48
Open access:
http://www.aesa.kz:8080/conference_proceedings/2017/
энергиясының
генерациясы,
газ
өндіру,
су ресурстарын пайдалану, ауыл
шаруашылығын тұрақты дамыту, өнеркәсіп қалдықтарын бас¬қару мен тұтыну,
көлік және жол инфрақұрылымы «жасыл» эконо-миканың негізгі секторлары болып
саналады. Қазақстан күн және жел энерге¬тикасын дамытуға қолайлы елдер¬дің бірі
болып табылады. Жел энер¬гетика¬сының тиімділі еуропалық одақ елдерімен
салыстырғанда екі есе тиімді. Күн энергетикасы жөнінен әлемнің ең үздік аймақтарымен
теңдесе алады. «Жасыл» экономикаға көшу тиімділігінің бірнеше факторы бар.
Халықаралық сараптама бойынша, жасыл жобаларға са¬лынған инвестицияның 2/3-і өзін-
өзі, ақтаса, 1/3-і бес жыл көлемінде шығынсыз-деңгейге қол жеткізеді. Энергия
тиімділігінің артуына қарай инвестицияның тиімділігі 50 пайызды құрайды, оның өзін-өзі,
ақтау мерзімі екі жылға созылады. «Жасыл» экономикаға салынған инвестиция
активтердің жылдам өсіп келе жатқан санатына кіреді. Мысалы, жаңғыртпалы энергия
көздеріне салынған халықаралық инвестициялар көлемі жағынан қазба байлықтары
инвестицияларының көлеміне жақындайды. Табиғи кеніш көздері сарқылып,
қоршаған ортаның ластануынан адам денсаулығының нашарлауы күрт өсті. Бүкіл әлемдік
қауымдастық осыған алаңдаулы. «Жасыл» экономика бұл күрделі сұрақтардың басты
шешімі болып табылады. Оны дамыту арқылы зиянды қалдықтардың ауаға таралуын
қысқарту,
табиғи қорларды үнемдеп тұтыну, энергия тиімділігін
арттыруға қол жеткіземіз. Жаңа экономиканың стратегиясы табиғи технологиялардың
дамуына инвестицияларды тартып, ел экономикасын жаңа белеске жеткізеді.
Экологияға бағытталған жасыл эко¬но¬миканың жарқын болашағы бар. Демек, 2017
жылы отанымыздың жүрегі Астана қаласында өткізілетін ЭКСПО-17 халықаралық
көрмесінде «жасыл экономиканың" негізінде жасалған, болашақтың балама энергия
көздеріне арналған ірі жобаларымыз бен ұсынатын қомақты дүниелеріміздің қатары
көбейе бермек.
Қолданылған дереккөздер тізімі
1. ҚР Президентінің баспасөз қызметінің мәлімдемесі. Париж, 22 қараша, 2012
жыл.
2.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/kk/4/42/Expo2017
.
3. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына
„Қазақстан — 2050“ Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты»
Жолдауы. -Астана, 14 желтоқсан, 2012 ж.
4. Ғаламтор ресурстары
49
Open access:
http://www.aesa.kz:8080/conference_proceedings/2017/
ПРОБЛЕМЫ СОВРЕМЕННОЙ ЭКОНОМИКИ, МЕНЕДЖМЕНТА
И МАРКЕТИНГА
____________________________________________
Қоршаған ортаны қорғау және табиғатты пайдалану
саласындағы мемлекеттік басқару
Агитаев Ш.С.
Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы
Мемлекеттік басқару академиясыны, Астана қ.
