижесінде 

демографиялық  процестердің  оң  динамикасы  одан  әрі  дами  түсті.  Елдегі 

демографиялық  жағдайдың  жалпы  жақсаруына  байланысты  республика 

халқының, оның ішінде балалардың саны өсуде.  

Қазақстан  Республикасы  Ұлттық  экономика  министрлігінің  Статистика 

комитетінің деректері бойынша  

2015 жылғы 1 қаңтарға халық саны 17 417 673 

адамды  (2014  жылғы  1  қаңтарға  -  17 160  774)  құрады,  халық  260  мыңға  жуық 

адамға  өскен.      Әйелдердің  саны 

9 003 150,  ерлердің  саны  8 414 523  адам,  бұл 

әйелдерге қарағанда 588 мың адамға аз.  

 

 

 

Қазақстан Республикасы халқының құрылымындағы 0-17 жас аралығындағы 

балалардың саны 

 

 

Барлық халық 

Қала халқы 

Ауыл халқы  

 

Барлы 

ғы 

 

Ерлер  Әйелдер  Барлы 

ғы 

 

Ерлер  Әйелдер  Барлы 

ғы 

 

Ерлер  Әйелдер 

Барлық 

халық 

17417673  8414523  9003150  9868641  4636579  5232062  7549032  3777944  3771088 

Оның 

ішінде  

0-17 

жастағы 

балалар 

5298488  2719810  2578678  2769743  1423546  1346197  2528745  1296264  1232481 

% 

30,4 

32,3 

28,6 

28,1 

30,7 

25,7 

33,5 

34,3 

32,7 

0 

396714 

204197 

192517 

221555 

114206 

107349 

175159 

89991 

85168 

1 

382464 

197173 

185291 

212731 

109789 

102942 

169733 

87384 

82349 

2 

375237 

192258 

182979 

209651 

107292 

102359 

165586 

84966 

80620 

3 

366372 

188383 

177989 

200612 

103294 

97318 

165760 

85089 

80671