Арнайы психолгияның жалпы негіздері

Арнайы психологияның даму тарихы

жүктеу 102,96 Kb.

бет	4/44
Дата	21.12.2022
өлшемі	102,96 Kb.
	#40714

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 44

АРНАЙЫ ПСИХОЛОГИЯ СҰРАҚТАР (копия)[1]

Дамуында бұзылысы бар балалардың эмоционалды-еріктік сфераның бұзылуы
Баланың психикалық дамуының жалпы және арнайы заңдылықтары

Арнайы психологияның даму тарихы

Арнайы психология – психикалық және дене бітімі жағынан кемістіктері бар, ересек адамдар мен балалардың психикалық даму заңдылықтарын, психикалық қызметтерінің ӛзіндік ерекшеліктерін зерттейтін, психология ғылымының дербес саласы. «Арнайы психологияның жалпы психологиядан ӛз алдына дербес сала ретінде, бӛлініп шығу кезеңі ХХ ғ. 60 жылдарына сәйкес келеді. Бастапқы кезде арнайы психология, жоғары оқу орындары мамандықтарының арасында «Психология» саласына енгізілді. Бірақ, бҧл адамдардың психикалық даму жағдайлары мен механизмдері, тҥрлі патогендік факторлардың әсері туралы,сондай-ақ, компенсаторлық және коррекциялық ҥдерістердің жҥзеге асу заңдылықтары туралы, ғылыми жетістіктер мен практикалық тәжірибелерді жинақтап, ӛз алдына қалыптасқан,қалған арнайы психологияның тек формальды тҥрде, жалпы психология қҧрамына енгізілуі еді».Арнайы психологияның нысаны - туа біткен және жҥре пайда болған,

Дамуында бұзылысы бар балалардың эмоционалды-еріктік сфераның бұзылуы

Эмоциялық –еріктік аумақ білім, білік, дағдыларды игеруде, сондай-ақ, айналадағылармен қарым-қатынас орнатуда, баланың мектепте және мектептен тыс жерлерде әлеуметтік бейімделуінде үлкен рөл ойнайды.
Эмоция және сезім тұлға дамуында негізгі рольге ие. Олигофрен балада эмоциялық ахуалдың алғашқы дөрекі өзгерулері психопатологиялық өзіндік бейненің құрылу мінезіне, оның жаңа қарсылық сапасына, негізгі психологиялық ахауды күрт ауырлататын түзетуіне байланысты. Міне сондықтан да ақылы кешеуленген баланың эмоциясы мен сезімін, қалыптасуын және тәрбиеленуін оқып-білу өте маңызды.
Басқада балалар сияқты ақылы кешеуленген балалар да өздерінің өмірлік ағымына байланысты дамып отырады. С.Л.Рубинштейін белгілегендей, ақылдың кешеуленуі терең деңгейде болса да, психика дамиды…Психика дамуы-бұл балалық шақтағы ағзаның кез-келген ең ауыр паталогиясынан өтіп шығатын өзгешелігі.

Баланың психикалық дамуының жалпы және арнайы заңдылықтары

Психика үнемі өзгерістерге ұшырайды, бірақ оның құрамы бәрі бірдей өзгермейді, оның көп және аз мөлшерде дамуға ұшырайтын қасиеттері бар. Сонымен қатар өзгерілетін қасиеттер психикалық дамудың тірегі және негізгі шарты болып есептелінеді.20-ғасырдың басында балалардың психикалық дамуының қайнар көздерін әр түрлі түсіндіруші екі ағым айқындалды. Бұл бағыттар бір-бірінен бала дамуының негізіне қандай факторды, биологиялық немесе әлеуметтік факторды алуымен ерекшеленеді. Бұл екеуі бірінің жұмысын бірі толықтырып отыратын және бір-біріне тәуелді. Бұл туралы бірнеше психологтар зерттеу жұмыстарын жүргізген. Соның бірі А.В.Брушлинский. Балаларда туған бетте ересек адамға тән мінез-құлық болмайды. Дегенмен де мінез-құлықтың қарапайым формалары шартсыз рефлекстер балаға іштен туа қалыптасуы да, баланың психикасының одан әрі дамуына, өсіп-жетілуіне шешуші рөл атқарады. Бала алғаш рет дүниеге келгенде органикалық қажеттіліктер жиынтығымен оттегімен тыныс алуға, қоршаған ортадағы белгілі бір температураға, тамақтануға деген қабілеттілік пен өз қажеттілігін қанағаттандырудағы белгілі бір рефлекстік механизммен дүниеге келеді. Қоршаған орта әсерінен балада қорғану, бейімделу, икемделу рефлекстері болады. Ол баланың психикалық дамуы үшін шешуші рөл атқарады. Өйткені, ол сыртқы орта әсерін қабылдап, қорытындылаудың негізін құрайды. Ал, әлеуметтік фактор тек қана осының дамуына себепші болатын түрткі.

жүктеу 102,96 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 44