Аналитические материалы по обучению предмету «география» Астана

26 
 
2012-2013,  2013-2014  оқу  жылдары  және  2014-2015  оқу  жылының  І-
жартыжылдығында  география  пәні  бойынша  ғылыми  жобаларға  117  оқушы 
қатысқан.  Олардың  60-ы  жүлделі  орындарға  ие  болған,  бұл  қатысушылардың 
51%-ын құрайды. 
География  пәні  бойынша  ғылыми  жобаларға  қатысу  туралы  мәлімет  10-
кестеде берілген. 
 
10-кесте – Қатысушылармен жүлдегерлер туралы аймақтар бойынша мәлімет 
 
 
Облыс/қала 
2012-2013 оқу жылы 
2013-2014 оқу жылы 
2014-2015 оқу жылы 
І жартыжылдық 
Барлық 
қатысу-
шылар 
Жүлде-
герлер 
Барлық 
қатысу-
шылар 
Жүлде-
герлер 
Барлық 
қатысу-
шылар 
Жүлде-
герлер 
Ақмола  
0 
0 
2 
2 
0 
0 
Ақтөбе 
0 
0 
0 
0 
4 
2 
Алматы 
5 
2 
8 
3 
2 
0 
Атырау 
1 
1 
1 
0 
2 
0 
ШҚО 
1 
0 
4 
2 
3 
3 
Жамбыл 
1 
1 
1 
0 
2 
4 
БҚО 
2 
0 
2 
0 
1 
1 
Қарағанды 
3 
0 
4 
4 
3 
1 
Қостанай 
1 
0 
1 
1 
2 
2 
Қызылорда 
6 
2 
1 
0 
2 
0 
Маңғыстау 
3 
2 
2 
1 
0 
1 
Павлодар 
2 
2 
4 
1 
6 
1 
СҚО 
1 
1 
1 
0 
1 
0 
ОҚО 
3 
0 
0 
0 
2 
0 
Алматы қ. 
2 
2 
4 
3 
4 
2 
Астана қ. 
4 
4 
7 
5 
4 
1 
НЗМ 
0 
0 
2 
1 
0 
0 
Барлығы 
35 
17 
44 
23 
38 
19 
 
Географияпәні  бойынша  ғылыми  жобаларға  қатысушылар  саны  туралы 
аймақтар  бойынша  салыстырмалы  талдау  келесі  диаграммада  берілген  (11-
сурет). 
 

27 
 
 
11-сурет – География пәні бойынша ғылыми жобаларға қатысу динамикасы 
 
Географияпәні бойынша ғылыми жобалардағы жүлдегерлер саны туралы 
аймақтар  бойынша  салыстырмалы  талдау  келесі  диаграммада  берілген  (12-
сурет). 
 
 
12-сурет – География пәні бойынша ғылыми жобалардағы жүлдегерлер динамикасы 
 
Аталған мәселелерді шешу бойынша ұсыныстар: 
–   география  пәні  бойынша  мектеп  оқушыларының  білім  сапасын  көтеру, 
бірыңғай  ұлттық  тестілеудің,  оқу  жетістіктерін  сыртқы  бағалаудың 
нәтижелерін,  олимпиадалар  мен  ғылыми  жобалардың  көрсеткіштерін 
жоғарылату мақсатында мұғалімдерге әдістемелік қолдау көрсету; 
–  жоғары көрсеткіш көрсеткен мектептердің тәжірибелерін тарату; 
–   ашық түрдегі он-лайн тест тапсырмаларын құру; 
–  дарынды балалармен жүргізілетін жұмыстың мазмұнына көңіл аудару; 
–  білім  басқармалары,  олардың  әдістемелік  кабинеттеріне  «География» 
пәнінің 
оқу-әдістемелік 
және 
материалдық-техникалық 
базасын 
күшейтужұмысын белсендендіру; 
–   пән бойынша білім сапасын бақылау мониторингін жүргізіп отыру. 
0
1
2
3
4
5
6
7
8
Ақмола
Ақтө
бе
Ал
мат
ы
Аты
р
ау
 
ВКО
Ж
амб
ы
л
 
Б
ҚО
Қар
ағ
анд
ы
Қ
остан
ай
Қы
зы
л
о
р
д
а
Ма
ңғыс
тау
П
ав
л
од
ар
 
СҚО
ОҚО
Ал
мат
ы
 қал
асы
Аст
ана 
қаласы
РФМ
Ш 
…
Аб
ай 
аты
н
д
ы
ғы
 …
Н
ЗМ
2013
2014
2014-2015 (І-жартыжылдығы)
0
1
2
3
4
5
6
Ақмола
Ақтө
бе
Ал
маты
Аты
р
ау
 
