16
5. Тақырып. Еңбек шарты
Еңбек шарты
Еңбек шарты – жұмыскер мен жұмыс
берушінің арасындағы жазбаша келісім,
бұған сәйкес жұмыскер белгілі бір
жұмысты (еңбек функциясын) жеке өзі
орындауға, еңбек тәртіптемесін сақтауға
міндеттенеді, ал жұмыс беруші
жұмыскерге келісілген еңбек
функциясы бойынша жұмыс беруге, осы
Кодексте, Қазақстан Республикасының
заңдарында және Қазақстан
Республикасының өзге де нормативтік-
құқықтық актілерінде, ұжымдық
шартта, жұмыс берушінің актілерінде
көзделген еңбек жағдайын қамтамасыз
етуге, жұмыскерге уақтылы және толық
мөлшерде жалақы төлеуге міндеттенеді
(ҚР ЕК 1 бабы).
Еңбек қатынастары пайда болу
үшін тараптардың заңды
қасиеттер мынадай
- еңбекке құқықтық қабілеттілік;
- тараптардын құқықтары мен
міндеттерін жүзеге асырудың
кепілдіктері;
- еңбек шартындағы міндеттерді
орындау жауапкершілігі.
Еңбек шартының мерзімі:
1) белгіленбеген мерзімге;
2) бір жылдан кем емес белгілі бір
мерзімге
3) белгілі бір жұмыстың орындалу
уақытына;
4) уақытша болмаған жұмыскерді
алмастыру уақытына;
5) маусымдық жұмысты орындау
уақытына;
16 жасқа толған азаматтармен
еңбек шартын жасасуға жол беріледі.
Ата-анасының
біреуінің,
қорғаншысының,
қамқоршысының
немесе асырап алушысының жазбаша
келісімімен:
1) жалпы білім беретін оқу орнында
орта білім алған жағдайда, 15 жасқа
толған азаматтармен;
2)
сабақтан
бос
уақытында,
денсаулығына зиян келтірмейтін және
оқу процесін бұзбайтын жұмысты
орындау үшін, 14 жасқа толған
оқушылармен;
3) кинематография ұйымдарында,
театрларда,
театр
және
концерт
ұйымдарында, цирктерде денсаулығына
және
адамгершілік
тұрғысынан
дамуына нұқсан келтірмей, шығармалар
жасауға және (немесе) орындауға
қатысу үшін 14 жасқа толмаған
адамдармен еңбек шарты жасалуы
мүмкін.
Еңбек шартын жасасуға
жол берілетін жас мөлшері
17
Еңбек шартының мазмұны
1) тараптардың деректемелері:
жұмыс беруші-жеке тұлғаның тегі,
аты, әкесінің аты (егер жеке басын
куәландыратын құжатта
көрсетілген болса), оның тұрақты
тұратын мекен-жайы, жеке басын
куәландыратын құжаттың атауы,
нөмірі, берілген күні, салық
төлеушінің тіркеу нөмірі; жұмыс
беруші-заңды тұлғаның толық
атауы мен орналасқан жері, жұмыс
беруші-заңды тұлғаның
мемлекеттік тіркеу нөмірі мен
күні, салық төлеушінің тіркеу
нөмірі; қызметкердің тегі, аты,
әкесінің аты (егер жеке басын
куәландыратын құжатта
көрсетілген болса), жеке басын
куәландыратын құжаттың атауы,
нөмірі, берілген күні, жеке
сәйкестендіру нөмірі және салық
төлеушінің тіркеу нөмірі,
әлеуметтік жеке коды;
2) белгілі бір мамандық, біліктілік немесе
лауазым бойынша жұмысы (еңбек функциясы);
3) жұмыстың атқарылатын орны;
4) еңбек шартының мерзімі;
5) жұмыстың басталу күні;
6) жұмыс уақыты мен тынығу уақытының
режимі;
7) еңбекке ақы төлеу мөлшері мен өзге де
шарттары;
8) егер жұмыс ауыр жұмыстарға жататын
болса және (немесе) зиянды (ерекше зиянды)
және (немесе) қауіпті жағдайларда
орындалатын болса, еңбек жағдайларының
сипаттамасы, кепілдіктер мен жеңілдіктер;
9) қызметкердің құқықтары мен
міндеттері;
10) жұмыс берушінің құқықтары
мен міндеттері;
11) еңбек шартын өзгерту мен
тоқтату тәртібі;
12) кепілдіктер мен өтемақы
төлемдері, оларды төлеу тәртібі;
13) сақтандыру жөніндегі
талаптар;
14) тараптардың жауапкершілігі;
15) жасалу күні мен реттік нөмірі
болуға тиіс.
18
Еңбек шартын жасау үшін мынадай
құжаттар талап етіледі:
жеке куәлiк немесе паспорт (он алты жасқа толмаған адамдар үшiн туу туралы куәлiк)
қажет. Оралмандар жергілікті атқарушы органдар берген оралман куәлігін ұсынады;
;
тұруға ықтиярхат немесе азаматтығы жоқ адамның куәлігі (Қазақстан
Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктер мен
азаматтығы жоқ адамдар үшін) не босқын куәлігі;
тиісті білімді, машық пен дағдыны талап ететін жұмысқа еңбек
шартын жасасу кезінде білімі, біліктілігі туралы, арнайы білімі
немесе кәсіптік даярлығының болуы туралы құжат;
еңбек қызметін растайтын құжат (еңбек өтілі бар адамдар үшін);
алдын ала медициналық куәландырудан өткені туралы құжат
(Еңбек кодексінде және Қазақстан Республикасының өзге де
нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес осындай куәландырудан
өтуге міндетті адамдар үшін) қажет.