E-mail:
Shah_agitaev@mail.ru
Ұлаң-байтақ жері бар Қазақстанның табиғаты әр алуан. Ұлы далада жазиралы
ормандар, сылдырап аққан өзен-көлдер, топырақты шөл далалар, көк аспанмен таласқан
әсем таулар, жидек бұталары, сан алуан өсімдіктер бар. Бұл ғажап өлкенің аң – құстары
мен қоса жер қойнауындағы қазба байлықтары қаншама. Жеріміздің асты, үстіде толған
қазына. Осынау табиғи байлықты қорғау, тиімді пайдалану бүгінгі Тәуелсіз мемлекеттің
басты саясаты. Елбасы Н. Назарбаевтың Қазақстан халқына дәстүрлі Жолдауында
табиғатты қорғауға ерекше мән беріп, белгіленген ауқымды міндеттерді жүктейді.
Нақтырақ айтсақ, қоршаған ортаны қорғау, экологияны сақтау, табиғат байлықтарын
тиімді пайдаланып, халық игіліне жарату. Ендеше бұл бағытта сындарлы саясат құрып,
кешенді жұмыс істеу үшін қоршаған орта, табиғат және мемлекеттік құрылым арасында
өзара байланыс орнауы қажет. Яғни қоршаған ортаны қорғау және табиғатты
пайдалануды мемлекеттік басқару аясында дамыту.
Қоршаған ортаны қорғау және табиғатты пайдалануды мемлекеттік
басқаруқоғамдық әлеуметтік басқарудың бір түрі. Бұл саланы басқарудың басты мақсаты
экологиялық бағдарламалардың, жоспарлардың және шаралардың орындалуын
қамтамасыз ету, қоршаған табиғи ортаны қорғау, табиғи қорларды тиімді пайдалануды
және салалардағы заң ережелерінің бұзылмауын қамтамасыз ету, адам өмірі мен
денсаулығына табиғи ортаның қолайлы болуына жағдай жасау болып табылады.
Қоршаған ортаны қорғау және табиғатты пайдалану саласындағы мемлекеттік
басқарудың негізгі міндеттеріне қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік
бақылауды және табиғатты қорғау заңнамасын, экологиялық талаптар нормативтерін
сақтауды қамтамасыз ету жолдарын, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау саласындағы
мемлекеттік басқару және бақылау жүйесін, өзінің құзіреті шегінде қоршаған ортаны
қорғаудың экономикалық әдістерін жетілдіру шаралары қарастырылған.
Сондай-ақ қоршаған орта мен табиғат байлықтарын ұқыпты пайдалануды
мемлекеттік басқару қызметіне ғана жүктеп қою дұрыс емес. Бұл жүйеде әрбір
қазақстандық, яғни қоғам мүшелері де жауапты міндет ретінде қарағаны жөн. Қоршаған
ортаны қорғау және табиғатты пайдалану міндеттер мен алдын алу шарасы жолында
аянбай еңбек еткеніміз қоғам және мемлекет тарапынан да тиімді болмақ. Табиғат
байлығын қорғап, оны ел ырысына айналдыру, қоршаған ортаны қорғап, болашақ
ұрпақтарға қалдыру бүгінгі заманның басты ұранды міндеті.
Тәуелсіз Қазақстан Республикасы демократиялық құқықтық қоғам құру жолын
таңдап, әлем мемлекеттерінің алдыңғы легіне ілесудегі қадамымыз сәтті басталғаны
баршаға мәлім. Құқықтық мемлекет болғандықтан, заң актілерін ардақтап, әр кезеңде
қабылданған заңдарды басшылыққа ала отырып, саяси-әлеуметтік салаларда осы үрдістің
бұзылмауына атсалудамыз. Ата Заңымыздың 38-бабында: «Қазақстан Республикасының
азаматтары табиғатты сақтау және табиғат байлықтарын ұқыпты қорғауға міндетті» деп
жазылғанын әркім ұмытпағаны жөн.
Бүгінгі жаһанданған заманда, қоғамның қазіргі дамуы табиғи ресурстардың
шаруашылық мұқтаждықтарына белсенді түрде пайдалануына сүйенеді. Сондықтан
ғалымдар мен бүкіл қоғамның табиғи ресурстарын пайдаланудың адам үшін қажеттілігі