ВКО
Ж
амбы
л
 
Б
ҚО
Қ
ар
аға
н
д
ы
Қостан
ай
Қы
зы
л
о
р
д
а
Ма
ңғыс
тау
П
ав
л
о
д
ар
 
СҚО
ОҚО
Ал
маты
 қаласы
Ас
тан
а 
қал
асы
РФМ
Ш 
…
Аб
ай
 а
ты
н
д
ы
ғы 
…
Н
ЗМ
АРМИ 
2013
2014
2014-2015 (І-жартыжылдығы)

28 
 
3  Қазақстанның  жалпы  білім  беретін  мектептерінде  географияны 
оқыту әдістемесі мен тәжірибесі: тәжірибелер және инновациялар 
 
Мектептегі  география  пәнінің  ғылым  негіздерін  оқыту  пәні  ретінде, 
оқушылардың  дүниетанымдық  ғылыми  көзқарасын  қалыптастыруда  үлесі  зор. 
Оқушылардың меңгерген ғылыми білімі дүниетанымның бір бөлігі болуы үшін 
география  пәні  әр  тұлғаның  қоршаған  ортаның  нақты  жағдайымен  қарым-
қатынаста және байланыста болуында, бұл қарым-қатынастарды реттеуде және 
ұйымдастыруда, олардың мағынасын түсінуде бағыттаушы рөлін атқаруы тиіс. 
География  –  Жер  –  адам  өмір  сүретін  ғаламшар  ретінде  тұтас  көзқарас 
қалыптастыратын  оқу  пәні  және  оқушылардың  бойында  жалпы  мәдениет  пен 
экологиялық  мәдениетті  қалыптастыруда  негізгі  орынды  иеленеді.  Сонымен 
қатар, барлық деңгейдегі басқарушылық шешімдерді қабылдау үшін де қажет. 
Шаруашылықтың  тиімділігін  арттыру  және  халықтың  әл-ауқатын  жақсартуда 
да география ғылымы қажет. Географиялық білім көптеген ақпарат көздерінен 
жинақталған  деректерді  кіріктіруді,  тілдесудің  халықаралық  тілінің  бірі  – 
географиялық картаны дұрыс қолдануды үйретеді. 
Географиялық  білім  заманауи  әлемнің және  адамзаттың  тұтастығы  туралы 
саналы түсінік береді. Оқушылар өздерін қоршаған материалдық, рухани және 
мәдени  құндылықтарды,  сондай-ақ  адамның  кеңістікте  өмір  сүруінің  мәнін 
дұрыс  түсінулері  үшін,  белгілі  деңгейде  географиялық  білім  мен  түсінік 
жинақтаулары  тиіс.  Сонымен  қатар  география  пәнінің  басты  мақсатының  бірі 
экологиялық білім беруді жетілдіру болып табылады. 
Осы  заманғы  кезеңде  әлемдік  білім  беру  тәжірибесінде  білім  сапасын 
жетілдірудің  жаңа  бағыт-бағдарлары  нәтижеге  бағытталған  білім  беру  үлгісі 
арқылы  жүзеге  асырылады.  Көптеген  елдердің  білім  берудегі  ауқымды 
реформалары  білім  берудің  заманауи  үлгісін  тарихи  қалыптасқан  жағымды 
дәстүрлерді  сақтай  отырып,  инновациялық  көзқарас-ыңғайларды  пайдалануды 
көздейді.  
Бүгінгі  күні  адамның  білім  алудағы  сұранысы  «білетін  адамнан»  – 
«шығармашылық тұрғыда ойлайтын, әрекет етуге, өздігінен жетілуге қабілетті 
адам» үлгісіне ауысып отыр. 
Оқыту мен тәрбиенің өзге құрамдас бөліктерімен салыстыра келгенде, білім 
мазмұны түйінді және тұрақты шама болып табылады. Сондықтан оны жаңарту 
жұмысы  жаңа  білім  беру  парадигмасын  тудырып,  бірқатар  қажетті 
педагогикалық шарттар кешенінің өзгеруіне әкеледі. Бұл білім беру қызметінің 
ғылыми-әдістемелік  және  ұйымдастырушылық-әдістемелік  қолдауға  да 
қатысты. 
Бүгінгі  таңда  бірінші  орында  тұрған  ғаламдық  мәселелердің  бірі 
экологиялық  дағдарыстардың  алдын  алу  адамдардың  мақсатты  бағытта 
ойластырған  іс-әрекеті  арқылы  ғана  жүзеге  асады.  Осыған  орай  экологиялық 
дағдарыстан  шығудың  жолдары  іздестірілуде  және  оған  қатысты 
материалдарды  елімізде  қабылданған  «Қазақстан  Республикасы  Қоршаған 
ортаны  қорғау»,  «Табиғи  және  техногенді  сипаттағы  төтенше  жағдайлар»